Το φετινό ραντεβού με την τέχνη της φωτογραφίας δίνεται στη Thessaloniki PhotoΒiennale 2023, από τις 10 Οκτωβρίου 2023 έως τις 11 Φεβρουαρίου 2024! 100 και πλέον φωτογράφοι από 18 χώρες συμμετέχουν και παρουσιάζουν τη δουλειά τους σε ένα πολυθεματικό πρόγραμμα 25 εκθέσεων, εκδηλώσεων λόγου, ανοιχτών δράσεων στο κοινό και εκπαιδευτικών προγραμμάτων, που θα φιλοξενηθούν σε 19 μουσεία, χώρους πολιτισμού και αίθουσες τέχνης στη Θεσσαλονίκη και την Αθήνα για τέσσερις μήνες!
Η Thessaloniki PhotoΒiennale, διοργάνωση που επιμελείται το Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης του MOMus, υποστηρίζεται από το Υπουργείο Πολιτισμού, συμπληρώνει φέτος τριάντα έξι χρόνια παρουσίας και είναι ένα από τα παλαιότερα φωτογραφικά φεστιβάλ της Ευρώπης. Ταυτόχρονα αποτελεί σημαντικό βήμα παρουσίασης της σύγχρονης και ιστορικής ελληνικής φωτογραφικής δημιουργίας και ένα ζωτικό σταυροδρόμι ζύμωσής της με την αντίστοιχη διεθνή σκηνή.
H κεντρική έκθεση της φετινής διοργάνωσης με τίτλο «Το φάντασμα του λαού» διερευνά τις πολλές διαφορετικές πτυχές του λαϊκισμού μέσα από τη φωτογραφία και το βίντεο και θα παρουσιαστεί στο MOMus-Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης και στο MOMus-Πειραματικό Κέντρο Τεχνών, στην Προβλήτα Α’ στο λιμάνι της πόλης από τις 20 Οκτωβρίου 2023 έως τις 11 Φεβρουαρίου 2024, σε επιμέλεια του ιστορικού της τέχνης και θεωρητικού της φωτογραφίας Julian Stallabrass.
Καθώς το φάντασμα του λαϊκισμού στοιχειώνει τον πλανήτη, πολλοί καλλιτέχνες έχουν εξερευνήσει τις πολυάριθμες διαστάσεις του φαινομένου: πώς και εάν θα πρέπει να αναπαρίστανται ο «λαός» (εάν θεωρήσουμε ότι υφίσταται ως έννοια), η δημοκρατική εξουσία, η φύση των χαρισματικών ηγετών, η λαϊκή διαμαρτυρία και εξέγερση. Ο φακός, ως μέσο που από τη γέννησή του υπήρξε στενά συνυφασμένο με την ιστορία της μαζικής πολιτικής, εύλογα βρέθηκε στο επίκεντρο αυτής της καλλιτεχνικής διερεύνησης, που έχει πάρει πολλές διαφορετικές μορφές – τεκμηριωτική, επιτελεστική, σατιρική, εννοιολογική.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Στα έργα 26 φωτογράφων και συλλογικοτήτων αποτυπώνονται ερωτήματα όπως ποιος είναι «ο λαός», πώς μπορεί να αποτυπωθεί οπτικά, κατά πόσον είναι πηγή ελπίδας ή τρόμου, πώς ενσαρκώνεται στις μορφές των επίδοξων ηγετών του και πώς συγκροτείται και συμπεριφέρεται στην πολιτική διαμαρτυρία; Ποιος βρίσκεται εκτός ή αποκλείεται από την κατηγορία του «λαού» ως προς τα δικαιώματα, τις συνθήκες διαβίωσης και την εκπροσώπηση; Και πώς αξιοποιούνται οι οπτικές πτυχές της πολιτικής επιτέλεσης στο πλαίσιο των επιπτώσεων που έχει η κρίση του νεοφιλελεύθερου κέντρου για τη δεξιά, την αριστερά και όχι μόνο;
Όπως και το ίδιο το φαινόμενο του λαϊκισμού -γέννημα βαθιάς πολιτικής κρίσης- και η ίδια η έκθεση έχει διεθνή χαρακτήρα, παρουσιάζοντας έργα καλλιτεχνών από χώρες όπως η Βραζιλία, η Ελλάδα, η Ουγγαρία, η Ινδία, η Ιταλία, οι Φιλιππίνες, η Πολωνία, η Ουκρανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ. Το γεγονός αυτό καθιστά ακόμα πιο δύσκολο το έργο του προσδιορισμού της ασαφούς έννοιας του λαϊκισμού, η οποία υπερβαίνει τόσο την παραδοσιακή διάκριση μεταξύ αριστεράς-δεξιάς όσο και αυτή μεταξύ μαζικής συμμετοχής και αυταρχικής εξουσίας.
Επιμέλεια: Julian Stallabrass
Καλλιτέχνες: Bani Abidi, Craig Ames, The Archive of Public Protests (A-P-P), Βαγγέλης Βλάχος, Kimberly dela Cruz, Disnovation.org, Ana Carolina Fernandes, Joan Fontcuberta και Pilar Rosado, Lauren Greenfield, Edgar Kanaykõ Xakriabá, Κώστας Καψιάνης, Uta Kögelsberger, Christian Lutz, MacDonaldStrand, Daniel Mayrit, Δημήτρης Μιχαλάκης, Boris Mikhailov, Rafal Milach, Sinna Nasseri, Paolo Pellegrin, Wolfgang Scheppe, Prarthna Singh, Στέφανος Τσιβόπουλος, Dougie Wallace, Carey Young
Στο πρόγραμμα της Thessaloniki PhotoΒiennale 2023 που θα ανακοινωθεί, παρουσιάζονται επίσης εκθέσεις αρχειακού ενδιαφέροντος, ιστορικές και σύγχρονες, ομαδικές και ατομικές, πρωτοεμφανιζόμενων και καταξιωμένων φωτογράφων, η αποτύπωση του εγχώριου photobook τα τελευταία είκοσι χρόνια, ταυτόχρονα με παράλληλες εκδηλώσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα και ξεναγήσεις.
Στη Thessaloniki PhotoBiennale 2023 συμμετέχουν όλες οι διευθύνσεις του MOMus για πρώτη φορά από την ίδρυσή του το 2018 και υποστηρίζεται θερμά από πολιτιστικούς φορείς και οργανισμούς της πόλης και της χώρας. Ζώντας πλέον σε ένα περιβάλλον με τις συνέπειες της υγειονομικής κρίσης που άφησε η πανδημία τα τελευταία τρία χρόνια παντού παρούσες, αντιμέτωποι πλέον και με άλλους τύπου κρίσεις, όπως η κλιματική ή και πολέμους, η φωτογραφία είναι το μέσο που αποτυπώνει την όχι τόσο αισιόδοξη πραγματικότητα, δημιουργώντας συγχρόνως αφορμές για ζωηρή και ενεργή σκέψη για ελπίδα για το μέλλον που είναι ήδη εδώ.
Γενικός συντονισμός Thessaloniki Photobiennale 2023: Ηρώ Κατσαρίδου, Ηρακλής Παπαϊωάννου
Κεντρική φωτογραφία θέματος: Edgar Kanaykõ Xakriabá, Η κάμερα ως βέλος και τόξο, εργαλείο αντίστασης και μάχης, 2017 | Από τη σειρά «Ethnovision: η ματιά των ιθαγενών μέσα από τον φακό»