Ξεκινώντας από το Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου, η Arifa Akbar αναφέρεται στο «μνημειώδες θέατρο όπου συγκεντρώνονταν οι αρχαίοι από τον 4ο αιώνα π.Χ., χωρητικότητας σχεδόν 10.000 ατόμων, τονίζοντας ότι είχε γεμίσει ασφυκτικά στην παράσταση Μήδεια του Φρανκ Κάστορφ. Γράφει χαρακτηριστικά: «Μια τεράστια οθόνη, από την οποία αιωρείται μια πινακίδα της Coca-Cola, εκτείνεται στην πέτρινη σκηνή του αρχαίου θεάτρου της Επιδαύρου και δεσπόζει στον ορίζοντα, επισκιάζοντας τους λόφους της Πελοποννήσου που βρίσκονται από πίσω του».
Όπως αναφέρει η αρθρογράφος, το θέαμα αυτό «δεν είναι κάτι που έχει συνηθίσει το παραδοσιακό κοινό» -της Επιδαύρου- με το έργο να συνδυάζει «το κείμενο του Ευριπίδη με αποσπάσματα Χάινερ Μύλλερ και Αρθούρου Ρεμπώ», παρουσιάζοντας πέντε ηθοποιούς στο ρόλο της Μήδειας, οι οποίες εμφανίζονται ταυτόχρονα στη σκηνή ως διαφορετικές εκδοχές της.
Και συνεχίζει: «Το φετινό καλλιτεχνικό πρόγραμμα του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου δίνει την αίσθηση ενός θεσμού που έχει μπει αποφασιστικά σε φάση ανανέωσης, και η Μήδεια του Κάστορφ δεν είναι παρά ένα δείγμα της διαδικασίας αυτής. Η Κατερίνα Ευαγγελάτου, η οποία έχει αναλάβει την καλλιτεχνική διεύθυνση του Φεστιβάλ από το 2019, προσπάθησε να επιταχύνει τη μεταμόρφωσή του εντάσσοντας φρέσκες, ενίοτε ριζοσπαστικές παραστάσεις στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου και εγκαινιάζοντας την πλατφόρμα Grape, μια αγορά για τη συστηματοποίηση της προβολής και της εξωστρέφειας νέων δημιουργών του ελληνικού Θεάτρου».
Σε συνέντευξη που παραχώρησε στην αρθρογράφο της Guardian, η Καλλιτεχνική Διευθύντρια του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου Κατερίνα Ευαγγελάτου, εξέφρασε τη δικιά της εκτίμηση πάνω στο θέμα, λέγοντας: «Αν και ο κόσμος εξακολουθεί να έχει την προσδοκία ότι θα βλέπει παραγωγές πιστές στο αρχαίο κείμενο σ’ αυτό τον ιδιαίτερα ιερό χώρο, έχει γίνει ελαφρώς πιο ανοιχτός σε περισσότερους πειραματισμούς». Αυτή η αλλαγή είχε ήδη ξεκινήσει πριν αναλάβει η ίδια τη διεύθυνση του Φεστιβάλ, αλλά -όπως τόνισε η ίδια– «θα ήθελε να την επιταχύνει πριν τη λήξη της θητεία της, το 2025».
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Η συντάκτρια αναφέρεται στην παράσταση του Ιππόλυτου ως ένα δείγμα της αλλαγής αυτής: «Η σύγχρονη εκδοχή του Ιππόλυτου του Ευριπίδη, σε διασκευή και σκηνοθεσία της Ευαγγελάτου, που ανέβηκε στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, αποτελεί άλλο ένα δείγμα ριζοσπαστικής προσέγγισης των κλασικών».
Επίσης, στο πλαίσιο αυτής της αλλαγής η συντάκτρια αναφέρεται στη σημαντική ιδέα του κύκλου Contemporary Ancients, όπου ανατίθεται σε σύγχρονους συγγραφείς να γράψουν έργα εμπνευσμένα από τους κλασικούς – έργα που παρουσιάζονται στο Μικρό Θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου. «Θέλω να δημιουργήσω μια συνομιλία μεταξύ των δύο θεάτρων, χωρίς να εξαλείψω τις διαφορές του», εξήγησε η κυρία Ευαγγελάτου προσθέτοντας: «Αγαπώ την παράδοση του αρχαίου δράματος, αλλά είναι αποστολή μου στο Φεστιβάλ να την οδηγήσω σε μία νέα, σύγχρονη εποχή, προκειμένου να επιβιώσει και να μη γίνει μουσειακό είδος».
