Ο πολυσχιδής πολυοργανίστας και συνθέτης Τηλέμαχος Μούσας, με το νέο κουαρτέτο του, θα παρουσιάσει νέες συνθέσεις και επιλογές από τα τρία προσωπικά του άλμπουμ στο Half Note Jazz Club. Εκτός από ηλεκτρική κιθάρα, ο Τηλέμαχος Μούσας θα παίξει το ξεχωριστό ηλεκτρονικό όργανο Theremin και το επίσης αιθέριο Μουσικό Πριόνι. Η μουσική του Tilemachos Moussas Quartet χαρακτηρίζεται από τη ζωντάνια της σύγχρονης jazz σκηνής, την ποικιλοχρωμία των μουσικών του κόσμου αλλά και τη λεπτότητα της πρώιμης κλασικής μουσικής παράδοσης. Το Theremin και το μουσικό πριόνι του Τηλέμαχου Μούσα συνδιαλέγονται με τις πολυρρυθμίες και δημιουργούν νέα ηχοτοπία & ποικίλα μουσικά ιδιώματα, με ηχοχρώματα που συνδυάζονται με έναν παιχνιδιάρικο, αυτοσχεδιαστικό τρόπο. Προκύπτει μια έντονη μουσική εμπειρία, ένα ηχητικό ψηφιδωτό, ένα παλίμψηστο από ηχοτοπία που συνυπάρχουν, συνδιαλέγονται και αλληλοσυμπληρώνονται.
***
-Επιστρέφετε στη σκηνή του Half Note, όπου μεταξύ άλλων θα παίξετε κομμάτια από τον τελευταίο σας δίσκο “Dreamtime” (2022). Θα θέλατε να μας πείτε για την πορεία που έχει κάνει αυτό το πρότζεκτ ως σήμερα;
Το ταξίδι με το Dreamtime ξεκίνησε πριν 10 χρόνια. Εκείνη την περίοδο, ξεκίνησα να γράφω νέα κομμάτια με το trio που μόλις είχα δημιουργήσει. Κάναμε συναυλίες σε όλη την Ελλάδα και δουλεύαμε συνεχώς τα νέα κομμάτια. Με το που ηχογραφήσαμε το δίσκο, ο κοντραμπασίστας διορίστηκε ως καθηγητής στην Κάλυμνο με αποτέλεσμα να σταματήσουμε να παίζουμε. Ήταν μεγάλη η απογοήτευση που είχα. Έτσι ο δίσκος έμεινε στο συρτάρι μου για 7 χρόνια, μέχρι που μέσα στην πρώτη καραντίνα συνειδητοποιήσα ότι έπρεπε να μοιραστώ το Dreamtime με όλο τον κόσμο. Έτσι έκανα το mastering στην Νέα Υόρκη, στον βραβευμένο με Grammy ηχολήπτη Joseph Branciforte και το 2022 ο δίσκος ταξίδεψε σε όλη την υφήλιο!
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
-Το άλμπουμ εκκινεί με το ομώνυμο κομμάτι. Τι πρεσβεύει ο τίτλος “Dreamtime” για εσάς, και πως συνδέεται με τον ήχο του δίσκου;
Για τους aboriginals της Αυστραλίας, τo Dreamtime, «ο Ονειροχρόνος», είναι ένας τόπος πέρα από το χρόνο και το χώρο, μέσα στον οποίο το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον υπάρχουν ως ενότητα. Οι αυτόχθονες μπορούν να εισέλθουν σε αυτό το εναλλακτικό σύμπαν μέσω των Ονείρων ή μέσα από μεταβαλλόμενη κατάσταση συνείδησης, αλλά και μέσα από το θάνατο.
Ο Ονειροχρόνος θεωρείται ο τελικός προορισμός πριν από τη μετεμψύχωση.To “Dreamtime” είναι το ταξίδι μου στο Πολυσύμπαν.. Είναι βασική μου ανάγκη το να ονειρεύομαι, η μουσική είναι το όχημά μου για να ταξιδεύω στον χωροχρόνο. Με την κιθάρα, το μουσικό πριόνι & το theremin αλλάζω σύμπαντα. Κάνω το multiverse κάτι απτό.
-Στο τέλος του tracklist έχουμε την άρια του Henry Purcell, “Music For A While”. Ένα τραγούδι γραμμένο για το ανέβασμα του 1962, της διασκευής του σοφόκλειου έργου Οιδίπους των John Dryden και Nathaniel Lee. Θέλετε να μας πείτε για τη δική σας εκδοχή του κομματιού;
Αγαπώ τον Purcell, είναι ένας από τους πιο αγαπημένους μου συνθέτες. H πρώτη προσπάθεια να διασκευάσω το Music for a while έγινε το 2006 με τη βοήθεια της Σαβίνας Γιαννάτου στη φωνή, από τότε υπήρξαν πολλές εκδοχές αυτής της διασκευής μου και τελικά επέλεξα να αντικαταστήσω την φωνή της σοπράνο ή του κοντρα-τενόρου με το μουσικό μου πριόνι που κινείται σε αυτές τις περιοχές της φωνής. Δύσκολο εγχείρημα, αλλά πέτυχε. Επίσης στην διασκευή μου το baroque basso continuo αντικαθίσταται από jazz walking bass.
