Μελίνα Μερκούρη

Μελίνα Μερκούρη:

Ταινίες, παραστάσεις, τραγούδια, βραβεία, βιογραφικό, αποφθέγματα και όλα τα άρθρα για την Μελίνα Μερκούρη (Melina Merkouri)

Η Μελίνα Μερκούρη (18 Οκτωβρίου 1920 – 6 Μαρτίου 1994) ήταν Ελληνίδα ηθοποιός και πολιτικός.

Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε στην Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου με συμμαθητές την Δέσπω Διαμαντίδου, την Αλέκα Παϊζη, τον Ανδρέα Φιλιππίδη, τον Αλέξη Δαμιανό κ.ά. Πρωτοεμφανίστηκε στην θεατρική σκηνή στο Θέατρο Βρετάνια το 1944 με το θίασο του Γιώργου Παππά και Αντώνη Γιαννίδη, με το έργο του Αλέξη Σολομού “Το μονοπάτι της λευτεριάς”.

Στο Θέατρο Τέχνης του Κάρολου Κουν το 1949, ερμήνευσε την Μπλανς Ντιμπουά στο “Λεωφορείον ο Πόθος” του Τένεσι Ουίλιαμς. Η παράσταση σημείωσε μεγάλη επιτυχία τόσο εμπορικά όσο και καλλιτεχνικά και ήταν ο ρόλος που επί της ουσίας την καθιέρωσε ως πρωταγωνίστρια.

Ακολουθεί μια περίοδος όπου ζει στο Παρίσι και αρχίζει να πρωταγωνιστεί παράλληλα και στην Γαλλική θεατρική σκηνή, όπου έγινε μούσα ενός από τους μεγαλύτερους θεατρικούς συγγραφείς της Γαλλίας, του Μαρσέλ Ασάρ. Εκεί θα γνωρίσει τον Ζαν Κοκτώ, τον Ζαν Πωλ Σαρτρ, την Κολέτ, την Φρανσουάζ Σαγκάν κ.ά.

Κερδίζει το 1953 το έπαθλο «Μαρίκα Κοτοπούλη», ένα σημαντικό θεατρικό βραβείο που καθιέρωσε η Μαρίκα Κοτοπούλη για τις νέες ανερχόμενες ηθοποιούς.

Το κινηματογραφικό της ντεμπούτο έγινε στην ταινία “Στέλλα” (1955) σε σκηνοθεσία του Μιχάλη Κακογιάννη από το θεατρικό έργο “Στέλλα με τα κόκκινα γάντια” του Ιάκωβου Καμπανέλλη.

Πρωταγωνιστεί στην πρώτη της ξενόγλωσση ταινία, σε σκηνοθεσία του Ζυλ Ντασέν με τίτλο “Celui qui doit mourir” (1957), βασισμένο στο μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη “Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται”.

Γυρίζει την περίοδο 1958-1960 την ταινία “Ποτέ την Κυριακή” (Never On Sunday) που την κάνει διάσημη σε όλο τον κόσμο και η οποία ήταν υποψήφια για πέντε Βραβεία Όσκαρ. Η ταινία κέρδισε το βραβείο Όσκαρ Τραγουδιού που είχε γράψει ο Μάνος Χατζιδάκις και της χάρισε αρκετές σημαντικές διακρίσεις και παγκόσμια αναγνώριση, όπως το βραβείο πρώτου γυναικείου ρόλου στο Φεστιβάλ των Καννών, η υποψηφιότητα για Όσκαρ πρώτου γυναικείου ρόλου κ.ά.

Παίζει το 1960 με τεράστια επιτυχία στο Θέατρο Τέχνης του Κάρολου Κουν το “Γλυκό Πουλί της Νιότης” με τον πρωτοεμφανιζόμενο τότε Γιάννη Φέρτη. Οι κριτικές είναι εξαιρετικές από το κοινό και τους κριτικούς.

Σημαντικές ήταν οι ταινίες της “Φαίδρα” (1962) με συμπρωταγωνιστή τον Άντονι Πέρκινς και μουσική του Μίκη Θεοδωράκη και “Τοπ Καπι” (1964) με συμπρωταγωνιστή τον Πήτερ Ουστίνωφ και η οποία αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες εμπορικές επιτυχίες της καριέρας της, σε διεθνές επίπεδο.

