Η γκαλερί Braggart παρουσιάζει τις εκθέσεις των εικαστικών: Θοδωρή Αγγελόπουλου/Ετερόκλητα τοπία, Ιουλίττας Καραμαύρου/ Πιστεύω ήταν ένα τραύμα/I think that it was a trauma, Χάρη Κοντοσφύρη/Το αδιέξοδο του τοπιού η κάθαρση, Ιωάννη Λασηθιωτάκη/ Ιδανικές Γραμμές, Μαριέλλας Μπιλίτσα/Κυριακάτικες Δευτέρες, με γενικό τίτλο Θέρμες/Thermals.
Τα εγκαίνια θα γίνουν το Σάββατο 14 Ιανουαρίου στης 18:30.
Η γκαλερί Braggart εμπνέεται από το χώρο του Δίδυμου Οθωμανικού Λουτρού Μουσείου Τσιτσάνη, πρώην Φυλακές Τρικάλων και προσκαλεί τους πέντε εικαστικούς για να παρουσιαστούν ατομικά στο χώρο, ο οποίος είναι χωρισμένος σύμφωνα με την ιστορική λειτουργία των λουτρών σε θερμό, ψυχρό και χλιαρό, ανδρών και γυναικών, να αλληλεπιδράσουν ο ένας με τον άλλο, αλλά και με το χώρο του Δίδυμου Οθωμανικού Λουτρού, δίδυμο δηλαδή διπλό για άντρες και γυναίκες. Πόσο ομοιάζει το έργο του ενός με το άλλου, αλλά και πόσο η ιστορία του κτιρίου με το εικαστικό έργο τους. Ζωγραφική και Γλυπτική αλληλεπιδρούν και αναπτύσσονται μέσα στους χώρους.
Η κατασκευή των Οθωμανικών Λουτρών αποδεικνύεται κατάλληλη για την μετατροπή τους από χώρο αναψυχής σε τόπο εγκλεισμού. Οι παχιοί τοίχοι με τα ελάχιστα ανοίγματα προκειμένου να εξασφαλίζεται η σταθερότητα της θερμοκρασίας και η ιδιωτικότητα του χώρου, λειτουργούν ως αδιαπέραστο φράγμα. Έτσι στα τέλη του 19ου αι., το λουτρό μετασκευάζετε για να στεγάσει το κτίριο των κλειστών φυλακών Τρικάλων. Οι φυλακές λειτουργούσαν εδώ μέχρι το 2006.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Ετερόκλητα Τοπία / Θοδωρής Αγγελόπουλος
Η δουλειά του Θοδωρή Αγγελόπουλου παρουσιάζει περιβάλλοντα μέσα στα οποία ο άνθρωπος προβάλει τις δύο ετερόκλητες πλευρές του εαυτού του. Η πρώτη είναι η θυμική, η ζωώδης πλευρά του, που μέσα στις εικόνες αναπαρίσταται συμβολικά με δυσανάλογες καρικατούρες ανθρώπινων κεφαλιών. Η δεύτερη η λογική του που αναπαρίσταται συμβολικά μέσα από το στοιχείο του καννάβου. Είναι ένας κόσμος που αποτελείται από διάσπαρτα κομμάτια, στο μεταίχμιο ανάμεσα στη διάλυση και τη δημιουργία. Ο εικαστικός Θοδωρής Αγγελόπουλος παρουσιάζετε στο χώρο όπου βρίσκονται οι ξυλουργικές μηχανές των πρώην φυλάκων Τρικάλων. Οι άνθρωποι που έχουν ζήσει σε σωφρονιστικά ιδρύματα έχουν και παρουσιάζουν δυο ετερόκλητες πλευρές του εσωτερικού τους κόσμου. Η μια περιλαμβάνει όλες τις στιγμές και τις ενέργειες της ζωής τους, καθώς και αυτό που τους οδήγησε στη φυλακή. Όπως αναφέρει ο καλλιτέχνης η θυμική και ζωώδης πλευρά. Στη συνέχεια η δεύτερη ετερόκλητη πλευρά θα μπορούσαμε να πούμε ότι παρουσιάζει τη ζωή τους τη δράση τους μέσα στη φυλακή καθώς και τη διαδικασία σωφρονισμού.
