Το βιβλίο “Διαβάζοντας στη Χάνα” που μεταφέρθηκε και στις κινηματογραφικές αίθουσες με τεράστια επιτυχία και απήχηση στο ευρύτερο κοινό είναι αναμφίβολα το σημείο αναφοράς του Μπέρναντ Σλινκ, ενός συγγραφέα που στην Ελλάδα διαβάζεται πιστά από το αναγνωστικό κοινό. Είναι πολλά τα βιβλία του που έχουν μεταφραστεί, πάντα από τις εκδόσεις Κριτική, και είμαστε τυχεροί γιατί έχουμε να κάνουμε με ένα γνήσιο αφηγητή ιστοριών που εμβαθύνει και διεισδύει σε θέματα που αφορούν άμεσα την ανθρώπινη φύση μας, αυτήν που πολλές φορές αγνοούμε και εμείς οι ίδιοι. Ο κόσμος του Σλινκ είναι μοναδικός, είναι συνυφασμένος με τη δική του εσωτερική ανάγκη αλλά και τη δική μας να τη μοιραστούμε μαζί του αφού μας την προσφέρει τόσο απλόχερα μέσα από τον ιδιαίτερο λόγο του, έναν λόγο τόσο άμεσο και τόσο συναισθηματικά και άμεσα δοσμένο.
Στην πρώτη ιστορία με τίτλο “Τεχνητή νοημοσύνη” διαβάζουμε δια χειρός Σλινκ: “Ο αποχαιρετισμός είναι απαραίτητος ͘ η επίγνωση ότι κάποιος πέθανε εξακολουθεί να μας απασχολεί μέχρι ο αποχαιρετισμός να επιτρέψει στον νεκρό να βρει την γαλήνη του – όπως κι εμείς τη δική μας”. Το συναίσθημα του αποχαιρετισμού που πρωταγωνιστεί στην ιστορία αυτή όπως και στις υπόλοιπες είναι πολλές φορές μια βαριά καταδίκη σε κάτι που ζήσαμε και πλέον το έχουμε χάσει. Ο Σλινκ, σαν να μιλούσε για τον ίδιο του τον εαυτό, ακτινογραφεί και ψυχολογεί τη στιγμή που οφείλουμε να αντικρύσουμε τον νεκρό και να πούμε καλή αντάμωση εκεί ψηλά.
Ιστορίες βγαλμένες από τη ζωή των ηρώων της καθημερινότητας
Στα “Χρώματα του αποχαιρετισμού”, ένα από τα καλύτερα βιβλία του αν διατρέξει κανείς το σύνολο του έργου του, θα βρούμε όλα εκείνα για τα οποία έχει μιλήσει έως τώρα, τις σχέσεις, τις ανθρώπινες επαφές, τις τριβές και τα πολυεπίπεδα και πολυδιάστατα συναισθήματα που προκαλούν τόσες αναταράξεις και μας συγκλονίζουν. Πιστός στην αναζήτηση σαν άλλος Προυστ μας προτείνει να ανακαλύψουμε τις πτυχές του αποχαιρετισμού μέσα από περιπτώσεις ανθρώπων που πάντα έχουν μια δική τους ιστορία να αφηγηθούν και να μοιραστούν μαζί μας. Μέσα από τις ιστορίες τους, ο αναγνώστης δεν μπορεί παρά να ταυτιστεί μαζί τους και να γίνει κοινωνός των εμπειριών τους, εμπειρίες που προκύπτουν από λύπες και χαρές, μίση και αγάπες, κάθε ανθρώπινη παράσταση είναι παρούσα.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Στις ιστορίες του ο Σλινκ μοιάζει με μινιμαλιστή σύγχρονης τέχνης, έναν ικανό τεχνίτη γραπτών έργων που έχει τη δυνατότητα να μας περιγράφει εικόνες και πρόσωπα με μια λιτότητα και μια ακρίβεια, τέτοια που δεν υπολείπεται σε καμία περίπτωση από συναισθηματισμό και τρυφερότητα. Γιατί οι άνθρωποι όσο και αν οι εποχές αλλάζουν παραμένουν ίδιοι και πράττουν τα ίδια σφάλματα με την ίδια ευκολία και πίστη. Στην ιστορία “Αδελφική μουσική”, μια ιστορία τόσο αληθινή σαν να συμβαίνει δίπλα μας, ο Σλινκ σε ρόλο σκηνοθέτη που δημιουργεί το σκηνικό του μας αφηγείται μια ιστορία έρωτα που εμπεριέχει πόνο και αρκετή θλίψη, πρόκειται για μια ιστορία που όποιος τη διαβάζει μπορεί να βρει τον εαυτό του σε κάποια στιγμή της ιστορίας.
