Γιάννης Μόραλης

Γιάννης Μόραλης:

Πίνακες, έργα, βιογραφικό, μεταξοτυπίες, αφίσες, βιβλία, ζωγραφική και όλα τα νέα για τον Γιάννη Μόραλη (Yiannis Moralis)

Ο Γιάννης Μόραλης (23 Απριλίου 1916 – 20 Δεκεμβρίου 2009) ήταν κορυφαίος Έλληνας ζωγράφος που επηρέασε καθοριστικά το τοπίο της μεταπολεμικής τέχνης τόσο με το εικαστικό του έργο όσο και με την διδασκαλία του.

Γεννήθηκε στην Άρτα και από το 1927 εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα. Την ίδια χρονιά ξεκίνησε να παρακολουθεί τα κυριακάτικα μαθήματα ζωγραφικής στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Επιτυγχάνει το 1931 και εγγράφεται στο Προπαρασκευαστικό τμήμα με καθηγητή τον Δημήτριο Γερανιώτη. Γνωρίζεται με τον Γιάννη Τσαρούχη, τον Χρήστο Καπράλο και τον Νίκο Νικολάου. Αργότερα φοίτησε στα εργαστήρια του Κωνσταντίνου Παρθένη και του Ουμβέρτου Αργυρού και από το 1933 παρακολούθησε μαθήματα στο εργαστήριο χαρακτικής του Γιάννη Κεφαλληνού.

Αποφοίτησε από την ΑΣΚΤ το 1936 και αφού κέρδισε υποτροφία από την Ακαδημία Αθηνών την επόμενη χρονιά αναχωρεί για την Ρώμη με τον Νίκο Νικολάου και στη συνέχεια εγκαθίσταται στο Παρίσι, όπου παρακολουθεί μαθήματα ζωγραφικής, τοιχογραφίας και ψηφιδωτού.

Το 1940 εκθέτει μια σειρά χαρακτικών με την ομάδα “Ελεύθεροι Καλλιτέχναι” στον Πειραιά. Την άνοιξη κατατάσσεται στο στρατό και υπηρετεί τη θητεία του, ενώ συμμετέχει και στην τελευταία προπολεμική Πανελλήνια Έκθεση στο Ζάππειο. Τα χρόνια της Κατοχής ασχολείται εντατικά με την προσωπογραφία και με τη χαρακτική.

Παντρεύεται το 1941 την Μαρία Ρουσέν από την οποία θα χωρίσει το 1945. Δύο χρόνια αργότερα θα παντρευτεί την γλύπτρια Αγλαϊα Λυμπεράκη και θα αποκτήσει έναν γιό. Την ίδια χρονιά (1947) εκλέγεται τακτικός καθηγητής της Προπαρασκευαστικής τάξης στην ΑΣΚΤ.

Το 1949 συμμετέχει στην ίδρυση της ομάδας “Αρμός” και συσπειρώνει καλλιτέχνες όπως οι Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Γιάννης Τσαρούχης, Νίκος Νικολάου, Νέλλη Ανδρικοπούλου, Μίνως Αργυράκης, Ανδρέας Βουρλούμης, Νίκος Εγγονόπουλος, Ναταλία Μελά, Κοσμάς Ξενάκης, Παναγιώτης Τέτσης, Γιώργος Μαυροϊδης, Γιώργος Μανουσάκης κ.ά.

Αναλαμβάνει το 1951 να φιλοτεχνήσει τα σκηνικά και τα κοστούμια για το μπαλέτο “Έξι λαϊκές ζωγραφιές” που παρουσιάζει το Ελληνικό Χορόδραμα, σε χορογραφία Ραλλούς Μάνου και μουσική Μάνου Χατζιδάκι.

Η συνεργασία του με το Θέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν ξεκινά το 1954, καθώς σχεδιάζει τα σκηνικά και τα κοστούμια για την παράσταση “Γυμνές μάσκες”, τέσσερα μονόπρακτα του Λουίτζι Πιραντέλο. Εκλέγεται το 1957 τακτικός καθηγητής του Εργαστηρίου Ζωγραφικής στην ΑΣΚΤ και την ίδια χρονιά αρχίζει και η συνεργασία του με το Εθνικό Θέατρο.

