«Να συμπεριφερθεί έτσι σε μένα ο κουρελής, άνθρωπος του Θεού να μην μου τύχει εμένα στο εξής».
Τα παραπάνω λόγια βγαίνουν από το στόμα του πλούσιου αστού Οργκόν αφότου ανακαλύψει ότι έχει πέσει θύμα του Ταρτούφου, ενός απατεωνίσκου που με μαεστρία συνταιριάζει την αγιοσύνη με του διαβόλου τα σύνεργα και τον φτάνει μέχρι το χείλος της καταστροφής.
Με γνώμονα το πνεύμα του Μολιέρου, η νεοσύστατη ομάδα θεάτρου This Famous Tiny Circus theater group παρουσιάζει μέχρι τέλη Μαΐου την πασίγνωστη κωμωδία ηθών «Ταρτούφος» στην κεντρική σκηνή του Θεάτρου του Νέου Κόσμου.
Ο Ταρτούφος, ένας φαινομενικά ενάρετος άνθρωπος του Θεού, ξεγελά τον Παριζιάνο Οργκόν και τον καθιστά υποχείριό του. Επικαλούμενος αδιάκοπα και με συστολή την ηθική και τα γνήσια θρησκευτικά του αισθήματα, εισβάλλει για τα καλά στη ζωή και το σπίτι του Οργκόν διεκδικώντας όχι μόνο την περιουσία του αλλά εν τέλει την κόρη και τη γυναίκα του. Μάταια όλοι γύρω του προσπαθούν να τον βγάλουν από την πλάνη του. Ο Οργκόν δηλώνει απόλυτα αφοσιωμένος σε εκείνον που «δεν είναι άνθρωπος είναι σχεδόν Θεός», που τον γεμίζει με δώρα και τον κάνει να μαρτυρά με μεγαλοστομία ότι αν ποτέ έχανε γυναίκα και παιδιά δεν θα τον ένοιαζε διόλου. Ωστόσο, η πονηρή παγίδα που θα υφάνει η δεύτερη γυναίκα του Ελμίρα θα βρει τον στόχο της. Αφού διαπιστώνει με τα ίδια του τα μάτια τι φίδι έτρεφε στον κόρφο του, ομολογεί ντροπιασμένος ότι οι άνθρωποι πράγματι δεν είναι παρά θηρία χυδαία με σεβαστά προσωπεία. Λίγο πριν η εξουσία που έχει ήδη παραχωρήσει στον Ταρτούφο τον στείλει στη φυλακή, ο αγύρτης αποκαλύπτεται και η δικαιοσύνη αποκαθίσταται.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Για καιρό η κωμωδία του αλλά και ο ίδιος ο Μολιέρος ήταν κατατρεγμένοι, αφού από την πρώτη της κιόλας παρουσίαση μετατρέπεται σε πέτρα του σκανδάλου μέσα στους εκκλησιαστικούς κύκλους αναγκάζοντας τον Βασιλιά Λουδοβίκο τον 14ο, του οποίου ο Μολιέρος ήταν προστατευόμενος, να επιβάλλει την απαγόρευσή της.
Στην εποχή μας η έννοια του ταρτουφισμού είναι συνώνυμη της υποκρισίας και του φαρισαϊσμού. Φυσικά, οι σύγχρονοι Ταρτούφοι δεν έχουν παραμείνει μόνο στο θρησκευτικό επίπεδο. Τα δίχτυα τους βρίσκονται απλωμένα παντού: στην πολιτική, την οικογένεια, την κοινωνία ολόκληρη.
Σε αυτό το σημείο στηρίζεται η επικαιρότητα του έργου. Οι άνθρωποι φορούν με ευκολία τη μάσκα της ευλάβειας κρύβοντας πίσω της τις πραγματικές και συχνά αισχροκερδείς προθέσεις τους. Καταστρέφουν με ζήλο φτιασιδωμένο και προσποιητό στο όνομα του Πατρός, του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, ενώ μερικές φορές δεν διστάζουν ακόμα και να αυτομαστιγωθούν κυριολεκτικά και μεταφορικά με σκοπό να επισφραγίσουν την εγκυρότητα των λόγων τους. Ταυτοχρόνως, είναι φανερό ότι οι ευθύνες βαραίνουν και τον Οργκόν όπως και κάθε Οργκόν στο πέρασμα της ιστορίας που πεισματικά κωφεύει μπροστά στο άκουσμα της αλήθειας. Εξάλλου, ο ρόλος του κακού είναι αυτός ακριβώς, να θέτει εμπόδια και τρικλοποδιές. Σημασία έχει λοιπόν και η προσωπική επιλογή: ποιός θα ενδώσει και ποιός θα αντισταθεί.