Ο Φίλιπ, ο πρωταγωνιστής που εμπλέκεται στην υπόθεση είναι ερωτευμένος με την Σουζάνε, είναι εκείνος που παλεύει και πασχίζει να κρατήσει ζωντανή αυτήν την φλόγα που για εκείνον καίει αλλά για εκείνην είναι ήδη σβηστή και αντιλαμβάνεται τη σχέση τους εντελώς διαφορετικά από ότι εκείνος. Και στον έρωτα που είναι ένας χορός για δύο αν δεν υπάρχει ισομερής κατανομή συναισθηματικού ρεύματος τότε τα πράγματα μάλλον είναι καταδικασμένα σε αποτυχία. “Ο Φίλιπ καθόταν δίπλα στη Σουζάνε και ήθελε να τη ρωτήσει τόσα πολλά. Άραγε εκείνη είχε καταλάβει γιατί είχε φύγει αυτός πενήντα χρόνια πριν; Τι είχε απογίνει ο Έντουαρντ; Ποια ήταν τα όνειρά της, ποιες οι ελπίδες της; Είχε σπουδάσει, εξασκούσε κάποιο επάγγελμα, πώς ήταν τα παιδιά της, πώς ήταν η κατάσταση με το ανάπηρο παιδί; Έγραφε; Ήταν ευτυχισμένη; Ο Φίλιπ, όμως, δεν κατάφερε να κάνει ούτε μια ερώτηση”.
Τόσο σε αυτή την ιστορία, όσο και στις άλλες χαράσσεται μια κοινή γραμμή αφήγησης με την έννοια της ανάλυσης των γεγονότων και των δεδομένων, με αυτή την προσπάθεια από μέρους του Σλινκ να περιγράψει όσα πολλές δεν περιγράφονται ή είναι πολύ δύσκολο να ειπωθούν. Αδιαμφισβήτητα, οι άνθρωποι συναντούν δυσκολίες να αναλύσουν και να ομολογήσουν τα ανομολόγητα που τους οδηγούν σε προδοσίες, σε χωρισμούς και σε αποχαιρετισμούς. Είναι οι ανεκπλήρωτοι έρωτες για τους οποίες είχε μιλήσει και ο Ράινερ Μαρία Ρίλκε, αυτούς τους έρωτες που ποτέ δεν συμβαίνουν και ας πασχίσει ένα από τα δύο μέρη να αποδείξει τον κόπο και την αφοσίωσή του. Ο Σλινκ, ταγμένος και αφοσιωμένος στον ρόλο του παρατηρητή και αυτού που καταγράφει τα αποτελέσματα των συγκρούσεων και των χωρισμών καταθέτει ίσως και μια εσωτερική ανάγκη να αφουγκραστεί τον κόσμο γύρω του.
Η ιστορία του Φίλιπ και της Σουζάνε και η ιστορία της Τερέζα και του Μπάστιαν, είναι συνυφασμένες και ταυτισμένες με την πραγματικότητα και για αυτό αυτές οι ιστορίες είναι τόσο δυνατές και συγκινησιακά φορτισμένες. Και αποδεικνύουν πως ο Σλινκ πλάθει ιστορίες καθρέφτες, ιστορίες που τολμούν και δεν κρύβουν τίποτα από όλα αυτά που οι άνθρωποι αποκαλύπτουν σαν ξεγυμνώνονται. Ο Σλινκ παίζει με τα συναισθήματα χωρίς να περιπαίζει όμως τους ανθρώπους ή να εμπαίζει για τις αδυναμίες τους και τα τρωτά τους σημεία γιατί σκοπός του είναι να τους προσεγγίσει για να τους κατανοήσει.
Aποσπάσματα από το βιβλίο
“Εκείνες τις στιγμές του φάνηκε σαν να κρατούσε μέσα στην αγκαλιά του τη δεκαεξάχρονη Σουζάνε και εκείνος ήταν και πάλι δεκαέξι χρονών”
“…μπορούμε να ζηλεύουμε ακόμα και χωρίς να ξέρουμε να αγαπάμε”
Διαβάστε επίσης:
Χρώματα του αποχαιρετισμού: Το βιβλίο του Μπέρνχαρντ Σλινκ από τις εκδόσεις Κριτική