Ο συγγραφέας του Έγκλημα και μνήμη, ενός μυθιστορήματος με πολιτική και ιστορική χροιά (κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις) είναι και πάλι παρών στα ελληνικά εκδοτικά δρώμενα χάρη στις εκδόσεις Angelus Novus που ποτέ δεν σταματούν να εκπλήσσουν ευχάριστα.
Πρόκειται για ένα βιβλίο που συνδυάζει τη δεξιοτεχνική γραφή του Ντενένξ και την εμπειρική του διαδρομή στο χώρο της δημοσιογραφίας από τον οποίο αντλεί κατά κόρον τα θέματά του. Θα ήταν άστοχο και άδικο, αδόκιμο ίσως να καταχωρηθεί το βιβλίο σε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία, ο Ντενένξ έχει τη μαγική ικανότητα να σμιλεύει το λογοτεχνικό του προσωπείο και να εμφανίζεται πολύπλευρος και πολυεπίπεδος και έτσι να γοητεύει τον αναγνώστη ενώ τον κρατά σε αγωνία.
Ένας μάχιμος δημοσιογράφος και λογοτέχνης
Η παρούσα έκδοση είναι ένα ακόμα εξαιρετικό δείγμα από έναν άνθρωπο που κάλυψε για χρόνια το αστυνομικό ρεπορτάζ και είδε εκ των έσω τα όσα συνέβαιναν κοινωνικά, πολιτικά και ιστορικά στη γαλλική επικράτεια. Έχει, όσο λίγοι, τη γνώση από τη μία και την σωστή ανάγνωση των γεγονότων από την άλλη. Γεγονότα, τα οποία καλύπτει, και με οδηγό τον λογοτεχνικό του οίστρο και την αφηγηματική δεινότητα που λίγοι κατέχουν καταφέρνει και γράφει δύο ιστορίες που αιχμαλωτίζουν την προσοχή. Ο Ντενένξ και σε αυτό το βιβλίο δεν παραμένει δέσμιος των αυτοματοποιημένων και ανούσιων αφηγήσεων, δεν χτίζει απλά μια ιστορία για να δελεάσει άσκοπα το αναγνωστικό κοινό. Πηγαίνει την αφήγηση υπεύθυνα και επιδέξια ένα βήμα παραπέρα έχοντας διττό ρόλο, αυτόν του αφηγητή και δημοσιογράφου αλλά παράλληλα και αυτόν του πολιτικού και ιστορικού αναλυτή που μελετάει τα γεγονότα εις βάθος.
Η εξιχνίαση του εγκλήματος στην πρώτη ιστορία “Το ξεχασμένο μοιρολόγι” είναι ένα δυσεπίλυτο πρόβλημα, ένας κυκεώνας αναζητήσεων και ένα στοίχημα για τον πρωταγωνιστή. Ο Ντενένξ, άξιος συνεχιστής της φιλοσοφίας Σιμενόν αλλά παράλληλα πιστός στην ανάδειξη των γαλλικών ιδιαιτεροτήτων μας μεταφέρει στη Βρετάνη. Η ιστορία του είναι μια δύσκολη διαδικασία που απαιτεί αφοσίωση και ενέχει όμως και τον κίνδυνο για τον Μπερνάρ Περόλ, τον άνθρωπο που έχει αναλάβει να σκαλίσει τα γεγονότα και να οδηγηθεί στην επίλυση ενός αινίγματος. Ο Ντενένξ ζωγραφίζει με λέξεις την προσωπογραφία ενός “επιθεωρητή” που βάζει τη στολή εργασίας και ξεκινά την προσπάθεια να διαφωτίσει μια περίπλοκη υπόθεση, το θάνατο ενός ανθρώπου.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Η ερευνά του Περόλ διατηρεί σε υψηλά επίπεδα την αγωνία μας αφού δεν σταματά ούτε λεπτό να ανακαλύπτει νέα στοιχεία λειτουργώντας με μεθοδικότητα και αποτελεσματικότητα θυμίζοντας ιστορικές μορφές όπως ο Μαιγκρέ ή ο Πουαρό. Εκεί είναι που επιστρατεύεται το μοναδικό δημοσιογραφικό δαιμόνιο του Ντενένξ, αφού για χρόνια εργάστηκε σε μικρές τοπικές εφημερίδες γράφοντας για υποθέσεις που ποτέ δεν έγιναν ευρέως γνωστές. Ο ήρωας του Ντενένξ μηχανεύεται τρόπους ώστε να ξεμπλέξει το κουβάρι της περίεργης υπόθεσης και ο αναγνώστης δια μέσου της ιστορίας και των καίριων πολιτικών εξελίξεων που έλαβαν χώρα κατά το παρελθόν κρατάει στα χέρια του τον απαραίτητο και πολύτιμο μίτο που θα τον οδηγήσει στην έξοδο κινδύνου.