-Μιας και εσείς γράφετε, και μάλιστα με μεγάλη επιτυχία, μουσική για θεατρικές (και όχι μόνο) παραστάσεις, μπορείτε να μας εξηγήσετε πως διαφέρει η διαδικασία της σύνθεσης όταν αφορά μια “ξένη” αφήγηση;
Έχω συνθέσει μουσική για πάνω από 60 παραστάσεις. Η μουσική σύνθεση για το θέατρο είναι μια διαφορετική διαδικασία, πρέπει να εξυπηρετεί την δραματουργία. Ουσιαστικά δημιουργεί μια νέα ηχητική δραματουργία. Το ότι χρησιμοποιώ τεχνολογία αιχμής και δημιουργώ software είναι επίσης μια μεγάλη διαφορά στη διαδικασία σύνθεσης. Με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα και παράλληλα την πιο σημαντική στιγμή της συνθετικής μου πορείας στο θέατρο την παρουσίαση, τον Οκτώβριο του 2019, της όπερας «Οιδίποδας», με τίτλο “Sex with Μum Was Blinding”, από τη θεατρική εταιρεία ODC σε σκηνοθεσία Έλλης Παπακωσταντίνου. Παίχτηκε για μια ολόκληρη sold out εβδομάδα στη Νέα Υόρκη, στο Brooklyn Academy of Music. Η παράσταση τιμήθηκε με διθυραμβικές κριτικές από τα περιοδικά Opera Wire και The Observer. Τη μουσική που έγραψα μαζί με τη Julia Kent ερμήνευσαν ο ενορχηστρωτής του βοκαλίστα της τζαζ, Mark Murphy, Νεοϋορκέζος πιανίστας Misha Piatigorsky, η Julia Kent στο τσέλο, o βαρύτονος Elias Husiak, η τζαζ φωνή της Νάσιας Γκόφα, οι σοπράνο φωνές των Λητώ Μεσσήνη και Αναστασία Κατσιναβάκη.
-Στη συναυλία θα ακούσουμε κομμάτια και από τους παλαιότερους προσωπικούς δίσκους σας, το “Newborn” (2011) και το «Κυκνοστάλαγμα» (2006). Στο άλμπουμ του 2006 περιλαμβάνονται επτά συνθέσεις, με φυσιολατρική και ταξιδιάρικη διάθεση. Σας γεννά κάποια συγκεκριμένη ανάμνηση η ακρόαση του δίσκου στο σήμερα, που θα θέλατε να μοιραστείτε μαζί μας;
Το «Κυκνοστάλαγμα» είναι για μένα ένα απόσταγμα συναισθημάτων που προκαλεί ο έρωτας, το ταξίδι, η αγάπη για ζωή. Με εκφράζει απόλυτα αυτό που ο αγαπημένος φίλος και πρόωρα χαμένος Τσιμάρας Τζανάτος είχε γράψει για το Κυκνοστάλαγμα :
“ …Μια φορά και ένα καιρό ένας ταξιδιώτης βρέθηκε στη χώρα Ελλάδα. Που, πότε γιατί… κανείς δεν ξέρει. Στάθηκε σε ένα μέρος που συναντιόντουσαν εφτά ποτάμια εφτά δρόμοι και εφτά άνεμοι και είδε πως όλα γύρω του δεν ήταν όπως τα ήξερε. Εφτά μέρες κάθισε ακίνητος και σιωπηλός. Και την έβδομη μέρα έσπασε την επτασφράγιστη σιωπή του και τραγούδησε εφτά μελωδίες. Για εφτά ζωές που έζησε. Και ότι είχε απομείνει από αυτές. Μετά πήρε εφτά δάκρυα-βότσαλα που είχαν κυλήσει από τα μάτια του, τα έκλεισε στο χέρι του και συνέχισε τον δρόμο του σφυρίζοντας τις εφτά εικόνες της ζωής του.
Χαμογελώντας….”
