Ο Στίβεν Σόντερμπεργκ (Magic Mike, Contagion, The Informant, Ocean’s 13, 12, 11) δηλώνει πως αποσύρεται (για κάποια χρόνια τουλάχιστον) και παραδίδει στο φετινό φεστιβάλ Βερολίνου το τελευταίο του φίλμ, υπό τον τίτλο “Παρενέργειες”. Ένα δυνατό, ανατρεπτικό θρίλερ και ένα καλλιτεχνικό κράξιμο για το πώς η κατάθλιψη έγινε επιδημία σε μια χώρα όπου η φαρμακοβιομηχανίες κινούνται σαν ολέθριοι μάγοι μοιράζοντας χάπια ευτυχίας(;).
Από την Ελένη Φιλίππου
Η Έμιλι (Ρούνεϊ Μάρα) πάσχει από βαριάς μορφής κατάθλιψη, όταν ο σύζυγός της, Μάρτιν (Τσάνινγκ Τέιτουμ) φυλακίστηκε για παράνομη διαρροή πληροφοριών. Με την φυλάκιση του Μάρτιν, το ζευγάρι χάνει όλα όσα είχε αποκτήσει και η Έμιλι βιώνει έντονα επεισόδια στρες. Μόνη, ανασφαλής και καταθλιπτική αδυνατεί να αντιμετωπίσει το βάρος των ευθυνών που προκάλεσε η φυλάκιση του άνδρα της. Μετά από τέσσερα δύσκολα χρόνια, ο Μάρτιν αποφυλακίζεται προκαλώντας στην Έμιλι ακόμα μεγαλύτερη αναστάτωση. Μία αποτυχημένη απόπειρα αυτοκτονίας, θα την φέρει στον καναπέ του Δρ. Τζόναθαν Μπάνκς (Τζουντ Λο) για ψυχιατρική υποστήριξη και παράλληλη φαρμακευτική αγωγή. Τα σχήματα που της συνταγογραφεί ο Δρ. Μπάνκς δεν βοηθάνε, μέχρι που της χορηγεί ένα καινούργιο σκεύασμα με το εμπορικό όνομα Αμπλίξα. Η υποτονική ασθενής ξεκινάει και έχει πάλι ενέργεια, η ανηδονία εξαφανίζεται και η καθημερινότητά της δείχνει να μπαίνει σε μια φυσιολογικότητα.
«Όποιος ανακάλυψε αυτό το φάρμακο θα γίνει πλούσιος», φωνάζει εκστασιασμένος ο Μάρτιν που βλέπει την γυναίκα του να συνέρχεται… μέχρι να ξεκινήσουν οι παρενέργειες του Αμπλίξα. Το φάρμακο προκαλεί στην Έμιλι υπνοβασία. Αρνούμενη η ασθενής να αλλάξει το φάρμακο που, όπως ισχυρίζεται, της έδωσε πίσω τη ζωή της, ο Δρ.Μπάνκς υποχωρεί και την συνεχίζει με την ίδια αγωγή. Η απόφαση αυτή, θα φέρει τα πάνω κάτω σε γιατρό και ασθενή καθώς τίποτα πια δεν πρόκειται να μείνει ίδιο: μια δολοφονία θα τους ρίξει στον κατήφορο με μορφή τυφώνα: γάμοι διαλύονται, καριέρες καταστρέφονται, ιστορικά απόρρητα βγαίνουν στην φόρα και οι θεωρίες συνομωσίας γίνονται μινωικός λαβύρινθος. Η ανάγκη του γιατρού Μπάνκς να πάρει πίσω όσα έχασε θα γίνει ο μίτος της Αριάδνης που θα τον γλιτώσει από τα “side effects” που το Αμπλίξα προκάλεσε.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Ο Σκοτ Μπερνς (Contagion, The Informant) που υπογράφει το σενάριο δεν έχει καταφέρει απλά να γράψει ένα θρίλερ συνεχόμενων ανατροπών που κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον, αλλά και να θίξει ένα από τα πιο καυτά debates της σύγχρονης Φιλοσοφίας της Ψυχιατρικής. Ερωτήματα όπως, πού μπαίνει η διαχωριστική γραμμή μεταξύ “order/ dis-order”, ποιά η εγκυρότητα του βασικότερου εγχειριδίου της ψυχιατρικής, DSM (Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο των Ψυχικών Διαταραχών) για την διάγνωση των ψυχικών διαταραχών, το θέμα της δύναμης και της εγκυρότητας των κλινικών μελετών στα υποψήφια φάρμακα από τις ίδιες της φαρμακοβιομηχανίες, ο ασθενής ως αξιόπιστος μάρτυρας, η «παθολογοποίηση» της θλίψης και τα αντικαταθλιπτικά εύκολης χρήσης είναι θέματα που αγγίζονται πολύ εύστοχα στις «Παρενέργειες» με έμμεσο ή άμεσο τρόπο.
Ο Σόντερμπεργκ στήνει ένα πολύ ενδιαφέρον συναισθηματικών μεταπτώσεων σκηνικό σε ένα Μανχάταν που στέκεται στα δύσκολα με φαρμακευτική αγωγή (από την γυναίκα του γιατρού που έχει άγχος για μια σημαντική συνέντευξη, την συνάδελφο της Έμιλι στην δουλειά μέχρι την γνωστή που συναντάει σε μια δεξίωση). Η χρήση των φίλτρων και το παιχνίδι με τους χρωματισμούς βγάζουν μια ατμοσφαιρική ντεκαντανς που ταιριάζει ωραία στην ιστορία του. Η Ρούνει Μάρα (Το Κορίτσι με το Τατουάζ) υποκύπτει με πειθώ στα συμπτώματα της καταθλιπτικής Έμιλι, αποπνέοντας μυστήριο και γοητεία μπροστά στο φακό του σκηνοθέτη. Ο Τζουντ Λο κρατάει απόλυτα τον ρόλο του φιλόδοξου ψυχίατρου, ενώ η Κάθριν Ζέτα Τζόουνς ανατρέπει τις ισορροπίες ως Δρ. Ζίμπερτ με μια πολύ μέτρια ερμηνευτικά εμφάνιση.
Εάν ισχύει η δήλωση του Σόντερμπεργκ ότι με τις «Παρενέργειες» αποχαιρετά την καρέκλα του σκηνοθέτη, τότε μπορούμε να κάνουμε λόγο για ένα πολύ ωραίο κλείσιμο στην φιλμογραφία του. Σε αντίθετη περίπτωση, ο ντόρος που προκάλεσε η σχετική δήλωση δεν χρειαζόταν για να προσθέσει περισσότερη φόρα στο καθεαυτό έργο, μιας και στέκει καλλιτεχνικά δυνατό από μόνο του.
Ελένη Φιλίππου
Σκηνοθεσία: Στίβεν Σόντερμπεργκ
Σενάριο: Σκοτ Ζ. Μπερνς
Πρωταγωνιστούν: Ρούνει Μάρα, Τζουντ Λο, Κάθριν – Ζέτα Τζόουνς, Τσάνινγκ Τέιτουμ
Διάρκεια: 106΄
Διανομή: Seven Films, Spentzos Film