Η σύγχρονη ελληνική δραματουργία, παρά τα προβλήματα που αντιμετωπίζει, πορεύεται προς ένα θέατρο ουσίας, μακριά από τη σαγηνευτική αναχώρηση και τους αληθοφανείς αντικατοπτρισμούς που παρέχουν εν δαψιλεία η τηλεοπτική και η ψηφιακή εικόνα. Η κριτική που ασκεί το ελληνικό θέατρο, αλλά και η περιπλάνησή του στον κόσμο της ετερότητας, ενδέχεται να επαναφέρουν στο προσκήνιο τη συμβολική διάσταση, η οποία μεσολαβεί πάντα ανάμεσα στο φανταστικό και το πραγματικό, στη φαντασμαγορία και τη συμβαντολογία. Μόνο στη διάσταση αυτή καθίσταται δυνατή η καλλιτεχνική εμπειρία, δηλαδή εκείνη η συνειδησιακή στάση που τείνει να ανταποκριθεί σε ακαθόριστες ακόμη επιθυμίες και να προσανατολιστεί σε βιώματα αχαρτογράφητα από την κληρονομημένη γνώση. Η σκηνή που πρέπει και μπορεί να στήσει το σύγχρονο ελληνικό θέατρο είναι η συμβολική σκηνή που δεν απαντά, δεν επαναλαμβάνει, δεν οπτικοποιεί, απλουστεύοντας, ένα ερώτημα, αλλά διατυπώνει νέα ερωτήματα. Σε μια κουλτούρα τηλεοπτική και ψηφιακή, δηλαδή σημειακή και ηδονοβλεπτική, το θέατρο μπορεί να γίνει η εστία ανάδυσης νέων σημασιών μόνο όταν ακολουθεί τον δικό του δρόμο αντιπαραθέτοντας στα ήπια ομοιώματα τη «σκληρή» ανθρώπινη παρουσία και στην εφησυχαστική κατάφαση της πραγματικότητας τα διαβρωτικά του ερωτήματα. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Περιεχόμενα
Προλογικό σημείωμα
– Το Ελληνική θέατρο και τα Είδωλα του Νάρκισσου. Εν είδει εισαγωγής
– Προβλήματα Ταξινόμησης του Ελληνικού Μεταπολεμικού Δράματος, θεματικοί κύκλοι και άξονες
– Οι Συμβολισμοί του Χώρου και του Χρόνου στον Δραματικό Λόγο του Γιώργου Θέμελη
– Για την Αγγέλα του Γιώργου Σεβαστίκογλου
– Ο Ρεαλισμός και οι Διαδικασίες Συμβόλισης στο Μεταπολεμικό θέατρο. Δοκιμή στο έργο του Γιώργου Σεβαστίκογλου
– Ένα χαμόγελο για τον κύριο Μποστ
– Η Ενορχήστρωση της Σιωπής. Για τον Μουγγό του Στρατή Καρρά
– Τα Νήματα του Εξπρεσιονισμού στο Υφάδι της Τελετουργίας. Για τη Μαργαρίτα Λυμπεράκη
– “Υπερκείμενος” Συνειρμός και Ολίσθηση της Μνήμης. Το Μοντάζ στον Κινηματογράφο και στο θέατρο. Αναφορά στο Ελληνικό Μεταπολεμικό θέατρο. (Πέτρος Μάρκαρης, Παύλος Μάτεσις, Γιώργος Μανιώτης)
– Το θεατρικό Πρόσωπο του Αλέξη Σεβαστάκη
– Το θέατρο και η Ιδεολογία. Μερικές σκέψεις με αφορμή το θεατρικό έργο του Αλέξη Σεβαστάκη
– Το θέατρο και τα Γλωσσικά Είδωλα. Για τον Γιάννη Χρυσούλη
– Επί Σκηνής το Πρόβλημα του Εαυτού. Ύστερες υποθέσεις για τη δραματουργία του Γιάννη Χρυσούλη
– Η Καθήλωση και η Ενοχή του θεάματος. Σημασιολογική προσέγγιση στον Ορθό λόγο του Μάριου Ποντίκα
– Το Άτομο και η Κίνηση του Βλέμματος στο θεατρικό Έργο του Μάριου Ποντίκα. Μια ερμηνευτική προέκταση
– Πτυχές του Τραγικού στη Δραματουργία του Παύλου Μάτεσι