Ο Κωνσταντίνος Μάρκελλος (Βαλέριος, ο αγαπημένος της Μαριάννας) αναλαμβάνει τη χαριτωμένη και γλαφυρή σκηνοθεσία ενώ διάσπαρτα είναι τα στοιχεία παραμυθιού – μπαλόνια, μουσικό κουτί, παιχνίδι τυφλόμυγας – που προσδίδουν πινελιές αθωότητας. Οι ηθοποιοί διασκορπίζονται και κινούνται αενάως σε ολόκληρη τη σκηνή από την οποία δεν μένει ανεκμετάλλευτο ούτε εκατοστό και καταφέρνουν να τη γεμίσουν με αστείρευτη δράση κι ενέργεια. Ωστόσο, όσον αφορά την κινησιολογία τους, κατά στιγμές δεν αποφεύγεται μια μικρή υπερβολή. Ευφάνταστο το εύρημα του μπαλονιού με ήλιο που αλλάζει κωμικά τη φωνή του δικαστικού κλητήρα.
Όμορφη εικαστικά η σκηνή όπου ο πατήρ Λαυρέντιος τραβά τον – «πώς γίνεται σ’ αυτή την κατάλευκη αρετή λάσπη να πετούν» – Ταρτούφο δεμένο πισθάγκωνα θυμίζοντας έντονα βασανιστήριο της Ιεράς Εξέτασης. Ομοίως η Σταύρωση και Αποκαθήλωση του Ταρτούφου ως μέσον διακωμώδησης της ψευτοθρησκευτικότητάς του όπως και η ετοιμασία της νύφης για έναν γάμο που, εξαιτίας του εξαναγκαστικού χαρακτήρα του, την ίδια στιγμή φέρνει στον νου κάτι από μοιρολόι.
Ο Μάριος Ράμμος (Ταρτούφος) περνά στο βλέμμα, τη φωνή και τις κινήσεις του τη γαλήνη που κάθε θρησκευόμενος αποπνέει. Είναι ο άνθρωπος που, μόλις βρεθεί αντιμέτωπος με τον πειρασμό, καταφέρνει να μπλέκει επιδέξια δόλο και ηθική: «Κάποιες πράξεις ο Θεός απαγορεύει, μα ο έξυπνος άνθρωπος όλα τα βολεύει».
Ο Βασίλης Ψυλλάς είναι πειστικός ως αφελής αλλά και αυταρχικός Οργκόν που αφήνεται με προκλητική ευπιστία να παρασυρθεί κι επιχειρεί με τη βία να επιβάλλει τον εχθρό μέσα στην ίδια του την οικογένεια, την οποία δεν διστάζει να απαξιώσει βάζοντάς τη σε δεύτερη μοίρα αποκληρώνοντας και διώχνοντας τον γιο του.
Η Δέσποινα Φούντα αποτελεί την κατεξοχήν εύθυμη νότα ως Ντορίν (ακόλουθος της Μαριάννας), έναν ρόλο που φαίνεται πραγματικά να απολαμβάνει.
Η Χριστίνα Μαριάνου (Μαριάννα) είναι συγκινητική όταν εκλιπαρεί τον πατέρα της να μην επιτρέψει να βυθιστεί η καρδιά της στο σκοτάδι προσφέροντάς τη θυσία στον άντρα που μισεί.
Τους χαρακτήρες συμπληρώνουν επιτυχημένα η Ράνια Φουρλάνου (κυρία Περνέλ, μητέρα του Οργκόν), η Ελένη Στεργίου (δεύτερη γυναίκα του Οργκόν, Ελμίρα) κι ο Κωνσταντίνος Δαλαμάγκας (γιος του Οργκόν, Δάμις). Τέλος, δεν θα μπορούσε να μην γίνει αναφορά στην έμμετρη μετάφραση του Ανδρέα Στάικου.
Η πλοκή διακόπτεται κάθε τόσο είτε από την όμορφη μουσική του Γιώργου Κασαβέτη είτε από τραγουδιστικά ιντερμέδια. Καθοριστικοί οι φωτισμοί της Ελίζας Αλεξανδροπούλου στην ατμοσφαιρικότητα κι εναλλαγή των σκηνών.
Σε γενικές γραμμές όλη η ομάδα λειτούργησε συντονισμένα και με χημεία. Ερμηνευτικές ή συναισθηματικές κορυφώσεις δεν υπάρχουν, αλλά όλοι ανέδειξαν στο σύνολό της μια παράσταση δροσερή κι ανάλαφρη με αρκετές αφορμές για σκέψη και προβληματισμό.
Η νεοσύστατη ομάδα θεάτρου “This Famous Tiny Circus theater group” παρουσιάζει στο Θέατρο του Νέου Κόσμου, την κωμωδία του Μολιέρου «Ταρτούφος» σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Μάρκελλου, μέχρι 31 Μαΐου. Περισσότερες πληροφορίες.