Ο NEON, σε συνεργασία με τη Whitechapel Gallery, ανοίγει για πρώτη φορά τον κήπο της Γαλλικής Σχολής Αθηνών στον διάλογο της σύγχρονης τέχνης με το ευρύ κοινό.
Στις 27 Μαΐου ανοίγουν οι πόρτες της έκθεσης σύγχρονης τέχνης Terrapolis που παρουσιάζουν ο Οργανισμός Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ και η Whitechapel Gallery του Λονδίνου, στη Γαλλική Σχολή Αθηνών.
Για δεύτερη χρονιά μετά τη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη πέρυσι (Μάιος – Ιούνιος 2014), ο ΝΕΟΝ και η Whitechapel Gallery ενεργοποιούν έναν ιστορικό χώρο στο κέντρο της Αθήνας, τον κήπο της Γαλλικής Σχολής, για να παρουσιάσουν έργα σύγχρονων καλλιτεχνών σε άμεσο διάλογο με τη δημόσια σφαίρα και το ευρύ κοινό. Η Γαλλική Σχολή έχει μακρά ιστορία στη δημόσια ζωή της Αθήνας, από το 1846, αλλά είναι η πρώτη φορά που ο κήπος της ανοίγει με ελεύθερη πρόσβαση στους κατοίκους και τους επισκέπτες της πόλης, μέσω της σύγχρονης τέχνης.
Η έκθεση Terrapolis εντάσσεται στη στρατηγική του ΝΕΟΝ να χρησιμοποιήσει τη σύγχρονη τέχνη ως εργαλείο ώστε να ευαισθητοποιήσει και να ενεργοποιήσει τους πολίτες να επισκεφθούν και να ξαναζωντανέψουν ιστορικούς δημόσιους και ιδιωτικούς κήπους και ανοιχτούς χώρους στην πόλη.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Η έκθεση Terrapolis, σε επιμέλεια της Διευθύντριας της Whitechapel Gallery, Iwona Blazwick, OBE, και του Οργανισμού ΝΕΟΝ, παρουσιάζει έργα 37 σύγχρονων καλλιτεχνών από 18 χώρες, με αντικείμενο μια «βιοηθική» του 21ου αιώνα που συνδέει το ανθρώπινο με το ζωώδες, θέτοντας ερωτήματα για τη σχέση της τέχνης με διεργασίες της φύσης, την απήχηση μυθικών αφηγήσεων στη σύγχρονη κοινωνία, τη σχέση του ανθρώπου με τα ζώα. Αυτό απηχεί και ο όρος Terrapolis –που εισήγαγε η Donna Haraway ειδική σε θέματα φιλοσοφίας των επιστημών- και προέρχεται από τη λατινική λέξη «terra» που σημαίνει γη, και την ελληνική λέξη «πόλις».
Απηχώντας τους Σάτυρους, τις Σφίγγες, τους Κένταυρους της αρχαιοελληνικής γλυπτικής, 37 έλληνες και ξένοι καλλιτέχνες παρουσιάζουν γλυπτά, εγκαταστάσεις και φιλμ με στοιχεία από τη μυθολογία, το αρχαίο δράμα και το ζωικό βασίλειο.
Στην έκθεση συμμετέχουν έργα των: Caroline Achaintre, Allora & Calzadilla, Francis Alÿs, Αθανάσιος Αργιανάς, Joseph Beuys, Huma Bhabha, Reg Butler, Lynn Chadwick, Marcus Coates, William Cobbing, Enrico David, Charlotte Dumas, Angus Fairhurst, Studio Ghibli, Tue Greenfort, Asta Gröting, Henrik Håkansson, Anthea Hamilton & Nicholas Byrne, Joan Jonas, Ελένη Καμμά, Markus Karstieß, Διονύσης Καβαλλιεράτος, Yayoi Kusama, Oliver Laric, Richard Long, Sarah Lucas, Ruth Maclennan, Chris Marker, Marlie Mul, Katja Novitskova, Anatoly Osmolovsky, Αλίκη Παλάσκα, Norbert Prangenberg, Ugo Rondinone, Κώστας Σαχπάζης και Peter Wächtler.
Οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες, με έργα από ποικίλα υλικά -από μπρούτζινα ως και κεραμικά- εξερευνούν τον μύθο, το αρχαίο δράμα, τη μεταμόρφωση και τη βιοηθική. Οι Huma Bhabha και Lynn Chadwick δημιουργούν τοτέμ θεών που συμβολίζουν την ανιμιστική δύναμη, δίνοντας σύγχρονη φόρμα στη μυθολογία. Oι κεραμικές μάσκες της Caroline Achaintre ανακαλούν πρωταρχικές φόρμες και ορμές, ενώ ο Angus Fairhurst κάνει alter ego του έναν γορίλλα – εν μέρει ένας χαρακτήρας βασιζόμενος στην παντομίμα, εν μέρει ένας υπαρξιακός μοναχικός χαρακτήρας.
Το Hope Hippo των Allora και Calzadilla (2005), ένα γλυπτό από λάσπη με έναν performer που διαβάζει εφημερίδα και σφυρίζει με τη σφυρίχτρα του κάθε φορά που εντοπίζει μια ιστορία κοινωνικής αδικίας, είναι ένα τριμερές δράμα ανάμεσα στο ζώο, τον άνθρωπο και την κοινωνία. Ο Αθανάσιος Αργιανάς καλεί τους επισκέπτες της έκθεσης να γίνουν performers χρησιμοποιώντας διάφορα αντικείμενα ως όργανα παραγωγής ήχου, συνδυάζοντας τον ανιμισμό με τη γλυπτική και τη μουσική.
Η βιολογική διαδικασία της μεταμόρφωσης αντανακλάται σε γλυπτικές διαδικασίες από πηλό και μπρούτζο. Οι μπρούτζινες φιγούρες της Sarah Lucas μεταμορφώνουν αρσενικά και θηλυκά γεννητικά όργανα σε μία νέα οντότητα. Με διαστρωματώσεις από ρετσίνι, ξύλο, ύφασμα και δέρμα ο Κώστας Σαχπάζης δημιουργεί τομάρια, επιφάνειες δέρματος όπου τα υλικά άλλοτε έχουν την πρωταρχική τους μορφή και άλλοτε είναι μία σύνθετη δημιουργία. Η Asta Gröting δημιουργεί γλυπτά με εκμαγεία εμπνευσμένα από την πεπτική οδό ζώων, από σασί αυτοκινήτων κι από ανθρώπινες φιγούρες˙ έχει, επίσης, ασχοληθεί με το κουκλοθέατρο και την εγγαστριμυθία, διερευνώντας τις ομοιότητες ανάμεσα σε βιολογικά, τεχνολογικά και κοινωνικά συστήματα.
Μια άλλη ενότητα εξετάζει το αποκαλούμενο «Ανθρωπόκαινο», την εποχή που ο άνθρωπος αφήνει το αρνητικό του αποτύπωμα στον πλανήτη, οι ανθρώπινες δραστηριότητες κυριαρχούν, απειλούν τα οικοσυστήματα της Γης και οδηγούν στην εξαφάνιση τα άλλα είδη. Ο Richard Long καταγράφει ίχνη της αγροτικής δραστηριότητας πάνω στο τοπίο, η Marlie Mul κάνει μια θεώρηση του λιπαρού ανθρακικού αποτυπώματός μας αλλά και μιας μελλοντικής μετα-ανθρώπινης εποχής που θα έχουμε γίνει απολιθώματα, ενώ η Katja Novitskova αντιμετωπίζει το διαδίκτυο ως ένα οικοσύστημα που συμβολίζεται από εξωτικά πουλιά. Ο William Cobbing δημιουργεί σουρεαλιστικές φιγούρες και περφόρμανς χρησιμοποιώντας πηλό για να προσδώσει υλική μορφή σε ψυχικές καταστάσεις.
Η Ελένη Καμμά αναβιώνει το wunderkammer (δωμάτιο θαυμάτων) της Αναγέννησης, παρουσιάζοντας το δικό της ιδιότυπο «cabinet of curiosities», που αποτελείται από οργανικές φόρμες σε ένα αμάλγαμα με το πολιτιστικό σύμπαν της σύγχρονης Αθήνας. Ο Tue Greenfort δημιουργεί έργα σε σύνδεση με το περιβάλλον τους, γύρω από την επίδραση που ασκούμε στο οικοσύστημα.
