Ταινία: Δεν κρατιέμαι – Πέδρο Αλμοδόβαρ

Ο Πέδρο Αλμοδόβαρ επιστρέφει με κωμωδία αυτή την φορά και μαζί του φέρνει, για ακόμη μία φορά, όλα τα γνώριμα στοιχεία που τον χαρακτηρίζουν ως σκηνοθέτη: χτυπητή πολυχρωμία, πολιτική, σεξουαλική απελευθέρωση, μουσική, συναισθήματα.

Από την Ελένη Φιλίππου

Στο “Δεν Κρατιέμαι” (“Los Amantes Pasajeros”/ “I’m so excited”) ο ισπανός σκηνοθέτης στήνει ένα θεότρελο σκηνικό πάνω από τα σύννεφα και φροντίζει να συμφιλιωθεί με την ιδέα του θανάτου όσο γίνεται πιο “ντίσκο”, όσο γίνεται πιο Αλμοδοβαρικά, πίνοντας και τραγουδώντας: “I’ m about to lose control and I think I like it!”. 

Ένα σοβαρό τεχνικό πρόβλημα στο αεροπλάνο της εταιρείας Peninsula με προορισμό το Μεξικό προξενεί εσωτερικές αναταράξεις σε πλήρωμα και επιβάτες, καθώς έρχονται αντιμέτωποι με την ιδέα μιας πιθανής μοιραίας σύγκρουσης. Μυστικά, εξομολογήσεις, εμμονές, απάτες, πάθη, φόβοι, αλήθειες και ψέματα, όλα βγαίνουν στην φόρα και αιωρούνται εκστασιασμένα, καθώς η πτήση οδεύει προς το ακαθόριστο τέλος της.

Το “Δεν Κρατιέμαι” θα μπορούσε εύκολα να είχε γυριστεί στην δεκαετία του ΄80, λίγο πριν ή λίγο μετά το “Γυναίκες στα Πρόθυρα Νευρικής Κρίσης”. Θα μπορούσε, επίσης εύκολα, να χαρακτηριστεί ως πισωγύρισμα, δημιουργικά στάσιμο ή και στείρο. Από την άλλη όμως, η κατάκτηση της υπαρξιακής ελευθερίας από τον κοινωνικό εγκλεισμό των ταμπού, των όρων (καλλιτεχνικής και προσωπικής) αξίας και των φροϋδικών απωθήσεων, η οποία ανακοινώνεται πανηγυρικά με το “Δέρμα που Κατοικώ” φέρνει τον σκηνοθέτη, στα 64 χρόνια του, στην πλεονεκτική θέση της απόλυτης καλλιτεχνικής ελευθερίας. Μετά τα τελευταία αριστουργηματικά μελοδράματα που αναμφίβολα ήταν μια βαριά και βαθιά συναισθηματική κατάθεση του αλμοδοβαρικού σύμπαντος, ο Πέδρο αποφασίζει να αποφορτίσει εαυτό και θεατή και να το ρίξει και πάλι στην ελαφρού τύπου φρενήρη κωμωδία.

Με το που μαθαίνεται ότι ο μηχανισμός προσγείωσης έχει υποστεί βλάβη, αυτόματα το αεροπλανικό σκηνικό περνάει στη σφαίρα του φαντασιακού και του εξωπραγματικού, σε μια κατάσταση όπου στέκει απεριόριστη και ελεύθερη, ως μεταφυσική δυνατότητα την οποία δανείζεται από το χαώδες όριο μεταξύ ουρανού και γης. Σε αυτό το ενδιάμεσο, όλα πλέον επιτρέπονται να ειπωθούν και να ιδωθούν διαφορετικά: σε μια συμβολική απόπειρα, η αβέβαιη τύχη του αεροπλάνου φέρνει στο νου την ίδια αβέβαιη οικονομική τύχη της Ισπανίας, όπου η επιχείρηση προσγείωσης παραμένει εκκρεμής και αμφιλεγόμενη. Ο βαθύς «ναρκωμένος» ύπνος που απολαμβάνει ανίδεη η οικονομική θέση παραπέμπει εύκολα στην εργατική τάξη, ενώ η προβολή του άδειου αεροδρομίου ρίχνει τσιμπήματα για το οικονομικό σκάνδαλο του αεροδρομίου της Καστεγιόν. 