Ο Θοδωρής Αγγελόπουλος αναφέρει τη δεύτερη ετερόκλητη πλευρά με τη μορφή καννάβου. Τα κουτάκια του καννάβου θυμίζουν και δίνουν την αίσθηση της φυλακής και του εγκλωβισμού. Τα έργα που παρουσιάζονται εμπεριέχουν κάποια σταθερά στοιχεία που λειτουργούν συμβολικά και επαναλαμβάνονται σε κάθε εικόνα. Το πρώτο από αυτά είναι το κεφάλι. Τα κεφάλια είναι ασώματα, δυσανάλογα και αποδίδονται ως καρικατούρες. Μπορεί να γελούν υστερικά ή να βγάζουν κραυγές, χωρίς όμως ποτέ να μιλούν, εκφράζοντας έτσι την πιο άλογη, θυμική και ζωώδη πλευρά του ανθρώπου. Το δεύτερο κοινό στοιχείο, ο κάνναβος, εκφράζει τη λογική και αναδεικνύεται ως ένα έλλογο, δομικό στοιχείο που βοηθά τον άνθρωπο να δημιουργήσει με βάση έναν κανόνα. Τέλος, το τρίτο στοιχείο, η φιγούρα ενός ανθρώπου, εμφανίζεται σε μικρό μέγεθος μέσα στη ζωγραφική επιφάνεια, καταλαμβάνοντας όσο το δυνατόν λιγότερο χώρο. Πρόκειται για έναν καθημερινό άνθρωπο χωρίς συγκεκριμένα ή ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, ο οποίος προβάλλει τα δύο βασικά στοιχεία που εμπεριέχει μέσα του: το παράλογο και το λογικό. Υπό αυτό το πρίσμα, ο άνθρωπος βιώνει μια αέναη διαδικασία δημιουργίας και καταστροφής, όπου η μια κατάσταση διαδέχεται την άλλη αδιάκοπα.
Πιστεύω ότι ήταν ένα τραύμα/ I think that it was a trauma
Ιουλίττα Καραμαύρου
Σε αυτήν τη σειρά έργων η Ιουλίττα Καραμαύρου προσπαθεί να αναπαραστήσει το ενδιαφέρον της για έννοιες που αφορούν τον εαυτό ως αυτοσυνειδησία και τη συνάντηση του εαυτού με τα πράγματα και τους άλλους. Συγκεκριμένα, την απασχολούν πιθανές αφηγήσεις εικόνων που μπορεί να προκύψουν ως απόρροια αναζήτησης ψυχικών τοπίων και καταστάσεων που διέπουν τον εαυτό σε σχέση με το ψυχικό τραύμα. Κάθε εικόνα είναι μια ψυχική κατάσταση. Της αρέσει να αναπαριστά τον εαυτό σαν ένα πλάσμα που παίρνει διάφορες μορφές, άλλοτε τη μορφή σκύλου ή άλλου ζώου, άλλοτε τη μορφή άφυλου σώματος και άλλοτε τη μορφή ενός ανθρώπινου μέλους ή μέρους του σώματος που προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα σε οριακές και αντίρροπες δυνάμεις. Αναπαριστώντας αυτές τις εικόνες δεν αναφέρεται σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο αλλά σε διάφορα θραύσματα στιγμών και αναμνήσεων.
Η σειρά έργων σχετίζεται με το χώρο στον οποίο εκτίθεται, δηλαδή το χώρο του Δίδυμου Οθωμανικού Λουτρού. Κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ο χώρος αυτός αποτελούσε μέρος όπου οι κάτοικοι το επισκέπτονταν για να πλύνουν το σώμα τους. Το νερό συμβολίζει το καθαρτήριο νίψιμο και συνδέθηκε με θεραπευτικές ιδιότητες, την θεραπεία των σωμάτων. Μέσω της δημιουργίας αυτών των έργων η Καραμαύρου προσπαθεί να θεραπεύσει κομμάτια του εαυτού της.