Σύμφωνα με την Iwona Blazwick, OBE, Διευθύντρια της Whitechapel Gallery και επιμελήτρια της έκθεσης, «Η συνεργασία της Whitechapel Gallery και του ΝΕΟΝ φέρνει την ελληνική τέχνη στο επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος και παράλληλα τη διεθνή τέχνη κοντά στο ελληνικό κοινό. Μέσα από τη διοργάνωση εκθέσεων και προγραμμάτων ανταλλαγής επιμελητών, η συνεργασία αυτή στηρίζει την ελληνική παραγωγή με νέες αναθέσεις έργων σε έλληνες καλλιτέχνες, φέρνοντας τη δημιουργικότητα και το όραμα της ελληνικής σκηνής σε διεθνή αναγνώριση».
Όπως αναφέρει ο Alexandre Farnoux, Διευθυντής της Γαλλικής Σχολής Αθηνών, «Με την έκθεση που διοργανώνει ο ΝΕΟΝ, μας δίνεται η ευκαιρία να ανοίξουμε τον κήπο της Σχολής στο αθηναϊκό κοινό, εκφράζοντας έτσι τους δεσμούς μας και την ευγνωμοσύνη μας στην Αθήνα. Στην Terrapolis, συναντάται η φύση με την πόλη, το ζώο με τον άνθρωπο, η τέχνη με την επιστήμη. Αφοσιωμένη στη μελέτη του ανθρώπου, αυτό το πολιτικό ζώο, η Γαλλική Σχολή προσφέρει το ιδανικό περιβάλλον για τη φιλοξενία αυτών των ‘όντων’ που δημιούργησαν οι καλλιτέχνες».
Η Ελίνα Κουντούρη, Διευθύντρια του Οργανισμού ΝΕΟΝ, σημειώνει «Λειτουργώντας σε ένα ευμετάβλητο περιβάλλον, ο ΝΕΟΝ επικεντρώνει την εκθεσιακή του στρατηγική σε τρεις άξονες: την ενίσχυση ελλήνων καλλιτεχνών με νέες παραγωγές, τη σύνδεση της ελληνικής δημιουργίας με τη διεθνή εικαστική σκηνή και την ελεύθερη πρόσβαση και εκπαίδευση των πολιτών απέναντι στη σύγχρονη τέχνη. Η στρατηγική αυτή του ΝΕΟΝ υλοποιείται ενεργοποιώντας δημόσιους χώρους, όπως οι εκθέσεις στην Ρωμαϊκή και Αρχαία Αγορά το 2014, αλλά και ιδιωτικούς χώρους με ιστορική πορεία στην Αθήνα, που δεν είναι πάντα προσβάσιμοι στο κοινό».
Η έκθεση Terrapolis αποτελεί τη δεύτερη συνεργασία του ΝΕΟΝ με τη Whitechapel Gallery, στο πλαίσιο της διοργάνωσης μιας τριλογίας εκθέσεων σε χώρους της Αθήνας που ενεργοποιούνται για το σκοπό αυτό, φέρνοντας το ευρύ κοινό σε επαφή με τη σύγχρονη τέχνη.
Παράλληλες εκδηλώσεις
Στο πλαίσιο της έκθεσης Terrapolis, το Ελληνικό Παιδικό Μουσείο πραγματοποιεί το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Είναι αυτό τέχνη;» για μαθητές Γυμνασίου, Λυκείου αλλά και για ενήλικες. Οι συμμετέχοντες στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα έχουν τη δυνατότητα
• να ευαισθητοποιηθούν στην έννοια της σύγχρονης τέχνης με βιωματικό τρόπο,
• να εξοικειωθούν με τα σύγχρονα καλλιτεχνικά ρεύματα και τους εκπροσώπους τους και
• να αναπτύξουν πολλαπλούς, προσωπικούς και συλλογικούς τρόπους προσέγγισης του έργου τέχνης.
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Είναι αυτό τέχνη;» θα πραγματοποιείται τα σαββατοκύριακα του Ιουνίου και Ιουλίου (6-7/6, 13-14/6, 20-21/6, 27-28/6, 4-5/7 & 11-12/7) στις 12.00-14.00. Απαραίτητη η δήλωση συμμετοχής στο Ελληνικό Παιδικό Μουσείο, τηλ. 2103312995. Συμμετοχή ελεύθερη.
Ειδική εφημερίδα θα διατίθεται για την έκθεση.
Στην έκθεση συμμετέχουν δεκάδες εθελοντές, ενημερώνοντας το κοινό για τα έργα και τις εκδηλώσεις.
