Την Κυριακή, 11 Οκτωβρίου 2020, θα εγκαινιαστεί η σπουδαία έκθεση «Αριστουργήματα ζωγραφικής από το Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών Α.Π.Θ. στο Μέγαρο Χορού Καλαμάτας».
Το πανόραμα της νεοελληνικής ζωγραφικής με πολύτιμα έργα των, Γύζη, Λύτρα, Πανταζή, Παρθένη, Ροϊλού, Καραβία, Μαλέα, Ιθακήσιου, Κόντογλου, Μπουζιάνη, Σπυρόπουλου, Διαμαντόπουλου, Γουναρόπουλου, Μαυροΐδη, Τσίγκου, Μυταρά, Μπότσογλου και άλλων, αποκαλύπτει τη μοναδικότητα της συλλογής των Νέστορα και Αλίκης Τέλλογλου που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Καλαμάτα, και οι οποίοι έθεσαν ως σκοπό της ζωής τους την ανιδιοτελή προσφορά στη στερέωση της παιδείας και την προβολή του πολιτισμού μας, με τη δημιουργία του ομώνυμου ιδρύματός τους.
Λίγο πριν τα εγκαίνια ο επιμελητής της έκθεσης, Τάκης Μαυρωτάς, μας μιλάει για την διοργάνωση, την ιστορία και τη σημασία της Συλλογής του Τελλογλείου Ιδρύματος, αλλάκαι την επιλογή του Μέγαρο Χορού Καλαμάτας. Επίσης, σχολιάζει την ψηφιακή παρουσίαση των μουσείων μέσα στην δύσκολη εποχή της πανδημίας.
-Στο Μέγαρο Χορού Καλαμάτας παρουσιάζεται η έκθεση «Αριστουργήματα ζωγραφικής από το Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών Α.Π.Θ.». Ποιο το σκεπτικό πίσω από τη διοργάνωση της εν λόγω έκθεσης και γύρω από ποιους άξονες έχει δομηθεί;
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Ο Δήμος Καλαμάτας και ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής Εικαστικού της Τομέα, Παναγιώτης Λαμπρινίδης, αποφάσισαν να διοργανώσουν, στο υπέροχο Μέγαρο Χορού, μια έκθεση, ώστε οι κάτοικοι της Νότιας Ελλάδας να απολαύσουν το πανόραμα της νεοελληνικής μας ζωγραφικής, με την παρουσίαση αντιπροσωπευτικών έργων κορυφαίων δημιουργών. Όπως λέει ο Παναγιώτης Λαμπρινίδης: «Με αυτή την έκθεση κάνουμε φανερό ότι για εμάς ο πολιτισμός αποτελεί βασική προτεραιότητα, αλλά και πνοή ελπίδας ώστε να ατενίζουμε το μέλλον με αισιοδοξία.»
Έτσι, στο Μέγαρο Χορού Καλαμάτας, εκτίθενται πίνακες μεγάλων ζωγράφων, από τον 19ο έως τον 21ο αι., με έργα της Επτανησιακής Σχολής, της Σχολής του Μονάχου, σημαντικών ανανεωτών της νεοελληνικής ζωγραφικής των αρχών του 20ού αιώνα, μεγάλων εκπροσώπων της Γενιάς του ’30, καλλιτεχνών της αφαίρεσης και του σουρεαλισμού, έως εκείνων που ακολούθησαν νεωτεριστικά ρεύματα και τάσεις της σύγχρονης τέχνης. Τα έργα των Γύζη, Λύτρα, Πανταζή, Παρθένη, Ροϊλού, Καραβία, Μαλέα, Ιθακήσιου, Κόντογλου, Μπουζιάνη, Σπυρόπουλου, Διαμαντόπουλου, Γουναρόπουλου, Μαυροΐδη, Τσίγκου, Μυταρά, Μπότσογλου και άλλων, με την χρονολογική τους διαδοχή, ορίζουν και τους άξονες δομείς της έκθεσης αυτής, που προτάσσει την αισθητική κορύφωση και την εκπαιδευτική της αποστολή.
