Ταινία: Το Λιμάνι της Χάβρης του Άκι Καουρισμάκι

Μετά τη Φινλανδική Τριλογία του (Μακριά πετούν τα σύννεφα – 1996, Ο άνθρωπος χωρίς παρελθόν – 2002, Φώτα στο σούρουπο – 2006), ο Άκι Καουρισμάκι

Από την Τέτα Αποστολάκη

αποφάσισε να κάνει την “Τριλογία του Λιμανιού”, της οποίας Το Λιμάνι της Χάβρης αποτελεί το πρώτο μέρος. Σε αυτό, ο πρωταγωνιστής  Μαρσέλ Μαρξ, μετά τη μποέμικη ζωή που έζησε στο Παρίσι, έχει καταλήξει να γυαλίζει παπούτσια στους δρόμους της Χάβρης. Δε φαίνεται να αναζητά κάτι άλλο, απόλυτα ευχαριστημένος με την απλή ζωή που μοιράζεται με τη σύντροφό του, Αρλετί, όταν απρόσμενα συναντά το νεαρό μετανάστη, Ίντρισα. Ο τελευταίος πρέπει να φτάσει στο Λονδίνο, όπου βρίσκεται η μητέρα του, και να κυνηγήσει εκεί μια καλύτερη ζωή.

Η ταινία του Καουρισμάκι είναι γεμάτη με κινηματογραφικές, και όχι μόνο, αναφορές: τα ονόματα των ηρώων του, οι παραπομπές σε παλιότερες ταινίες του ίδιου, τα δάνεια από ταινίες άλλων δημιουργών. Μάλλον δεν μπορεί να θεωρηθεί μια καθαρή κωμωδία, είναι, ωστόσο, σίγουρα μια ταινία βασισμένη στο χιούμορ, σ’ ένα χιούμορ ιδιαίτερο που χρησιμοποιεί ο σκηνοθέτης για να μιλήσει για σκληρές αλήθειες ή για να καυτηριάσει στερεότυπα. Στο Λιμάνι της Χάβρης είναι πολύ έντονος ο κοινωνικοπολιτικός προβληματισμός. Εκτός από το βασικό θέμα της μετανάστευσης, συναντάμε συνεχώς σ’ αυτήν σχόλια για τη σημερινή κοινωνία και το πολιτικό σύστημα.

Κυρίως, όμως στην ταινία του αυτή ο Καουρισμάκι μιλά για το Καλό: την καλή φύση του ανθρώπου και το πώς αυτή μπορεί να ευεργετήσει ή ακόμη και να προκαλέσει μικρά θαύματα. Η αγνή πρόθεση του πρωταγωνιστή να βοηθήσει τον άγνωστο νεαρό επιβραβεύεται από το περιβάλλον του που τον στηρίζει διαρκώς. Για το μότο της Γαλλίας «Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφοσύνη» ο ίδιος ο Καουρισμάκι, άλλωστε, δήλωσε: «Η αλήθεια είναι πως τα άλλα δύο πάντοτε μου έμοιαζαν υπερβολικά αισιόδοξα ως έννοιες. Την αδελφοσύνη, ωστόσο, μπορείς να τη συναντήσεις παντού – ακόμη και στη Γαλλία!»

Το έργο του Καουρισμάκι είναι εν τέλει ένα γοητευτικό κράμα ειδών και ιδεών.

Καταφέρνει να συνδυάσει τη στυλιζαρισμένη αισθητική με  τον κοινωνικό ρεαλισμό και το καυστικό χιούμορ με μία ουμανιστική αισιοδοξία. Η αισθητική του είναι πάντα αναγνωρίσιμη και πολύ προσεγμένη. Με το σταθερό φωτογράφο του, Σάλμινεν, στήνουν κάδρα με υπέροχες φωτοσκιάσεις και βελούδινα χρώματα. Οι χώροι που απεικονίζει έχουν μια παράδοξη ομορφιά. Είναι τελείως μινιμαλιστικοί, θυμίζουν προηγούμενες δεκαετίες, κι ενώ είναι στυλιζαρισμένοι, διατηρούν την αλήθεια της φθοράς. Η δε μουσική – το ροκ εν ρολ επέλεξε ο Καουρισμάκι, δίνοντας μάλιστα ρόλο στον ροκ τραγουδιστή Little Bob – συνοδεύει την πλοκή πιο πολύ από το λόγο.

Ο Καουρισμάκι, ο σημαντικότερος σκηνοθέτης της Φινλανδίας, έχει δημιουργήσει εδώ και δεκαετίες ένα πολύ προσωπικό σινεμά.  Δανείζεται στοιχεία από τον Μπρεσόν, τον Καρνέ, το Μελβίλ, τον Τατί, τα οποία τοποθετεί σε ένα σουρεαλιστικό πλαίσιο, αφαιρώντας  διαλόγους και προσθέτοντας υπόκρουση ροκ εν ρολ. Αυτό είναι το σύμπαν του Καουρισμάκι. Στο σύμπαν αυτό οι ήρωές του, συνήθως σιωπηλοί losers με περίεργα κουρέματα, αναζητούν κάτι για να φτάσουν στην ολοκλήρωση.

Δεν είμαι σίγουρη ότι η ταινία απευθύνεται στο ευρύ κοινό. Όσοι όμως νιώθουν losers ή έχουν περίεργο κούρεμα, θα την απολαύσουν σίγουρα.

Σενάριο – Σκηνοθεσία – Παραγωγή: Άκι Καουρισμάκι
Δ. Φωτογραφίας: Τίμο Σάλμινεν
Πρωταγωνιστούν: Αντρέ Γουίλμς, Κάτι Ουτίνεν, Μπλοντίν Μιγκέλ , Ζαν-Πιερ Νταρουσέν
Χώρα: Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία
Διάρκεια: 93’
Ετος: 2011
Εταιρεία Διανομής: Feelgood Entertainment

Από 5 Ιανουαρίου στους κινηματογράφους