Πώς μπορεί κάποιος να φτάσει στο Κέντρο της Μουσικής; Ποιο ταξίδι μπορεί να μας οδηγήσει κάτω από την επιφάνεια; Και… πώς προσδιορίζεται, πώς προσεγγίζεται το όποιο βάθος; Η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών εγκαινιάζει τη σειρά διαδραστικών συναυλιών «Ταξίδι στο Κέντρο της Μουσικής» που παρουσιάζουν ο χαρισματικός συνθέτης – πιανίστας Χρίστος Παπαγεωργίου, μαζί με την διακεκριμένη ιστορικό Μαρία Ευθυμίου, υπό τον καταξιωμένο Λουκά Καρυτινό. Πρόκειται για καινοτόμες συναυλίες στις οποίες συγκλίνουν διαφορετικά μέσα (ομιλίες, βίντεο, μουσική) σε σκηνοθεσία Κατερίνας Ευαγγελάκου. Σκοπός, η παρουσίαση – κάθε φορά- ενός διαφορετικού συμφωνικού είδους, ξεκινώντας (28.01.) από το Συμφωνικό Ποίημα, μία κομβική καινοτομία που εισήγαγαν ο Εκτόρ Μπερλιόζ και ο Φραντς Λιστ. Παρουσιάζεται η ιστορική πορεία του συμφωνικού ποιήματος, από τις πρώτες ορχηστρικές περιγραφές εικόνων και καταστάσεων, μέχρι τα μεγάλα συμφωνικά ποιήματα του Στράους. Ο στόχος σαφής: μέσα από την σκηνοθετημένη ερμηνεία έργων, τη γνωριμία με τα όργανα και τους μουσικούς, επεξηγηματικές ομιλίες, αλλά και με τη συνδρομή της τεχνολογίας, σκιαγραφείται η διαχρονική αξία της συμφωνικής μουσικής με τρόπο κατανοητό όσο και συναρπαστικό.
Συντελεστές
Μαρία Ευθυμίου, παρουσίαση
Χρίστος Παπαγεωργίου, παρουσίαση
Κατερίνα Ευαγγελάκου, σκηνοθεσία
Λουκάς Καρυτινός, μουσική διεύθυνση
Το σχόλιο της Μαρίας Ευθυμίου
Η συνεργασία μου με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών είναι πρωτόγνωρη, αλλά πολύ γόνιμη εμπειρία για μένα. Στόχος μας είναι να μυήσουμε στη συμφωνική μουσική, άτομα που δεν είναι τόσο εξοικειωμένα με αυτήν.
Ξεκινάμε με το συμφωνικό ποίημα, που πρωτοεμφανίστηκε τον 19ο αιώνα, ο οποίος συμβαίνει να με ενδιαφέρει πολύ ιστορικά και να είναι ο σημαντικότερος που έχει καταγραφεί ποτέ στην ιστορία της ανθρωπότητας. Πρόκειται για μια εποχή μεγάλων διεργασιών, σε ιδεολογικό, πολιτικό, αλλά και συναισθηματικό επίπεδο. Ως ιστορικός, ανακαλύπτω κι εγώ μια άλλη πλευρά του, αυτή της μουσικής, ελπίζοντας να συμβάλλω με το δικό μου τρόπο σε αυτό το Ταξίδι.
Το σχόλιο του Χρίστου Παπαγεωργίου
Το Ταξίδι στο Κέντρο της Μουσικής είναι ουσιαστικά μια κατάβαση, μια βουτιά στις απαρχές της δημιουργίας ενός έργου. Αυτό γίνεται για να αντιληφθούμε με όσο μεγαλύτερο εύρος, αλλά και διαύγεια όλα τα μυστικά τα οποία δεν βλέπουμε γιατί μένουμε συνήθως την επιφάνεια. Αυτά τα μυστικά, όμως, στηρίζουν το κάθε έργο και το κάνουν μοναδικό και ιδιαίτερο. Όλα αυτά παρουσιάζονται με τη μορφή μιας παράστασης. Η παράσταση ήταν ανέκαθεν η ουσία κάθε έκφρασης τέχνης. Μας βάζει σε έναν ρόλο και όσο πιο πειστικά το κάνει, τόσο πιο πολύ θέλουμε εμείς να τον ενδυθούμε εκ νέου.
Η νέα πρωτοβουλία της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών, μας δίνει τη δυνατότητα να αντιληφθούμε σε διάφορες δόσεις την έννοια της συμφωνικής μουσικής, για την οποία ο Γκούσταβ Μάλερ είχε πει ότι είναι σαν τον κόσμο. Και, βέβαια, τον κόσμο δεν τον βλέπουμε μόνο στην επιφάνεια, αλλά συχνά μπαίνουμε στο βάθος του και ξαναβγαίνουμε πάλι. Έτσι, έχουμε αυτή την αίσθηση της κατανόησης, αλλά κυρίως της απόλαυσης.
Το σχόλιο του Λουκά Καρυτινού
Η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών ξεκινάει ένα πολύ φιλόδοξο ταξίδι, το Ταξίδι στο Κέντρο της Μουσικής. Αυτό το Κέντρο, βέβαια, μάλλον θα το προσεγγίσουμε διότι δεν είναι δυνατόν να γνωρίζουμε αν υπάρχει και ακόμα και αν υπάρχει, μπορεί να μην είναι το ίδιο για όλους τους ανθρώπους. Το μόνο που μπορούμε να γνωρίζουμε είναι οι συνθήκες που το περικλείουν, οι οποίες επηρέασαν όλους τους μεγάλους δημιουργούς. Εμείς, θέλουμε να διαπιστώσουμε κατά πόσον αυτές οι συνθήκες «μεταφράστηκαν» στη γλώσσα των ήχων.
Επειδή, όμως, η μουσική δεν μπορεί να νοηθεί χωρίς τους ακροατές-συνεργάτες, θέλουμε όλο τον κόσμο (γνωρίζοντες και μη) να είναι μαζί μας σε αυτή τη συναρπαστική εξερεύνηση. Όσο περισσότεροι είμαστε, τόσο πιο εύκολη γίνεται η κατανόηση.
Ως προς το Συμφωνικό Ποίημα, θα ανακαλύψουμε, για παράδειγμα, ότι πρόκειται για μια ιδέα πολύ πιο παλιά από όσο πιστεύουμε. Συγκεκριμένα, το πρώτο συμφωνικό ποίημα ανάγεται στον 6ο π.Χ. αιώνα στον Πυθικό Νόμο του Σακάδα. Ο Σακάδας ήταν αυλητής από το Άργος και κέρδισε τον αγώνα στα Πύθεια, που γίνονταν στους Δελφούς. Ήταν ένας διαγωνισμός που γινόταν κάθε χρόνο και έπρεπε οι διαγωνιζόμενοι να περιγράψουν την πάλη του θεού Απόλλωνα με τον δράκοντα Πύθωνα στα διάφορα στάδιά του, μόνο με μουσικό τρόπο. Με τη νίκη του αυτή, ο Σακάδας έμεινε στην ιστορία ως αυτός που συνέθεσε ουσιαστικά το πρώτο Συμφωνικό Ποίημα παγκοσμίως.
