Ζαν Πωλ Σαρτρ

Ζαν Πωλ Σαρτρ:

Βιβλία, αποσπάσματα, αποφθέγματα, βιογραφία, άρθρα και όλα τα νέα για τον Ζαν Πωλ Σαρτρ (Jean-Paul Sartre)

Ο Ζαν Πωλ Σαρτρ (21 Ιουνίου 1905 – 15 Απριλίου 1980) ήταν Γάλλος φιλόσοφος, λογοτέχνης, κριτικός και πολιτικός ακτιβιστής. Υπήρξε ο κυριότερος εκπρόσωπος του φιλοσοφικού υπαρξισμού και φαινομενολογίας καθώς και υποστηρικτής της πολιτικής θεωρίας του μαρξισμού.

Γεννήθηκε και πέρασε τα παιδικά του χρόνια στο Παρίσι. Σπούδασε φιλοσοφία την περίοδο 1924-1929 στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης όπου και συνάντησε την Σιμόν Ντε Μποβουάρ την κατοπινή αχώριστη σύντροφό του. Ολοκλήρωσε τις σπουδές του και δίδαξε φιλοσοφία σε λύκειο στη Χάβρη, κατόπιν στη Λαν και το 1933 έλαβε επιχορήγηση για να συνεχίσει τις σπουδές του στο Γαλλικό Ινστιτούτο στο Βερολίνο όπου εκεί ανακάλυψε την φαινομενολογία του Έντμουντ Χούσερλ.

Δημοσιεύει ένα δοκίμιο με τίτλο “Η φαντασία” (1936), που αργότερα συμπληρώθηκε από “Το φαντασιακό” (1940). Μετατέθηκε το 1937 στο Κολλέγιο του Νεϊγί στο Παρίσι και σημείωσε την πρώτη λογοτεχνική του επιτυχία του με τη “Ναυτία” (1938).

Την επόμενη χρονιά παρουσιάζει το δοκίμιο “Το προσχέδιο μιας θεωρίας συναισθημάτων” και την συλλογή διηγημάτων του “Ο Τοίχος” που έχουν γραφτεί σε διαφορετικές χρονικές στιγμές και παρακολουθεί τη διαδρομή της σκέψης του, από τον ατομικό στον κοινωνικό και πολιτικό προβληματισμό.

Κατατάχθηκε το 1939 στην υπηρεσία μετεωρολογίας του στρατού και συνελήφθη αιχμάλωτος από γερμανικά στρατεύματα το 1940 όπου εγκλείστηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Μετά την αποφυλάκισή του, ένα χρόνο αργότερα, επιστρέφει στο Παρίσι και θα διδάξει σε λύκειο μέχρι και το 1944. Τίθεται πλέον υπέρ της στρατευμένης τέχνης και διανόησης και έτσι συμμετέχει στο αντιστασιακό δίκτυο “Σοσιαλισμός και ελευθερία”.

Δημοσιεύει το 1943 το κύριο φιλοσοφικό του έργο το “Είναι και το μηδέν”. Ανεβάζει την ίδια χρονιά το θεατρικό έργο “Οι μύγες” και γράφει το επίσης θεατρικό “Κεκλεισμένων των θυρών” που θα παρουσιαστεί με επιτυχία ένα χρόνο αργότερα.

Κατά την περίοδο της Κατοχής και λίγο αργότερα ,γνωρίστηκε με τον Αλμπέρ Καμύ, τον Ζαν Ζενέ, τον Πάμπλο Πικάσο, τον Αντρέ Ζιντ, τον Αντρέ Μαλρώ και άλλους διάσημους καλλιτέχνες που έμεναν στο Παρίσι και σε άλλα μέρη της Γαλλίας.

Λίγο πριν τη απελευθέρωση του Παρισιού, ο Αλμπέρ Καμύ τον καλεί να συμμετάσχει στο σημαντικότερο αντιστασιακό δίκτυο της εποχής “Η μάχη” (Le combat). Ο Σαρτρ θα γράψει για την ομώνυμη παράνομη εφημερίδα και θα γίνει διάσημος περιγράφοντας την απελευθέρωση του Παρισιού στα πρωτοσέλιδα της.