Μαζί με τον Γιάννη Τσαρούχη και τον γλύπτη Αντώνη Σώχο αντιπροσωπεύει το 1958 την Ελλάδα στην Μπιενάλε της Βενετίας.

Η πρώτη ατομική του έκθεση οργανώνεται το 1959 στην αίθουσα εκθέσεων Αρμός στο Κολωνάκι. Τα έργα που εκτίθενται είναι σε σημαντικό βαθμό εκείνα με τα οποία τον προηγούμενο χρόνο συμμετείχε στην Μπιενάλε της Βενετίας.

Το ίδιο έτος θα του ανατεθεί η μελέτη για τη διακόσμηση των εξωτερικών τοίχων της ΒΔ και ΝΑ πλευράς του ξενοδοχείου Χίλτον στην Αθήνα (η εγχάρακτη σε μάρμαρο σύνθεση ολοκληρώνεται το 1962).

Την περίοδο 1959-1962 φιλοτεχνεί την προμετωπίδα ποιητικών συνθέσεων του Οδυσσέα Ελύτη (Άξιον Εστί, Έξι και μία τύψεις για τον ουρανό, Άσμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας) για τον εκδοτικό οίκο Ίκαρος.

Ξεκινάει το 1962 την συνεργασία του με την κεραμίστρια Ελένη Βερναδάκη.

Η δεύτερη ατομική του έκθεση θα πραγματοποιηθεί το 1963 στην αίθουσα τέχνης του ξενοδοχείου Χίλτον. Σε αυτή θα παρουσιάσει τη δουλειά των τριών τελευταίων χρόνων. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλούν οι συνθέσεις “Επιτύμβια”, που μετέπειτα θα δωρίσει στην Εθνική Πινακοθήκη.

Το 1965 φιλοτεχνεί δέκα συνθέσεις που παρεμβάλλονται μεταξύ των ποιημάτων, στη συλλογή “Ποιήματα” του Γιώργου Σεφέρη, των εκδόσεων Ίκαρος.

Στην τρίτη ατομική του έκθεση το 1972 στη Γκαλερί Ιόλα-Ζουμπουλάκη θα παρουσιάσει μία άλλη ιδιαίτερη σειρά έργων του, τα “Επιθαλάμια”. Πραγματοποιεί το 1978 την τέταρτη ατομική έκθεση στην Γκαλερί Ζουμπουλάκη και παρουσιάζει μια μεγάλη ενότητα έργων, που έχουν κατά κύριο λόγο φιλοτεχνηθεί στην Αίγινα και φέρει τον τίτλο “Πανσέληνος”. Την ίδια χρονιά συμμετέχει σε διεθνή έκθεση στο Grand Palais στο Παρίσι, μαζί με 22 άλλους Έλληνες ζωγράφους και γλύπτες.

Το 1988 οργανώνεται η αναδρομική του έκθεση στην Εθνική Πινακοθήκη και με την ευκαιρία της έκθεσης αυτής εκδίδεται ένας τόμος, σε επιμέλεια Βασίλη Φωτόπουλου, με όλο σχεδόν το μέχρι τότε έργο του. Την ίδια χρονιά, ο Γιάννης Μόραλης πραγματοποιεί τη μεγάλη του δωρεά προς την Εθνική Πινακοθήκη.

Το 2001 πραγματοποιείται έκθεση έργων του στο Μουσείο Μπενάκη με τίτλο “Γιάννης Μόραλης. Άγγελοι, μουσική, ποίηση”.

Το 2006 παρουσιάζεται στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης και στο Τμήμα Ταινιών Τεκμηρίωσης του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης η ταινία “Γιάννης Μόραλης” του Στέλιου Χαραλαμπόπουλου (Βραβείο Διεθνούς Ένωσης Κριτικών [FIPRESCI] στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης).

Δύο χρόνια αργότερα (2008) ακολουθούν η έκθεση-αφιέρωμα με τίτλο “Ι. Μόραλης. Μία ανίχνευση”, στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή στην Άνδρο, καθώς και η έκθεση του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης με τίτλο “Γιάννης Μόραλης. Σχέδια 1934-1994”.