Επόμενος σημαντικός σταθμός στην θεατρική της καριέρα είναι το 1967 με το “Ίλια Ντάρλινγκ” (illya Darling) που ανεβάζει, με προπωλημένα όλα τα εισιτήρια των παραστάσεων και με συμπρωταγωνιστή τον Νίκο Κούρκουλο, στο Μπρόντγουεϊ στις ΗΠΑ, ενώ είχε ήδη κάνει περιοδεία σε κάθε πολιτεία των ΗΠΑ. Το έργο είναι η θεατρική διασκευή του κινηματογραφικού έργου “Never on Sunday” (Ποτέ την Κυριακή), που της είχε χαρίσει παγκόσμια αναγνώριση. Η παράσταση σημείωσε μεγάλη εμπορική επιτυχία με αποτέλεσμα να γίνει εξώφυλλο, στο ευρείας κυκλοφορίας αμερικανικό περιοδικό Life. Η εξαιρετικά επιτυχημένη ερμηνεία της, της χάρισε μια υποψηφιότητα για το μεγάλο θεατρικό Βραβείο Tony.

Κατά τη διάρκεια της επταετίας (1967-1974) πολέμησε τη Χούντα, χρησιμοποιώντας τη φήμη που είχε αποκτήσει, με συνέπεια να της αφαιρεθεί η ελληνική υπηκοότητα και να της δεσμευτεί η περιουσία της. Έδωσε αρκετές συναυλίες και διοργάνωσε αρκετές πορείες αντιδικτατορικού χαρακτήρα. Επεδίωξε και συναντήθηκε με πολιτικούς αλλά και με πνευματικές προσωπικότητες παγκόσμιου κύρους, με σκοπό να τους ευαισθητοποιήσει ενάντια στη χούντα. Κατά τη διάρκεια των αγώνων της έγιναν εναντίον της απόπειρες δολοφονίας.

Ενώ έχει επιστρέψει στην Ελλάδα, ανεβάζει στο θέατρο Κάππα με τον Νίκο Κούρκουλο την “Όπερα της πεντάρας” (1975) του Μπερτολτ Μπρεχτ, την “Μήδεια” (1976) σε σκηνοθεσία του Μίνου Βολανάκη με το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος και το “Συντροφιά με το Μπρεχτ” (1978) με το Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο Μάνου Κατράκη, παράσταση για την οποία έγραψε μουσική και ο Θάνος Μικρούτσικος. Τέλος, ανέβασε ξανά το “Γλυκό πουλί της Νιότης” (1980) με τον Γιάννη Φέρτη και έκλεισε ουσιαστικά την θεατρική της καριέρα τον ίδιο χρόνο με το “Ορέστεια” στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου από το Θέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν.

Έκανε σπουδαία πορεία στη δισκογραφία καθώς έχουν κυκλοφορήσει πάνω από δεκαπέντε δίσκους, πέρα από soundtracks ταινιών και θεατρικών παραστάσεων. Έχει τραγουδήσει μεγάλους Έλληνες συνθέτες, Μάνο Χατζιδάκι (με τον οποίο είχε προσωπική φιλία), Μίκη Θεοδωράκη, Σταύρο Ξαρχάκο, Γιάννη Μαρκόπουλο, Βασίλη Τσιτσάνη αλλά και είχε ερμηνεύσει μουσικά έργα των Κουρτ Βάιλ και Μπέρτολτ Μπρεχτ. Επίσης έγραψε και ένα βιογραφικό βιβλίο με τίτλο “Γεννήθηκα Ελληνίδα”, του οποίου τα έσοδα από τις πωλήσεις διατέθηκαν για τον αντιδικτατορικό αγώνα

Υπηρέτησε ως βουλευτής την Βουλή των Ελλήνων από το 1977 μέχρι το θάνατό της ανελλιπώς. Διετέλεσε υπουργός Πολιτισμού (1981-1989 και 1993-1994) θέση η οποία της έδωσε το έναυσμα για να ξεκινήσει εκστρατεία για την επιστροφή των κλεμμένων μαρμάρων της Ακρόπολης από τον Λόρδο Έλγιν, τα οποία βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο. Δημιούργησε το θεσμό των Δημοτικών Περιφερειακών Θεάτρων (γνωστά ως ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.) με σκοπό την πολιτιστική ανάπτυξη της ελληνικής περιφέρειας αλλά και τον θεσμό των Πολιτιστικών Πρωτευουσών της Ευρώπης, με πρώτη την Αθήνα (1985).