-Μιλήστε μας λίγο για την ιστορία πίσω από την Συλλογή του Τελλογλείου Ιδρύματος. Πώς ξεκίνησε η δημιουργία της; Ποιο πιστεύετε πως ήταν το όραμα του Νέστορα και της Αλίκης Τέλλογλου, όταν την δημιούργησαν;
Ο Νέστορας και η Αλίκη Τέλλογλου ανέτρεψαν τα καθιερωμένα και έριψαν σπορές στο χώμα του μέλλοντος, αφού με τις συλλογές και το ομώνυμο ίδρυμα τους κατάφεραν η τέχνη να αποτελεί κοινό αγαθό για όλο τον κόσμο και να προκαλεί την μύηση του στη ουσία της τέχνης. Το Τελλόγλειο Ίδρυμα στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, μετά από το σκληρό τριανταπεντάχρονο αγώνα της Αλίκης Τέλλογλου, εδραιώνει στην Ελλάδα το μοναδικό Ίδρυμα, το οποίο ανήκει εξ ολοκλήρου σε Πανεπιστήμιο. Έτσι η Συλλογή του Τελλογλείου Ιδρύματος, από την ματιά της Αλίκης Τέλλογλου έως της Αλεξάνδρας Γουλάκη-Βουτυρά, μπορεί να προσεγγιστεί λαμβάνοντας σοβαρά υπ’ όψιν μας την συγκίνηση και την ευθύνη, που τους έχει προκαλέσει η τέχνη, αφού τα έργα της διακρίνονται για την ευαισθησία και την σαφήνεια τους, ξεκινώντας από την κλασική ζωγραφική για να φτάσουν στην τέχνη της εποχής μας.
-Ποιος είναι ο πυρήνας της συλλογής του Τελλογλείου Ιδρύματος;
Κύριος πυρήνας είναι η συλλογή ζωγραφικής της Νεοελληνικής τέχνης, με πολλά και σπουδαία έργα και ακολουθούν οι συλλογές με έργα χαρακτικής, γλυπτικής, σπάνιων εκδόσεων, αρχείων και άλλα. Παράλληλα, η πλούσια συλλογή του Τελλόγλειου Ιδρύματος, με τα 7.000 έργα τέχνης, συνεχώς εμπλουτίζεται, με τη δωρεά έργων από συλλέκτες και καλλιτέχνες.
-Υπάρχει κάποιο έκθεμα από τη συλλογή που να ξεχωρίζετε;
Δύσκολη ερώτηση, αφού είναι πολλά τα έργα που θα ξεχώριζα, όπως: Ο Αρχιερέας, του Νικολάου Καντούνη, Το Προφίλ Κοριτσιού, του Νικολάου Γύζη, όπου ίσως να απεικονίζεται η κόρη του Ιφιγένεια, Το Παιδάκι με την Κούκλα, του Περικλή Πανταζή, Η Αλεξάνδρεια, της Θάλειας Φλωρά-Καραβία, Η Αυτοπροσωπογραφία, του Νικολάου Λύτρα, Προσωπογραφία Γυναίκας, του Κωνσταντίνου Παρθένη, Ο Κώστας Σδράβος, του Φώτη Κόντογλου, Το Πορτραίτο της Τατιάνας Γκρίτση Μιλλιέξ, του Γιώργου Γουναρόπουλου, Οι Εργάτες, του Διαμαντή Διαμαντόπουλου, Το Παλάτι της Κλυταιμνήστρας, του Γιάννη Σπυρόπουλου, Ο Βυθός, του Θανάση Τσίγκου, Το Διπλό Πορτραίτο, του Χρόνη Μπότσογλου, Οι Μορφές, του Εδουάρδου Σακαγιάν, Η Αννούλα η Σκυριανή, του Πολύκλειτου Ρέγγου και Η Ήβη, του Λουκά Βενετούλια, μεταξύ των άλλων.
-Πώς επιλέχθηκε το Μέγαρο Χορού Καλαμάτας για την έκθεση;
Το Μέγαρο Χορού Καλαμάτας είναι ο ιδανικός χώρος για την αποσπασματική παρουσίαση αυτής της σπουδαίας συλλογής και αποτελεί μια συνέχεια της επιτυχημένης μας συνεργασίας μετά από την πολυσυζητημένη έκθεση «ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ: Σπύρος Παπαλουκάς-Βασίλης Θεοχαράκης» από τις Συλλογές του Ιδρύματος Θεοχαράκη. Η σημερινή έκθεση, που με τόση υπευθυνότητα οργάνωσε και παρουσιάζει ο Δήμος Καλαμάτας, επισημαίνει με τον δικό της τρόπο το γόνιμο έργο των Τέλλογλου, αφού έχεις την αίσθηση ότι πάλεψαν με το θάνατο, απόκτημα της μοίρας και του χρόνου, κερδίζοντας την ελευθερία του εκλεπτυσμένου πνεύματος και την ελπίδα ότι συνέβαλαν με όλες τους τις δυνάμεις στο να προβάλλουν καθετί ωραίο, καθετί που αξίζει να αναμετρηθεί με την αιωνιότητα.