Ενώ, λοιπόν, θα περίμενε κανείς, οι εναπομείναντες ξύπνιοι επιβάτες (που ανήκουν στην business class), το τρίο των γκέι αεροσυνοδών και οι πιλότοι να αρχίσουν να οδύρονται και να θρηνούν για την κακή τους μοίρα με το υπόλοιπο του έργο να υπηρετεί το “disaster movie” είδος, εισέρχεται η εκκεντρικότητα του Αλμοδόβαρ και μετατρέπει την κατάσταση σε “clear-cut” σεξοκωμωδία.  Cock-tails «Βαλένθια» με μεσκαλίνη είναι η λύση για τον πανικό και το «μέσο διαφυγής» από την λυπητερή πραγματικότητα, το οποίο και οδηγεί σε δεύτερη απογείωση πλήρωμα και επιβάτες. Ενώ το χορογραφημένο “I’m so Excited” από το τρίο των αεροσυνοδών δίνει στην ατμόσφαιρα το απαραίτητο σουρεαλιστικό σύνθημα για να ξεκινήσει το γλέντι.

Σε δεύτερη ανάγνωση, θα μπορούσε κανείς να ανιχνεύσει και την τοποθέτηση του σκηνοθέτη απέναντι στην ζωή: Το πότε και πώς θα προσγειωθεί κανείς από το δικό του ταξίδι είναι πάντα κάτι άγνωστο, παρόλα αυτά αναπόφευκτο. Κοίτα να καταφέρεις να απεγκλωβιστείς από τα περιττά σου φορτία, από τα ξένα προς εσένα «πρέπει», από όλη την «σοβαροφάνεια» του κόσμου και κοίτα να το διασκεδάσεις όσο διαρκεί. Όχι ηδονοθηρικά, αλλά μαχητής για έναν κόσμο που απλά γουστάρεις να κατοικείς. Αυτό ακριβώς κάνει και ο Αλμοδόβαρ εδώ, φτιάχνει την δική του πτήση, καλεί συνταξιδιώτες του παλιούς αγαπημένους φίλους/συνεργάτες του (Αντόνιο Μπαντέρας, Πενέλοπε Κρουζ, Σεσίλια Ροθ, Χαβιέ Καμάρα) και κάνει το κέφι του ταινία. Σκανδαλώδες, αλλά πέρα για πέρα αληθινό και ταλαντούχο.

Στο ερώτημα, αν το “Δεν Κρατιέμαι” είναι κάτι που δεν έχεις ξαναδεί από τον βιρτουόζο σκηνοθέτη, η απάντηση είναι αυστηρά αρνητική. Στο ερώτημα, αν ο ίδιος ήθελε να δείξει κάτι παραπάνω από αυτό που εν τέλει παραδίδει, η απάντηση είναι εξίσου αρνητική. Ο Αλμοδόβαρ εδώ γράφει και σκηνοθετεί ένα σκηνικό υπερβολής σε όλα του για να διασκεδάσει αυτός και όσοι αγαπούν να τον παρακολουθούν, και όπως δείχνουν οι αριθμοί του box office στην πατρίδα του εκτιμήθηκε όλως ιδιαιτέρως η μπριόζικη διάθεση για μια πτήση που εκτοξεύεται σε ένα υπερπέραν απολαυστικά ανοριοθέτητο.

Ελένη Φιλίππου

Σκηνοθεσία: Πέδρο Αλμοδόβαρ

Σενάριο: Πέδρο Αλμοδόβαρ

Πρωταγωνιστούν: Χαβιέ Καμάρα, Κάρλος Αρέθες, Ραούλ Αρέβαλο, Λόλα Ντουένιας, Σεσίλια Ροθ, Αντόνιο Μπαντέρας, Πενέλοπε Κρουζ

Διάρκεια: 95΄

Διανομή: Odeon