Ταινία: Hitchcock, του Σάσα Τζερβάζι

Ο Σάσα Τζερβάζι τολμάει να αναστήσει τον Άλφρεντ Χίτσκοκ και να τον καθίσει πάλι πίσω από την κάμερα για τα γυρίσματα του Ψυχώ…

… Για το εγχείρημα αυτό, επιστρατεύει τον σερ Άντονι Χόπκινς, του βάζει ψεύτικη κοιλιά και τόνους προσθετικής στο πρόσωπο και τον τοποθετεί στις αρχές τις δεκαετίας του ΄60, αμέσως μετά τον θρίαμβο του «Στη Σκιά των Τεσσάρων Γιγάντων/North by Northwest».

Από την Ελένη Φιλίππου

Ένας πετυχημένος, αναγνωρισμένος, πλούσιος Χίτς στέκει μπροστά από έναν δημοσιογράφο και  σαστίζει στο άκουσμα της ερώτησης: «Μήπως είναι η κατάλληλη στιγμή να αποσυρθείτε, κύριε Χίτσκοκ;».

Ο Χίτσκοκ θα αρθρώσει την απάντησή του λίγο καιρό μετά, όταν θα επιλέξει το βιβλίο του Ρόμπερτ Μπλόχ, Ψυχώ για την επόμενη ταινία του. Κόντρα στην γνώμη των ανθρώπων που βρίσκονται κοντά του, ο Χίτς νιώθει πως ήρθε η στιγμή να κάνει κάτι διαφορετικό, και αυτό το διαφορετικό φέρει τον τίτλο Ψυχώ. Η Paramount, παρότι έχει συμβόλαιο με τον Χίτσκοκ, αρνείται να χρηματοδοτήσει την νέα του ταινία. Η συμφωνία τελικά θα κλείσει με τον Χίτσκοκ να αυτοχρηματοδοτεί το Ψυχώ και την Paramount να αναλαμβάνει απλά την διανομή της.

Και ενώ κανείς θα περίμενε, το υπόλοιπο του φιλμ να αφιερωθεί στα γυρίσματα του Ψυχώ, ο Σάσα κάνει την ανατροπή και γυρίζει τον φακό στον ίδιο τον Χίτσκοκ και σε ό,τι τον περιβάλλει. Ή πιο σωστά, σε ό,τι τον συγκροτεί, τον στοιχειώνει και τον προσδιορίζει. Εκεί λοιπόν ανακαλύπτουμε τον ήλιο και την σελήνη του Χίτσκοκ, το ηθικό στήριγμα και τον δημιουργικό τροφοδότη του, την σύζυγο και συνεργάτιδα, Άλμα Ρεβίλ (Έλεν Μίρεν). Στα τριάντα χρόνια συμβίωσης, η Άλμα στέκεται διακριτικά δίπλα στον Χίτς στηρίζοντας τις ταινίες του με το να διορθώνει τα σενάρια, να βοηθάει στην σκηνοθεσία, στο κάστ και στο μοντάζ και κυρίως να κατεβάζει τα βλέφαρα και να γυρνά στο πλάι, όταν το ξανθό μαλλί των εκάστοτε πρωταγωνιστριών τύφλωνε και εξίταρε το φετιχιστικό φαντασιακό συνειδητό του άντρα της. Η συζυγική και καλλιτεχνική ισορροπία μεταξύ των Χίτσκοκ πρόκειται να διαταραχτεί, όταν η Άλμα θα συνεργαστεί με τον Γουίτφιλντ Κούκ (Ντάνι Χιούστον) πάνω σε ένα καινούργιο σενάριο και η (καλλιτεχνική και συζυγική) φροντίδα και προσοχή της για τον Χιτς θα μπει σε δεύτερη μοίρα.

Ο Χίτσκοκ, από την άλλη, αρχίζει και βυθίζεται σιγά σιγά στον διαταραγμένο κόσμο του Εντ Γκέιν (Μίκαελ Γούινκοτ), τον δολοφόνο από το Γουινσκόνσιν που η δράση του έδωσε την έμπνευση στον Ρόμπερτ Μπλόχ να δημιουργήσει τον θρυλικό μυθιστορηματικό ήρωα, Νόρμαν Μπέητς. Ο Γκέιν καταλαμβάνει το μυαλό του Χιτς, ξυπνάει φόβους και εμμονές σε σημείο που θα τον αρρωστήσει και θα τον ρίξει στο κρεβάτι. Τα γυρίσματα μένουν πίσω, στο στούντιο επικρατεί χαμός και το υλικό που ήδη έχει τραβηχτεί δεν είναι καλό. Το κενό της Άλμα είναι πλέον φανερό και η ένταση ανάμεσα στο ζευγάρι κορυφώνεται και ξεσπάει σε διαπληκτισμό.