-Η Καθηγήτρια της Ιστορίας της Τέχνης στο Α.Π.Θ., Αλεξάνδρα Γουλάκη-Βουτυρά, επισημαίνει «ότι η ανθρώπινη μορφή κυριαρχεί αριθμητικά στα έργα της συλλογής». Που πιστεύετε ότι οφείλεται αυτό;
Η εμπνευσμένη διευθύντρια του Τελλογλείου Ιδρύματος, Καθηγήτρια της Ιστορίας της Τέχνης στο Α.Π.Θ., Αλεξάνδρα Γουλάκη-Βουτυρά, έχει επισημαίνει ότι: «Η συλλογή του Νέστορα και της Αλίκης Τέλλογλου αποτελεί πλούσια συγκομιδή μακροχρόνιας αναζήτησης που έγινε με πάθος, ένστικτο και κυρίως «αγάπη για τον άνθρωπο». Δεν είναι σίγουρα τυχαίο ότι η ανθρώπινη μορφή κυριαρχεί αριθμητικά στα έργα της συλλογής. Οι Τέλλογλου, επιθυμώντας να συμβάλουν στην παιδεία του τόπου και στην καλλιέργεια του καθημερινού ανθρώπου, δώρισαν τη συλλογή τους, καθώς και ολόκληρη την περιουσία τους στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
-Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στο δεύτερο κύμα της πανδημίας. Στο πρώτο κύμα που έπληξε την χώρα, για λόγους πρόληψης, τα μουσεία έμειναν κλειστά και πολλά από αυτά στράφηκαν στη ψηφιακή έκθεση των συλλογών τους. Πιστεύετε πως μπορεί να αντικατασταθεί η «ζωντανή» επαφή με το έργο; Με τα χρόνια θα υπάρχει όλο και περισσότερη ψηφιακή παρουσία των μουσείων;
Ιδιαιτέρα αυτή την δύσκολη εποχή της πανδημίας, η τέχνη μας οδηγεί σε δρόμους φωτεινής περισυλλογής, αψηφώντας την αλήθεια του θανάτου και κερδίζοντας την αιωνιότητα. Η ζωγραφική, ανά τους αιώνες, αντιστρατεύεται την αλυγισιά, την απελπισία, την μοναξιά και την ασχήμια, φέρνοντας μας κοντά στην απόλυτη καθαρότητα και διαύγεια…. Η ψηφιακή παρουσία των μουσείων είναι μια διέξοδος, στην παρούσα κατάσταση, αλλά, για μένα, πάντα θα προτάσσεται η άμεση επαφή μας με τα έργα τέχνης και τα «ζωντανά» μουσεία.
-Πώς βλέπετε να διαμορφώνεται το εικαστικό τοπίο της Ελλάδας του σήμερα; Δίνεται βήμα σε νέους εικαστικούς;
Μιλήσαμε για τη μεγάλη δωρεά των Τέλλογλου. Ας θυμηθούμε, λοιπόν, και την προσφορά των άλλων μεγάλων συλλεκτών από τους Ευάγγελο. Αβέρωφ, Γιώργο. Κατσίγρα, Ευριπίδη Κουτλίδη, Στρατή Ελευθεριάδη-Teriade, Βασίλη και Ελίζα Γουλανδρή έως τους Δάκη Ιωάννου, Σωτήρη Φέλιο, Δημήτρη Δασκαλόπουλο, μεταξύ των άλλων, που η προσφορά τους, με γενναιοδωρία και ταπεινοφροσύνη, αναντίρρητα αποτελεί φωτεινό παράδειγμα προς μίμηση. Βήμα δίνεται στους νέους, αλλά πρέπει ακόμα να γίνουν πολλά, αν θέλουμε να μιλάμε για το σύγχρονο πρόσωπο του πολιτισμού μας, και ας μην ξεχνάμε ότι καλλιτέχνες όπως ο Τάκης, η Χρύσα, ο Κουνέλλης και άλλοι έγιναν πρώτα γνωστοί στο εξωτερικό, εκεί που τους στηρίξαν και τους προώθησαν ουσιαστικά.