Το αδιέξοδο του τοπίου, η κάθαρση / Χάρης Κοντοσφύρης
Τα ανθρωπογενή περιβάλλοντα είναι τοπία που η πολιτισμική αντίληψη του ανθρώπου τα ταυτίζει με την ασφαλή χρήση τους. Η κάθετη χρήση της φύσης είχε και ως συνέπεια την σταδιακή απομάκρυνση από την αυτοφυή και μη αποδοτική χλωρίδα που αφηνόταν στην ήπια αγριότητα της καθαρή και ατόφια. Η κηπουρική θέλει να εξιλέωση την κακοποιητική χρήση αλλά επιτείνει τον έλεγχο και σταδιακά η οικολογία αποτελεί μια συνάφεια ηθικής κατάχρησης και νεύρωσης του φυσικού αλλά απίστευτα ακάθαρτου τοπίου.
Μέσα από τις πολιτισμικές αφηγήσεις για το ακάθαρτο μολυσμένο τοπίο ξεπηδούν ιστορίες για μικρά οικόσιτα έντομα που καθαρίζουν εντοπίζοντας της μιαρές γωνιές των επιμολύνσεων των ανθρώπων. Κατσαρίδες και μύγες αποτελούν στρεβλά την μολυσματική και βρωμερή εικόνα μικροτοπίων. Μύγες και Μυγάνθρωποι συνευρίσκονται. Οι μύγες του Χάρη Κοντοσφύρη ακόλουθο της σκέψης της Ελένης Γάτσιου. Η ανασχετική σχέση του ανθρώπου μέσα από μυγοσκοτώστρες και εντομοκτόνα είναι εκείνη η ακατάλληλη σχέση που αδύνατεί να δεχθεί την ευεργεσία της συμβίωσης. Ο άνθρωπος χαστουκίζει ανελέητα τις μύγες. Η εξόντωση των μυγών μέσα από την τερατωδία των βρωμερών ποδιών που πετούν από κόπρανα σε κόπρανα από ακαθαρσία σε ακαθαρσία αποτελούν το ανίερο της σχέσης του ανθρώπου με το περιβάλλον του. Η υγειονομική σημασία των δίπτερων ενορχηστρώνει μεγαλύτερη απαξία για το μικρόκοσμο του ανθρώπου που ακάθαρτος περιφέρετε στο αδιέξοδο του.
Το γλυπτικό ανάπτυγμα είναι του Χάρη Κοντοσφύρη με την εργονομική σχεδιαστική επιμέλεια του Βασίλη Σέντζα. Οι μύγες στέκονται σε γλυπτικά σύνολα πάνω σε βάθρα που έχουν αποτυπωθεί οι λευκές ανάγλυφες σκιάσεις από μυγοσκοτώστρες.
Ιδανικές Γραμμές/ Ιωάννης Λασηθιωτάκης
Στην αφαιρετική εικαστική γλώσσα που χρησιμοποιεί ο Λασηθιωτάκης τα βασικά ζωγραφικά στοιχεία (σημείο, γραμμή, επίπεδο, χρώμα) έχουν τη δύναμη να μιλήσουν από μόνα τους. Η γλώσσα αυτή βεβαίως προέρχεται από την παράδοση που ξεκινά από το Σουπρεματισμό, τον Κονστρουκτιβισμό και το Μπάουχαους και περνά, πιο κοντά στην εποχή μας, από το Μινιμαλισμό και την Εννοιολογική Τέχνη. Η γνώση της παράδοσης και της σύγχρονης γλώσσας της ζωγραφικής βοηθά, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι η πρόσληψη των έργων εξαρτάται αποκλειστικά από αυτήν. Οι μη ειδικοί θεατές που έχουν την ευαισθησία και τη διάθεση σίγουρα θα «ακούσουν» και θα αντιληφθούν τη γλώσσα του ζωγράφου, διακρίνοντας τα κύρια χαρακτηριστικά της.
Οι συνθέσεις του ακολουθούν πάντοτε την κάθετη και οριζόντια διάσταση στο καμβά, με έμφαση στη γραμμή και το επίπεδο και ιδιαίτερη προσοχή στην τήρηση αρμονικών αναλογιών. Οι ευθείες γραμμές άλλοτε περιγράφουν τα όρια του πίνακα, άλλοτε τα συγχέουν, άλλοτε ορίζονται από την αντίθεση μεταξύ των χρωματικών επιπέδων, άλλοτε παρεισφρέουν μεταξύ τους για να τα διαχωρίσουν στην κοφτή εκδοχή τους τοποθετούνται εντός των χρωματικών επιπέδων για να κινήσουν, συμβολικά, τη διαδικασία διερεύνησης των θεμάτων που πραγματεύεται. Η πορεία του Γιάννη Λασηθιωτάκη προς την αφαίρεση, η οποία επισημάνθηκε στην αρχή, δεν τον οδηγεί απαραίτητα σε οριστική απομάκρυνση από την αναπαράσταση, καθώς οι διαφορές μεταξύ της αφαιρετικής του τέχνης και της κλασσικής παραστατικής ζωγραφικής δεν είναι τελικά τόσο μεγάλες.