Ιστορίες βγαλμένες από προσωπική πείρα
Όπως και στην άλλη ιστορία “Θάνατος με αφιέρωση”, η οποία είναι πιο σύντομη αλλά εξίσου αποκαλυπτική και ιστορικά διδακτική, έτσι και στην πρώτη ιστορία ο συγγραφέας επιχειρεί να αναδείξει τις γλωσσικές ιδιαιτερότητες της βρετονικής γλώσσας, μιας διαλέκτου που οι πολλοί αγνοούμε. Σε αυτή την περήφανη και αρχέγονη γλώσσα κρύβεται το μυστήριο του ξεχασμένου μοιρολογιού για το οποίο διαπράχθηκε ο φόνος. “Χαμένος στις σκέψεις μου, οδηγούσα στην τύχη, στρίβοντας αριστερά ή δεξιά με μοναδικό κριτήριο το πώς ακούγοντας στ’ αυτιά μου το όνομα μιας τοποθεσίας ή μια κάποια αίσθηση μυστηρίου που μου δημιουργούσε κάποια πρόσοψη μισοκρυμμένη πίσω από τις φυλλωσιές”.
Στο “Θάνατος με αφιέρωση”, ο Ντενένξ τοποθετεί και πάλι στο επίκεντρο ένα συμβάν από το παρελθόν, εδώ όμως ο πρωταγωνιστής και ήρωας είναι ένας κυνηγημένος, ένας δραπέτης που παλεύει για τη ζωή του έχοντας ο ίδιος μπλεχτεί εκούσια στα δίχτυα μιας Μάρλεν Ντίτριχ, της Φιόνα εξαιτίας της οποία οδηγήθηκε στη φυλακή. Ο Ντενένξ με δραματικό τόνο μας παρουσιάζει την πορεία ενός αθώου ένοχου, σκιαγραφεί έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα, άστατο αλλά και εύθραυστο, έναν φοιτητή που χρόνια πριν συμμετείχε σε πράξεις κατά της έννομης τάξης. Τον αναγκάζει να μας αφηγηθεί το παρελθόν του και την έντονη αναρχική του δραστηριότητα στα χρόνια των εντάσεων με εκδηλώσεις βίας και αντίδρασης γύρω από την άσκηση εξουσίας και επιβολής μέτρων κατά των φοιτητών.
Και ο ίδιος αφηγείται με γλαφυρό τρόπο και με αίσθημα μετάνοιας ή μάλλον αγωνίας: “Με σύρανε εκατοντάδες φορές μέσα στις κλούβες τους έπειτα από εκείνη τη νύχτα, τη νύχτα πάνω στην οποία σκόνταψε η ζωή μου. Ύστερα από τόσα χρόνια, εξακολουθώ να μην μπορώ ακόμα να εντοπίσω ποια ήταν ακριβώς η στιγμή που όλα στράβωσαν και ξέφυγαν από κάθε έλεγχο”. Είναι ένας δραπέτης πια που παίζει κορώνα γράμματα τη ζωή του και παρακολουθούμε την προσπάθεια επανασύνδεσης με ένα κακό παρελθόν, του οποίου όμως την πόρτα ο ίδιος θέλει και πάλι να ανοίξει μη γνωρίζοντας τις ολέθριες συνέπειες αυτού του ριψοκίνδυνου εγχειρήματος.
Να επισημανθεί πως και οι δύο νουβέλες συμπληρώνονται από εξαιρετικά διαφωτιστικές σημειώσεις, οι οποίες αξίζουν της προσοχής του αναγνώστη όσο και το κείμενο, συγχαρητήρια στον μεταφραστή για το σύνολο του έργου αυτού!
Αποσπάσματα
“Πρέπει να φυλάγεσαι από τη θάλασσα, ακόμα κι αν είσαι γεννημένος με το ένα πόδι στο νερό που λέει ο λόγος… Η θάλασσα δεν κάνει ποτέ δώρα” Από την νουβέλα Το ξεχασμένο μοιρολόγι
“Στη Φιόνα που ξέρει ότι δεν πρέπει να αναζητάς την παραμικρή δικαιολογία, ότι πρέπει να προτιμάς να αντιμετωπίζεις το πεπρωμένο σου αποδεχόμενος το γεγονός ότι θα πληρώσεις το τίμημα” Από την νουβέλα Θάνατος με αφιέρωση
