Στην έκθεση παρουσιάζονται έργα Ελλήνων και διεθνών καλλιτεχνών, οι οποίοι έχουν αξιοποιήσει ποικίλες εκφραστικές ιδιότητες του νήματος: Vartan Avakian, Νίκη Καναγκίνη, Μαρία Λοιζίδου, Ηλίας Μαμαλιόγκας, Silvina Der-Meguerditchian, Βασίλης Μπαλάσκας, Άλεξ Μυλωνά, Νίνα Παπακωνσταντίνου, Ναυσικά Πάστρα, Retrovi, Έφη Σπύρου, Μαρία Τσάγκαρη, Ιωάννης Φαϊτάκης.
Το νήμα
Το νήμα έχει την ιδιότητα να συνδέει και να συγκρατεί άλλα αντικείμενα -βρίσκεται συνήθως «κάπου ανάμεσα» ως συνδετική ύλη και φαντάζει δύσκολο να σταθεί αυθύπαρκτο. Είναι μια κυριολεκτική όσο και μεταφορική γέφυρα, η οποία ταυτόχρονα μπορεί να ορίζει, να ενοποιεί, αλλά και να διαχωρίζει. Είτε ως μεμονωμένη έννοια και αντικείμενο διαχείρισης της πλέξης είτε ως μια μεταφορική/αλληγορική αναφορά στη ζωή ή στην ψυχανάλυση (π.χ. το νήμα της ζωής, ή ο μύθος του Μίτου της Αριάδνης) αποτελεί έναν όρο που διαχρονικά απαντάται σε αναρίθμητες καταστάσεις του βίου, χωρίς εντέλει να αφορά αποκλειστικά στην υφαντική, στο πλέξιμο, στο κέντημα.
Τα μαθηματικά βρίσκουν νόημα μέσα από νήματα,i οι άνθρωποι αναζητούν στη ζωή τους την «άκρη του νήματος», ακόμη και ο προγραμματισμός των Η/Υ και η ηλεκτρονική αλληλογραφία βασίζονται ή σχηματίζουν threads.ii Λαμβάνοντας δε, υπόψη ότι το νήμα αποτελεί το προϊόν βιομηχανικής παραγωγής που στήριξε δραστικότατα και πολλαπλά την ελληνική (και όχι μόνο) οικονομία στη διάρκεια του 20ού αιώνα, αντιλαμβάνεται κανείς πως πρόκειται για ένα υλικό με ρόλο ιστορικό, φορέα μνήμης αναρίθμητων πολιτισμικών και κοινωνικών εκφάνσεων.iii
Με βάση σκέψεις όπως οι παραπάνω επιχειρείται η ψηλάφηση αυτής της έννοιας στην συγκεκριμένη έκθεση, που στόχο έχει να προσεγγίσει μια ποικιλία εκδοχών διαχείρισης του νήματος, μέσα από διαφορετικές εικαστικές ή εφαρμοσμένες πτυχές και εννοιακές αναγνώσεις του.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Τι θα δούμε στην έκθεση
Στην έκθεση παρουσιάζονται υφαντά της ελληνικής παράδοσης του 19ου αιώνα από ανώνυμους τεχνίτες, αλλά και μοντερνιστικές προσεγγίσεις της υφαντικής (ταπισερί) από Έλληνες καλλιτέχνες της γενιάς του ’60 – ’70 (Νίκη Καναγκίνη, Ιωάννης Φαϊτάκης, Άλεξ Μυλωνά) που επιχείρησαν να μεταφέρουν τον αφηρημένο εξπρεσιονισμό της ζωγραφικής στην διακοσμητική επιφάνεια των ταπισερί˙ προπαρασκευαστικά σχέδια πλεγμάτων, που βασίζονται σε μαθηματικές ακολουθίες και αποτελούν το υλικό καλλιτεχνικής έρευνας πολλών δεκαετιών (Ναυσικά Πάστρα)˙ πλέξεις παράδοξων ανόργανων ή οργανικών υλικών (που έχουν μετατραπεί σε μη χρηστικά χαλιά (Έφη Σπύρου, Vartan Avakian)˙ ιστορίες των σύγχρονων ΜΜΕ που μας καλούν να συνδέσουμε εμείς το νήμα των γεγονότων (Ηλίας Μαμαλιόγκας, Βασίλης Μπαλάσκας)˙ επιφάνειες που τις διαπερνούν αλληγορικά νήματα αφηγήσεων (Παπακωνσταντίνου)˙ παράδοξα μαγικά χαλιά ιστορικής μνήμης (Silvina Der-Meguerditchian)˙ χειρονομίες που ορίζουν άλλοτε την παρουσία και άλλοτε την απουσία ν(ο)ήματος στον χώρο (Μαρία Λοϊζίδου, Μαρία Τσάγκαρη)˙ ακόμη και εκ νέου fashion design διαχείριση παραδοσιακών τεχνοτροπιών (Retrovi).
Επιμέλεια Αρετή Λεοπούλου
Φωτογραφία: Νίνα Παπακωνσταντίνου – ManII, Gabriel Metsu, 2014, archival Ink And Pin Pricks On Paper – Kalfayan Galleries