Θα μπορούσαμε επιγραμματικά να τις εντοπίσουμε, πρώτον, στο ότι στα αφηρημένα έργα χρησιμοποιούνται πιο έμμεσοι, ελλειπτικοί ή μη συμβατικοί συμβολισμοί και, δεύτερον, στο ότι τα έργα αυτά είναι λιγότερο κορεσμένα σε σχέση με τα παραστατικά, δηλαδή απαιτούν πιο μεγάλη και ενεργή συμμετοχή από το θεατή για να ολοκληρωθούν. Κατά τα άλλα, οι εξόχως αφαιρετικές του συνθέσεις είναι τελικά προορισμένες να λειτουργήσουν όπως λειτουργεί ένα πορτραίτο, μια νεκρή φύση, ένα vanitas, εγείροντας δηλαδή στο θεατή, με εικαστικό τρόπο, προβληματισμό σε σχέση με τα θεμελιώδη στοιχεία του κόσμου και της ανθρώπινης εμπειρίας μέσα σε αυτόν. Γιατί αν ο κόσμος δεν περιγράφεται πλήρως με τον λόγο, τότε ίσως εικόνες όπως οι ζωγραφικές δημιουργίες του Γιάννη Λασηθιωτάκη μας παρέχουν έναν ακόμη δρόμο για να ερευνήσουμε το μυστήριό του και να κατανοήσουμε κάπως καλύτερα τη θέση μας μέσα σε αυτόν.
-Χάρης Χατζηιωάννου, Δρ. φιλοσοφίας
Κυριακάτικες Δευτέρες/ Μαριέλλα Μπιλίτσα
Λουόμενες γυναίκες, φίλες που δειπνούν, γείτονες που ποτίζουν τα λουλούδια, είναι μερικές από τις πολλές αναπαραστάσεις που θα συναντήσουμε στα έργα. Μία αφηγηματική προσέγγιση της καθημερινότητας η οποία προσκαλεί τον θεατή σε μια συνάντηση με πράγματα απλά και γνώριμα σε όλους τους ανθρώπους, τα οποία ωστόσο, συχνά συνδέονται με τρόπο απρόσμενο και παράδοξο. Μέσα από το πρίσμα του προσωπικού βιώματος και της ατομικής εμπειρίας ανιχνεύεται στα έργα το μυστήριο της ζωής, η αισιοδοξία και η χαρά της στιγμής, η επικοινωνία.
Το λουτρό ήταν μέρος της καθημερινότητας, εκεί συναντιόντουσαν οι κάτοικοι για να συζητήσουν τα τρέχοντα πολιτικά θέματα, για τις επιχείρησης τους έκλειναν συμφωνίες. Όλες οι κοινωνικές τάξεις ήταν παρόν στα λουτρά. Αρχικά η γυναίκες δεν επιτρεπόταν να το χρησιμοποιήσουν, όταν όμως άρχισαν να επισκέπτονται το λουτρό, ήταν σημείο κοινωνικοποίησης, έφερναν τα φαγητά και τα γλυκά τους, κουβέντιαζαν πίνοντας το τσάι τους , γλεντούσαν, ήταν μέρος διασκέδασης και χαλάρωσης. Όλα αυτά τα συναντούμαι στο έργο της Μαριέλλας Μπιλίτσα. Μέσα από τις γυναίκες που απεικονίζονται στα έργα της, αφουγκραζόμαστε τις γυναίκες όλων των κοινωνικών τάξεων που περνούσαν το χρόνο τους, επισκέπτονταν το λουτρό, για κοινωνικές συναντήσεις διασκέδαση και για την περιποίηση του σώματος.
Κεντρική φωτογραφία θέματος: Χάρης Κοντοσφύρης