Ιδρύει το 1945 το περίφημο λογοτεχνικό περιοδικό “Μοντέρνοι καιροί” (Les Temps modernes), όπου γράφουν εκτός από τον ίδιο η Σιμόν Ντε Μποβουάρ, ο Μωρίς Μερλώ-Ποντύ και ο Ρεϊμόν Αρόν και θα διαδώσει τις ιδέες του μέσα από αυτό. Στο εκδοτικό σημείωμα του πρώτου τεύχους μάλιστα θέτει το θέμα της ευθύνης των διανοούμενων καθώς και της στρατευμένης λογοτεχνίας. Φιλοξένησε κείμενα των Σάμιουελ Μπέκετ, Ζαν Ζενέ, Αλμπέρτο Μοράβια, Μπορίς Βιάν κ.ά.

Μετά την απελευθέρωση, την περίοδο 1945-1949 εξέδωσε σταδιακά τους δύο πρώτους τόμους της τριλογίας του “Δρόμοι της ελευθερίας”.

Παρουσίασε το φιλοσοφικό του έργο “Ο υπαρξισμός είναι ένας ανθρωπισμός” (1946) και συνεχίζει να γράφει θεατρικά έργα όπως τα “Η πόρνη που σέβεται” (1946), “Νεκροί χωρίς τάφο” (1946), “Τα βρώμικα χέρια” (1948), “Ο διάβολος και ο θεός” (1951), “Ο ηθοποιός Κιν” (1953), “Νεκράσοφ” (1956), “Οι καταδικασμένοι της Αλτόνα” (1960) και “Τρωάδες” (1965).

Επίσης γράφει τις λογοτεχνικές μελέτες “Τι είναι η λογοτεχνία” (1947), “Μπωντλαίρ” (1947) και “Ο Άγιος Ζενέ, κωμωδός και μάρτυρας” (1952).

Εκδίδεται ένα ακόμα φιλοσοφικό του έργο το “Κριτική της διαλεκτικής λογικής” (1960) και το 1964 προς έκπληξη της παγκόσμιας κοινής γνώμης αρνείται το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Στην καθιερωμένη επίσημη τελετή, του απονεμήθηκε το Βραβείο Νόμπελ τον Δεκέμβριο του 1964 αλλά ο ίδιος ήταν απών και σε επιστολή του προς τη Σουηδική Ακαδημία δήλωσε ότι αρνείται να δεχτεί οποιαδήποτε διάκριση από οποιοδήποτε ίδρυμα.

Συμμετέχει ενεργά στα γεγονότα του Μάη του ΄68 στους δρόμους, στα αμφιθέατρα καθώς και στα μέσα ενημέρωσης. Παίρνει συνέντευξη από τον Ντανιέλ Κον Μπεντίτ για το περιοδικό “Le Nouvel Observateur”, προσφέροντάς του την ευκαιρία να εξηγήσει καλύτερα το κίνημα του Μάη.

Παρουσιάζει μια μελέτη για τον αγαπημένο του Γκυστάβ Φλωμπέρ με τον τίτλο “Ο ηλίθιος της οικογένειας” (1971-1972) και το 1973 ιδρύει μαζί με τον Σερζ Ζιλί, την ιστορική εφημερίδα “Liberation”.

Σε όλη του την ζωή τάχθηκε διαδοχικά υπέρ του κομμουνισμού, του μαοϊσμού, των απελευθερωτικών κινημάτων κατά της αποικιοκρατίας και υπέρ του αριστερισμού.

Είχε κατηγορηθεί πολλές φορές ότι λειτουργούσε ως απολογητής τυραννικών και απολυταρχικών καθεστώτων ως υποστηρικτής του Σταλινισμού, του Μαοϊσμού και του Κάστρο. Προς το τέλος της ζωής του επιδεικνύει ένα έντονο ανθρωπιστικό ενδιαφέρον, ανεξάρτητο από πολιτικούς συσχετισμούς.