• Η Γαλλική Σχολή Αθηνών είναι ένα δημόσιο επιστημονικό, πολιτιστικό και επαγγελματικό ινστιτούτο υπό την αιγίδα του Γαλλικού Υπουργείου Ανώτερης Εκπαίδευσης και Έρευνας, με αποστολή την προώθηση και μελέτη της γλώσσας, της ιστορίας και όλων των εκφάνσεων του Ελληνισμού. Η Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή είναι η πρώτη αρχαιολογική σχολή της Αθήνας (1846).
• Ο Οργανισμός Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ ιδρύθηκε το 2013 από το συλλέκτη και επιχειρηματία Δημήτρη Δασκαλόπουλο και αποσκοπεί στο να φέρει το σύγχρονο πολιτισμό σε επαφή με το ευρύ κοινό. Ως μη κερδοσκοπικός οργανισμός, φιλοδοξεί να συμβάλλει σε μια νέα μορφή διαλόγου και μια ευρύτερη και ενημερωμένη κοινωνία όσον αφορά στην τέχνη, παρουσιάζοντας παράλληλα μια πολιτιστική και κοσμοπολίτικη δραστηριότητα στη χώρα. Ο ΝΕΟΝ δεν περιορίζεται σε ένα μόνιμο χώρο, αλλά υλοποιεί δράσεις σε ολόκληρη την πόλη, τόσο στο πλαίσιο συνεργασιών µε θεσμικούς φορείς πολιτισμού, δημόσιους και ιδιωτικούς, όσο και σε δημόσιους χώρους, ενθαρρύνοντας έτσι τη συμμετοχή των πολιτών και την αλληλεπίδραση μεταξύ της πόλης, της τέχνης και της κοινωνίας.
• Για περισσότερο από έναν αιώνα, η Whitechapel Gallery παρουσιάζει όλες τις εκφάνσεις της σύγχρονης τέχνης, από κορυφαίες μορφές όπως οι Pablo Picasso, Gerhard Richter και Cy Twombly, μέχρι σύγχρονους δημιουργούς όπως οι Sophie Calle, Lucian Freud, Gilbert & George και Isa Genzken. Με υπέροχες αίθουσες, εκθέσεις, αναθέσεις έργων, παρουσιάσεις συλλογών τέχνης, ιστορικά αρχεία, εκπαιδευτικούς πόρους, εμπνευσμένα σεμινάρια τέχνης, café/bar και βιβλιοπωλείο, η Whitechapel Gallery είναι ανοιχτή όλο το χρόνο, ενώ λειτουργούν και δωρεάν τμήματα και εκθέσεις. Η Gallery είναι σημείο αναφοράς για τη σύγχρονη τέχνη διεθνώς, διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στην καλλιτεχνική σκηνή του Λονδίνου και αποτελεί κομβικό σημείο για τη συνεχιζόμενη ανάπτυξη της πιο παλλόμενης γειτονιάς σύγχρονης τέχνης.
Φωτό 1: Αθανάσιος Αργιανάς
Silence Breakers Silence Shapers (Abberations on Percussion) series, no 9, 2015
Γαλβανισμένος χαλκός, γαλβανισμένος ορείχαλκος, κελύφη μυδιών, μπρούντζος, κεραμικά πλακίδια, ψημένος πηλός, χειροκύμβαλα εγχάρακτα με λέιζερ
95 x 400 x 100 εκ.
Έργα κατ’ ανάθεση του Πολιτιστικού και Αναπτυξιακού Οργανισμού κοινής ωφέλειας ΝΕΟΝ Δ.Δασκαλόπουλος
Installation view
©NikosMarkou
Φωτό 2: Αλίκη Παλάσκα
Breathing Space, 2015
Μικτή τεχνική
Μεταβλητές διαστάσεις
Έργo κατ’ ανάθεση του Πολιτιστικού και Αναπτυξιακού Οργανισμού κοινής ωφέλειας ΝΕΟΝ Δ.Δασκαλόπουλος
Installation view
©NataliaTsoukala
Φωτό 3: H καλλιτέχνης Ελένη Καμμά
εργάζεται στο έργο
Enlever et Entretenir V, 2015 (Detail)
Four vitrines, books, natural and cultural objects, tools.
Dimensions variable
Έργo κατ’ ανάθεση του Πολιτιστικού και Αναπτυξιακού Οργανισμού κοινής ωφέλειας ΝΕΟΝ Δ.Δασκαλόπουλος
Με την ευγενική παραχώρηση της καλλιτέχνιδας και της γκαλερί Nadja Vilenne
Installation view
©NataliaTsoukala