Το πρωτοποριακό πρόγραμμα The Artist on The Composer αναπτύχθηκε από τον ΝΕΟΝ και την Εθνική Λυρική Σκηνή το 2019, με σκοπό να διερευνήσει τη σχέση των εικαστικών τεχνών με την κλασική μουσική και την όπερα.
Στην τρίτη ανάθεση του προγράμματος, σε επιμέλεια του Καλλιτεχνικού Διευθυντή της ΕΛΣ Γιώργου Κουμεντάκη και της Διευθύντριας του ΝΕΟΝ Ελίνας Κουντούρη, η εικαστικός Ιωάννα Πανταζοπούλου δημιουργεί μια εμβυθιστική εγκατάσταση όπου εικαστικά και μουσική προσκαλούν το κοινό να ανακαλύψει έναν μαγικό, παραμυθένιο κόσμο.
Το έργο A Summer Evening είναι μια εγκατάσταση που αποτελείται από 135 γλυπτά η οποία εξαφανίζεται και επανεμφανίζεται σε μια σχολαστικά χορογραφημένη σκηνική αλληλουχία, με τη ζωντανή εκτέλεση του 36 λεπτών έργου του σύγχρονου αμερικανού συνθέτη George Crumb Music for a Summer Evening (Makrokosmos III), από τους Νίκο Κυριόσογλου, Στέφανο Θωμόπουλο (πιάνο) και τους Καζούγιο Τσουνεχίρο, Κώστα Αργυρόπουλο (κρουστά), σε δύο ενισχυμένα πιάνα και κρουστά.
Το έργο χορογραφείται προοδευτικά, άρρηκτα συνδεδεμένο με τη μουσική, και αποκαλύπτεται ένα παιγνιώδες και ταυτόχρονα δυστοπικό περιβάλλον. Ένα τροπικό νησί βγαλμένο από τις παιδικές αναμνήσεις της Πανταζοπούλου από τις επισκέψεις στον πατέρα της στις Σεϋχέλλες, όπου διετέλεσε γενικός πρόξενος της Ελλάδας. Ένα φυσικό τοπίο σαν σε παιδικό όνειρο, μεταξύ του κόσμου που ξέρουμε και μιας αβέβαιης απειλής. Ένας τόπος που απειλείται από την υπερεκμετάλλευση αλλά προστατεύεται από τελετουργίες, μύθους, φαντασία.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Η Ιωάννα Πανταζοπούλου ζει και εργάζεται στη Νέα Υόρκη. Δημιουργεί γλυπτικά μνημεία και εμβυθιστικές εγκαταστάσεις που επιδιώκουν να διαταράξουν και να αμφισβητήσουν τη συνήθη προσέγγιση των χώρων και των αντικειμένων. Τα έργα της ανατρέπουν την έννοια της εμπειρίας και της συμμετοχής, επιχειρούν -μέσα από απροσδόκητες συγκρούσεις- να δημιουργήσουν νέες συνδέσεις ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν, σ’ αυτό που έχει χαθεί και ανακτηθεί. Έργα της περιλαμβάνονται στις μόνιμες συλλογές των: Solomon R. Guggenheim και MCA Chicago, Fidelity Investments Corporate Art Collection.
O George Crumb (1929-2022) είναι ένας από τους σημαντικότερους συνθέτες της avant-garde σύγχρονης μουσικής του 20ου αιώνα. Έχοντας αναπτύξει μια πολύ προσωπική μουσική γλώσσα, το έργο του τιμήθηκε μεταξύ άλλων με βραβείο Πούλιτζερ για τη μουσική (1968) και με βραβείο Grammy (2001), ενώ βρίσκεται στο ρεπερτόριο σημαντικών μουσικών συνόλων και οργανισμών σε όλο τον κόσμο.
Το έργο Μακρόκοσμος, το οποίο αποτελείται από τέσσερις κύκλους με κομμάτια για πιάνο, είναι μια αναφορά στον Μικρόκοσμο του Μπέλα Μπάρτοκ. Ο τρίτος κύκλος με τίτλο Μουσική για ένα καλοκαιρινό σούρουπο εκτός από ενισχυμένο πιάνο, προβλέπει επίσης κρουστά.
Η παραγωγή, από πλευράς της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για την ενίσχυση της καλλιτεχνικής της εξωστρέφειας.
O NEON χρηματοδοτείται αποκλειστικά από τον ιδρυτή του Δημήτρη Δασκαλόπουλο.
Το πρόγραμμα The Artist on the Composer, μια συνεργασία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και του Οργανισμού Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ, διασυνδέει πρωτοπόρους σύγχρονους εικαστικούς και σκηνοθέτες ή/και παραγωγούς ταινιών με τη ζωντανή εκτέλεση ορχηστρικής μουσικής, προκαλώντας μια ιδιαίτερη σύμπραξη διαφορετικών μορφών τέχνης σε ένα ενιαίο σύνολο. Μέσα από έργα που αποτελούν καρπούς νέων αναθέσεων, κάθε καλλιτέχνης συνομιλεί με έργα κλασικών συνθετών, απαλλαγμένος από τις συνήθεις οπερατικές συμβάσεις και την αφήγηση, πραγματοποιώντας άνοιγμα προς ένα κοινό που μπορεί να μην έχει ασχοληθεί προηγουμένως με την όπερα.
Η πρώτη ανάθεση στο πλαίσιο του προγράμματος το 2019 ήταν στον διακεκριμένο εικαστικό καλλιτέχνη Νίκο Ναυρίδη. Επρόκειτο για μια εικαστική εγκατάσταση σε όλους τους χώρους της Αίθουσας Σταύρος Νιάρχος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, με τη ζωντανή εκτέλεση έργων των Γκούσταφ Μάλερ και Τζαιτρζ Κούρταγκ.
Στη δεύτερη ανάθεση του προγράμματος, το 2022, ο πολυβραβευμένος Έλληνας κινηματογραφιστής Γιώργος Λάνθιμος δημιούργησε την ταινία μικρού μήκους Βληχή, η οποία παρουσιάστηκε με τη ζωντανή εκτέλεση έργων των Γ. Σ. Μπαχ / Κνουτ Νύστεντ και Τόσιο Χοσοκάβα.
The Artist on The Composer: Ιωάννα Πανταζοπούλου | A Summer Evening
- Επιμέλεια: Γιώργος Κουμεντάκης (Καλλιτεχνικός Διευθυντής ΕΛΣ) – Ελίνα Κουντούρη (Διευθύντρια ΝΕΟΝ)
- Μουσική: George Crumb – Music for a Summer Evening (Makrokosmos III)
- Πιάνο: Νίκος Κυριόσογλου, Στέφανος Θωμόπουλος
- Κρουστά: Kazuyo Tsunehiro, Κώστας Αργυρόπουλος
- Φωτισμοί: Ελένη Χούμου
- Αρχιτεκτονικός σχεδιασμός: Φάνης Καφαντάρης, Νικόλας Αρνής
Κεντρική φωτογραφία θέματος: Ιωάννα Πανταζοπούλου, A Summer Evening, The Artist on the Composer, Πρόγραμμα εικαστικών εγκαταστάσεων | Νέα παραγωγή, Κύκλος Μουσική και Εικαστικές τέχνες | Συμπαραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής με τον ΝΕΟΝ | Φωτογραφία © Πάνος Κοκκινιάς