– Ο Πυρήνας της Ετερότητας και του Κακού στη διαμόρφωση μιας Σύγχρονης Κοσμοεικόνας. Το παράδειγμα της Ελληνικής Δραματουργίας· 1980-1995. (Καμπανέλλης, Μάτεσις, Ποντίκας, Διαλεγμένος, Μανιώτης, Χρυσούλης)
– Μεταμφιέσεις και Μεταμορφώσεις της Μαντικής. Ο Τειρεσίας του Γιάννη Ρήσου
– Στίχοι επί Σκηνής. Μια θεατρική ανάγνωση της Μαρίας Νεφέλης του Οδυσσέα Ελύτη
– Νεοελληνική Νέκυια. (Ζιώγας, Σκούρτης, Μάτεσις, Καμπανέλλης)
– Σκηνικά και Υπαρξιακά Τοπία της Μεταπολεμικής Ελληνικής Δραματουργίας (Καμπανέλλης, Κεχαΐδης, Ρίτσος, Ζιώγας, Μάτεσις). Σταυροδρόμια του θεάτρου, των εικαστικών τεχνών και του λαϊκού πολιτισμού
– Η Ελληνική Δραματουργία στις δεκαετίες ’80 και ’90 (1980-1998). Τάσεις, σταθμοί και προοπτικές
Βιβλιογραφία
Ευρετήρια
Γιώργος Π. Πεφάνης
Ο Γιώργος Π. Πεφάνης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1966. Σπούδασε ψυχολογία και παιδαγωγικές επιστήμες στη Μαράσλειο Παιδαγωγική Ακαδημία και φιλοσοφία στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Στην ίδια σχολή ακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές στη φιλοσοφία της τέχνης και του πολιτισμού, ενώ το 1995 αποκτά το διδακτορικό του δίπλωμα με θέμα που αφορά στη θεωρία του θεάτρου. Σήμερα είναι λέκτωρ στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών και κριτικός θεάτρου. Οι μελέτες του στρέφονται γύρω από τη φιλοσοφική προσέγγιση του θεατρικού φαινομένου και τη δραματουργική θεωρία, τη νεοελληνική δραματουργία και το νεότερο ευρωπαϊκό θέατρο. Άρθρα του και μελετήματα -περισσότερα από 100- έχουν δημοσιευτεί σε ελληνικά και ξένα λογοτεχνικά και επιστημονικά περιοδικά. Επί σειρά ετών υπήρξε επιστημονικός συνεργάτης του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας (Κ.Ε.Ε.Λ.) της Ακαδημίας Αθηνών, του Εθνικού Θεάτρου και της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει γράψει, μεταξύ άλλων, τα βιβλία: -“Το θεατρικό. Σκιαγράφηση μιας φαινομενολογικής θεατρολογίας”, Δωδώνη, Αθήνα 1991. -“Εισαγωγή στην κοινωνιολογία της διασκέδασης. Το νεομπαρόκ και το τέλος της ιστορίας”, Πρίσμα, Αθήνα 1992. -“Ο Arcene Lupin και ο γιατρός Shepard. Τομή στο αλφάβητο του αστυνομικού μυθιστορήματος”, Fragmenta, Θεσσαλονίκη 1996. -“Jean-Paul Sartre. Τέσσερα μελετήματα για το έργο και τη φιλοσοφία του”, Αιγόκερως, Αθήνα 1996. -“Το θέατρο και τα σύμβολα. Διαδικασίες συμβόλισης του δραματικού λόγου”, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 1999. -“Θέματα του μεταπολεμικού και σύγχρονου Ελληνικού θεάτρου”, Κέδρος, Αθήνα 1999. -“Το βασίλειο της Ευγένας”, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2005 (Τιμητική Διάκριση Θεατρολογικού Συγγράμματος της Ένωσης Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών, 2006) -“Σκηνές της θεωρίας. Ανοιχτά πεδία στη θεωρία και την κριτική του θεάτρου”, Παπαζήσης, Αθήνα, 2007 κ.ά.