Οι ισορροπίες επανέρχονται, με τον Άλφρεντ να αναγνωρίζει το πόσο σημαντική είναι η Άλμα στην ζωή του. Έτσι περνάμε στην τελευταία πράξη του έργου, με τους Χίτσκοκ να ρίχνονται πυρετωδώς στην δουλειά για την ολοκλήρωση του Ψυχώ από το μοντάζ μέχρι το μάρκετινγκ επικοινωνίας. Τελευταίο σημείο που ο Σάσα επιλέγει να ρίξει φως για την εδραίωση της καταλυτικής παρουσίας της Άλμα στο έργο του Χίτσκοκ είναι η στιγμή που η Άλμα προσπαθεί να πείσει τον Χιτς ότι η σκηνή στο φονικό του μπάνιου πρέπει να ντυθεί με μουσική. Η πειθώ της Άλμα χάρισε στην ιστορία του κινηματογράφου μία από τις πιο εμβληματικές σκηνές τρόμου.

Το εξαιρετικό που δίνει το Χίτσκοκ δια χειρός Σάσα Τζερβάζι είναι η χημεία που βγαίνει αβίαστα μεταξύ των πρωταγωνιστών του. Άντονι Χόπκινς και Έλεν Μίρεν, μπορεί εμφανισιακά να μην θυμίζουν τους αληθινούς Χίτσκοκ, αλλά είναι τέτοιο το εκτόπισμα και των δύο ηθοποιών, που πολύ γρήγορα ξεχνάς τις όποιες εξωτερικές διαφορές. Το ίδιο  δεν μπορεί να λεχθεί και για τους δεύτερους ρόλους Σκάρλετ Γιόχανσον, ως Τζάνετ Λί και Τζέιμς Ντ’Άρσι, ως Άντονι Πέρκινς, οι οποίοι δείχνουν άτονοι και αδύναμοι να σταθούν ως Λι και Πέρκινς, αντίστοιχα. Όλο το φιλμ αναπνέει μέσω των δύο βρετανών πρωταγωνιστών.

Ως προς την σκηνοθεσία, θα αναφερθώ μονάχα σε ένα σημείο, το οποίο καθώς διατρέχει ολόκληρο το φιλμ, αντανακλάει και το ταλέντο του Τζερβάζι: Η υπονοούμενη πανταχού κυρίαρχη επιρροή της Άλμα πάνω στον σύζυγο και δημιουργό Άλφρεντ αποτυπώνεται ολοφάνερα και διάπλατα,  χωρίς κανένα εμφανές σημάδι ή στοιχείο να είναι παρών, στην σκηνή της πρεμιέρας του Ψυχώ. Ο Σάσα απομονώνει τον Χίτσκοκ από τον υπόλοιπο κόσμο, τον κρατάει έξω από την αίθουσα προβολής κρατώντας το διάσημο μουσικό θέμα του Μπέρναντ Χέρμαν ως σύνδεσμο μεταξύ των δύο χώρων: εντός και εκτός της αίθουσας προβολής. Εκεί βλέπουμε την αυθεντία του σασπένς, σε ρόλο μαέστρου, μαριονετίστα και σκηνοθέτη, να κινεί τελετουργικά τα χέρια του, υποδηλώνοντας ότι ενορχηστρώνει, χειραγωγεί και σκηνοθετεί την σκηνή του φόνου από την μια, και από την άλλη την συναισθηματική αντίδραση του κοινού, σε ένα ξέφρενο και αγωνιώδες συναισθηματικό και μουσικό κρεσέντο. Και ενώ όλα αυτά λαμβάνουν χώρα σε ένα πλάνο το οποίο μονοπωλείται εξολοκλήρου από την επιβλητική παρουσία του Χίτσκοκ, η έντονη και δυναμική παρουσία της Άλμα που έχει  καλλιεργηθεί σε όλη την διάρκεια του έργου, έρχεται εδώ και τυλίγεται υπό μορφή πνεύματος γύρω από την φιγούρα του άντρα της. Το παραφρασμένο ρητό «behind every psycho is a great woman» παίρνει σάρκα και οστά σε αυτήν την αριστουργηματικά σκηνοθετημένη σκηνή.

Παρόλο που το “Χίτσκοκ” μπορεί να στερεί από τους λάτρεις του master-of-suspense, Άλφρεντ Χίτσκοκ, πρόσθετες πληροφορίες για τα κινηματογραφικά γυρίσματα του Ψυχώ, πάραυτα δεν πρόκειται να τους απογοητεύσει στο ελάχιστο η εξαιρετική εκδοχή της ιστορίας γύρω από τον άνθρωπο και δημιουργό, Χιτς.

Σκηνοθεσία: Σάσα Τζερβάζι
Βασική Ιστορία: Στίβεν Ρεμπέλο (βασισμένο στο βιβλίο του « ALFRED HITCHCOCK
AND THE MAKING OF PSYCHO»)
Σενάριο: Τζον Μακλάφλιν
Παραγωγή: Ίβαν Ράιτμαν, Τομ Πόλοκ, Τζο Μέντζακ, Τομ Θάγιερ, Άλαν Μπαρνέτ
Ηθοποιοί: Άντονι Χόπκινς, Έλεν Μίρεν, Σκάρλετ Γιόχανσον, Τζέσικα Μπιλ, Τζέιμς Ντ’ Άρσι, Τόνι Κολέτ
Μοντάζ: Πάμελα Μάρτιν
Φωτογραφία: Τζεφ Κρόνενγουεθ
Σκηνικά: Τζούντι Μπέκερ
Κουστούμια: Τζούλι Γουάις
Μουσική: Ντάνι Έλφμαν
Διάρκεια: 98’
Διανομή: Odeon