-Στο “Newborn”, μόνο στα τρία πρώτα κομμάτια, μας πάτε από ηπειρώτικους ήχους («Αλησμονώ και χαίρομαι»), σε βραζιλιάνικους (“nunca mais”) και έπειτα έχουμε στίχους του Henry Purcell σε δική σας σύνθεση (“Golden rain”). Τι ρόλο κατέχει ο πειραματισμός και η εξερεύνηση στη μουσική σας;
Θεωρώ ότι η μουσική είναι μία, έχει πολλές ετικέτες: βραζιλιάνικη, μπαρόκ, δημοτική ελληνική, ηλεκτρακουστική, avant garde, jazz, metal κτλ. Πειραματίζομαι και παίζω μεταξύ των μουσικών ιδιωμάτων, γεύομαι όπως η μέλισσα γύρη από διαφορετικά μουσικά άνθη, και συνθέτω το πιο εύηχο μέλι!
-Συμμετείχατε στο 10ο Τζαζ Φεστιβάλ Σύρου, σε ένα πρόγραμμα που είχε στόχο την εξερεύνηση της σχέσης ανάμεσα στην Τεχνητή Νοημοσύνη και τη τζαζ. Πώς ήταν η εμπειρία σας εκεί, και σε τι σκέψεις και συμπεράσματα καταλήξατε;
To Τζαζ φεστιβάλ της Σύρου είναι ένα πολύ σημαντικό φεστιβάλ και λαμβάνει χώρα σε ένα από τα πιο όμορφα θέατρα της χώρας μας. Παρουσιάσαμε μαζί με τον Δημήτρη Βασιλάκη την μελέτη μας επάνω στον jazz αυτοσχεδιασμό και την τεχνητή νοημοσύνη και ουσιαστικά παίξαμε μαζί με δύο ασώματα ρομπότ, το OMAX & to DYCI2. O μουσικός αυτοσχεδιασμός και η τεχνητή νοημοσύνη έχουν μια περίπλοκη σχέση. Το AI έχει χρησιμοποιηθεί για την ανάλυση και τη δημιουργία μουσικών αυτοσχεδιασμών, αλλά στερείται της ανθρώπινης δημιουργικότητας και της συναισθηματικής σύνδεσης που είναι συχνά βασικό στοιχείο του μουσικού αυτοσχεδιασμού. Ταυτόχρονα, η τεχνητή νοημοσύνη έχει τη δυνατότητα να προσφέρει νέους τρόπους εξερεύνησης και πειραματισμού με τον μουσικό αυτοσχεδιασμό. Η σχέση μεταξύ μουσικού αυτοσχεδιασμού και τεχνητής νοημοσύνης πιθανότατα θα συνεχίσει να εξελίσσεται στο μέλλον. Χρησιμοποίησα virtual μουσικά όργανα με τεχνητή νοημοσύνη που επιτρέπουν τη συνεργασία και τον πειραματισμό σε πραγματικό χρόνο μεταξύ ανθρώπου και μηχανής, αλγόριθμους τεχνητής νοημοσύνης που μπορούν να αναλύσουν την υπάρχουσα μουσική και να δημιουργήσουν νέους αυτοσχεδιασμούς με βάση αυτά τα δεδομένα αλλά και εργαλεία AI που προτείνουν νέες συγχορδίες, μελωδίες ή αρμονίες σε πραγματικό χρόνο κατά τη διάρκεια της συναυλίας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ρόλος της τεχνητής νοημοσύνης στον μουσικό αυτοσχεδιασμό βρίσκεται ακόμα στα πρώτα του στάδια και πιθανότατα θα συνεχίσει να εξελίσσεται καθώς προχωρά η τεχνολογία AI.
-Ετοιμάζεστε για το live με το νέο κουαρτέτο σας στο Half Note. Θέλετε να μας συστήσετε τους μουσικούς με τους οποίους θα μοιραστείτε τη σκηνή;
Το κουαρτέτο αποτελείται από τους: Τηλέμαχος Μούσας: theremin, μουσικό πριόνι, ηλεκτρική κιθάρα, Ιάκωβος Παυλόπουλος: drums, Παναγιώτης Χαραλαμπόπουλος: κοντραμπάσο & Γιώργος Κωνσταντελάκης: πιάνο
Τι ακολουθεί της εμφάνισης σας στο Half Note Jazz Club; Τι σχέδια έχετε, μέχρι στιγμής, για το 2023;
Θα ήθελα να αναφέρω ότι στο επερχόμενο live θα παίξουμε πολλές νέες ακυκλοφόρητες συνθέσεις και διασκευές σε baroque άριες, όπου θα χρησιμοποιήσω το «μαγικό» ηλεκτρονικό όργανο Τheremin, και το ιδιόφωνο μουσικό πριόνι.
Είμαστε ήδη σε πρόβες για καινούρια ηχογράφηση, και ετοιμάζουμε νέο άλμπουμ!
Διαβάστε επίσης:
Ο Τηλέμαχος Μούσας με το κουαρτέτο του στο Half Note Jazz Club