Η αλλαγή, τονίζει η συντάκτρια, έχει και αντιδράσεις και παραθέτει ένα σχόλιο του Σάββα Πατσαλίδη, καθηγητή θεατρολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, που κάνει λόγο για το φαινόμενο της «συλλογικής ιδιοκτησίας». Μεταξύ ορισμένων, λέει ο κύριος Πατσαλίδης, επικρατεί μια αίσθηση ότι είναι «ο δικός μας Αισχύλος» και οποιαδήποτε αλλαγή στο κείμενό του θα συνιστούσε ιεροσυλία και παραβίαση.
Ο σκηνοθέτης Παντελής Φλατσούσης, που παρουσίασε το έργο Θήβα: A Global Civil War στο πλαίσιο του κύκλου Contemporary Ancients, δίνει τη δική του εκδοχή σε συνέντευξη στη δημοσιογράφο: «Για μένα, ως Έλληνα σκηνοθέτη, αυτή η κληρονομιά δεν αποτελεί βάρος. Μπορεί να ακούγεται περίεργο, αλλά πιστεύω ότι η ελληνική τραγωδία δεν είναι κληρονομιά μας. Μιλάει για πράγματα μεγάλα, για ολόκληρη την ανθρωπότητα».
Το άρθρο φιλοξενεί επίσης δηλώσεις και από τον ανερχόμενο νέο σκηνοθέτη Μάριο Μπανούσι, ο οποίος παρουσίασε την νέα του παράσταση Taverna miresia-Mario, Bella, Anastasia στο πλαίσιο του Φεστιβάλ. Στη συζήτησή του με την Arifa Akbar ο σκηνοθέτης αναφέρει: «Βλέπω αντιδράσεις απέναντι στην αλλαγή εκ μέρους του ελληνικού κοινού, αλλά για να κατανοήσεις αυτές τις τραγωδίες πρέπει να μιλήσεις για το θάνατο και την οικογενειακή απώλεια, όπως τα βλέπουμε και τα νιώθουμε σήμερα».
Η Βρετανίδα δημοσιογράφος ήταν προσκεκλημένη από το Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου στο πλαίσιο του grape – Greek Agora of Performance, μια νέα πρωτοβουλία για την «εξαγωγή» των ελληνικών παραστατικών Τεχνών. Η πλατφόρμα αυτή, εναρμονισμένη με το πνεύμα καινοτομίας και εξωστρέφειας, ολοκληρώθηκε πριν λίγες ημέρες με τη συμμετοχή περισσότερων από 60 καλλιτεχνικών διευθυντών, εκπροσώπων πολιτιστικών οργανισμών και δημοσιογράφων από τη διεθνή σκηνή Θεάτρου και Χορού.
Στο πλαίσιο της πλατφόρμας, η οποία έχει σκοπό την προβολή Ελλήνων *ίδων καλλιτεχνών στο εξωτερικό, οι διεθνείς εκπρόσωποι επισκέφθηκαν τους χώρους του Φεστιβάλ στην Αθήνα και την Επίδαυρο και είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν 14 νέες παραστάσεις Θεάτρου και Χορού μέσα από τις οποίες γνώρισαν το καλλιτεχνικό γίγνεσθαι της χώρας.
Η αναγνωρισμένη κριτικός θεάτρου της έγκριτης βρετανικής εφημερίδας The Guardian, Arifa Akbar, επισκέφθηκε το Φεστιβάλ και περιέγραψε την εμπειρία της σε ένα εκτενές διθυραμβικό άρθρο, αποσπάσματα του οποίου αναφέρθηκαν πιο πάνω. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής της, είχε την ευκαιρία να παρακολουθήσει παραστάσεις στην Πειραιώς 260, στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου και στο Μικρό Θέατρο Αρχαίας Επιδαύρου, και να συνομιλήσει με την Καλλιτεχνική Διευθύντρια του Φεστιβάλ, Κατερίνα Ευαγγελάτου και τους σκηνοθέτες Μάριο Μπανούσι και Παντελή Φλατσούση.
Διαβάστε επίσης:
Frank Castorf «Μήδεια»: Ανοιχτή φόρμα, αποδόμηση, διακειμενικότητα και intermediality | Κριτική
Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου: Το Καλλιτεχνικό Πρόγραμμα για το 2023