Υπάρχουν χρονιές κατά τις οποίες συμβαίνουν γεγονότα ιστορικά, κοινωνικά, πολιτιστικά, αθλητικά και άλλα, γεγονότα που είναι συμπυκνωμένα σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα. Στο βιβλίο αυτό, ο συγγραφέας Νικ Ρένισον αφηγείται ανά μήνα σημαντικά και εμβληματικά γεγονότα που σημάδεψαν την παγκόσμια ιστορία και διαμόρφωσαν τόσο την ιστορία των επόμενων χρόνων όσο και των επόμενων δεκαετιών. Ο αναγνώστης με αυτόν τον τρόπο κατανοεί καλύτερα την εξέλιξη και έχει τη δυνατότητα μέσα από μικρές περιλήψεις και περιγραφές να αντλήσει συμπεράσματα για τα όσα συνέβησαν τότε μα και για όσα συμβαίνουν στον παρόντα χρόνο. Αυτό συμβαίνει καθώς η χρονιά 1922 αποτελεί ένα είδος μνείας σε όσα συνέβησαν ακριβώς εκατό χρόνια πριν και τα οποία αξίζει να θυμόμαστε.
Δεν είναι διόλου τυχαίο που ο συγγραφέας αποφάσισε να αφιερώσει ένα ολόκληρο βιβλίο σε αυτή την χρονιά, μια χρονιά που δεν μοιάζει εκ πρώτης όψεως να είναι κάτι το ιδιαίτερο και όμως οι πολιτικές εξελίξεις με την απομάκρυνση του Λένιν από την εξουσία, την ίδρυση της ΕΣΣΔ, την καταστροφή της Σμύρνης, τον Αγγλο-Ιρλανδικό πόλεμο και τόσα άλλα γεγονότα σημαίνουν πολλά. Το 1922 είναι πράγματι μια χρονιά ορόσημο για τα ευρωπαϊκά δρώμενα, είναι μια χρονιά πέρα για πέρα κομβική, σημαδιακή και χαρακτηριστική για όλα αυτά που έμελλε να επακολουθήσουν. Από τη μια μεριά το 1922 μοιάζει να αγγίζει την κορύφωση της χαρμόσυνης ατμόσφαιρας που κυριαρχούσε τα χρόνια μετά τη λήξη του Α’ Παγκοσμίου πολέμου, αλλά από την άλλη μεριά η νέα κατάρρευση μόλις ξεκίνησε και η κλεψύδρα έχει ήδη αρχίσει να μετράει αντίστροφα με την έλευση των μελανοχιτώνων.
Μια σημαδιακή χρονιά, μια χρονιά ορόσημο που αποτέλεσε εφαλτήριο καταιγιστικών εξελίξεων ανά τον κόσμο
Ο συγγραφέας περιγράφει με εύληπτο τρόπο τα συμβάντα και προσφέρει χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με κάθε γεγονός, αφιερώνοντας χώρο ανάλογα με την κρισιμότητα και τη σοβαρότητά του, κατά πόσο δηλαδή αυτό το γεγονός επηρέασε την ανθρωπότητα. Για παράδειγμα, ο Αγγλο-Ιρλανδικός πόλεμος και τα γεγονότα που τότε έλαβαν χώρα, αποτελεί ένα ζήτημα που απασχολεί και σήμερα την Βρετανία, καθώς δεν έχει λυθεί εντελώς η διαμάχη αν και βέβαια δεν υπάρχει ευτυχώς σήμερα η βία και τα πνεύματα είναι λιγότερο οξυμένα. Η δολοφονία του Μάικλ Κόλινς – συμβάν το οποίο έχει μεταφερθεί και στον κινηματογράφο χρόνια πριν – είναι ένα θέμα καίριο, ένα ιστορικό γεγονός που ήταν αιτία και αφορμή για τα όσα τραγικά θα ζούσε η Ιρλανδία και η Αγγλία, αυτή την αιώνια σύγκρουση λόγω κυρίως της θρησκείας.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Μεταφερόμενοι τώρα στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, η παρουσία και η αναγέννηση του κινήματος της λευκής υπεροχής έναντι των έγχρωμων είναι ένα ζήτημα φλέγον, είναι από αυτά που δεν τελειώνουν ποτέ και απασχολούν μέχρι και σήμερα την αμερικανική κοινωνία, μια κοινωνία ακόμα διαιρεμένη και διχασμένη. Η Κου Κλουξ Κλαν την χρονιά εκείνη θα αποκτήσει νέο αρχηγό και θα ξεκινήσει και πάλι, με κορύφωση τις επόμενες δεκαετίες, την επίθεση, τον ξυλοδαρμό και τη δολοφονία αμέτρητων αθώων έγχρωμων ανθρώπων. Οι τελευταίοι έγιναν στόχοι λόγω της διαφορετικότητάς τους και λόγω του γεγονότος πως η λευκή φυλή θεωρούνταν ανώτερη έναντι οποιασδήποτε άλλης. Αυτό μπορεί κάποιος να το συνδυάσει στο μυαλό του και με την εμφάνιση του ονόματος του Χίτλερ, ο οποίος και θα έμπαινε σιγά σιγά στο πολιτικό σκηνικό της Γερμανίας, ένας παρανοϊκός που ήταν υπέρμαχος της ίδιας ακριβώς ιδεολογίας.
Στα συμβάντα του Σεπτεμβρίου έχει την “τιμητική” της, σχήμα λόγου, η τραγωδία που γνωρίζουμε καλά ως Μικρασιατική καταστροφή και έχει αφιερώσει ο συγγραφέας χώρο για να αφηγηθεί τα τραγικά γεγονότα του διωγμού του Ελληνισμού που κατοικούσε εκεί για χιλιάδες χρόνια. Ο ξεριζωμός αυτός ήταν απόρροια λάθος χειρισμών από μια ελληνική κυβέρνηση που πίστεψε και εμπνεύστηκε τη λεγόμενη Μεγάλη Ιδέα, μια ιδέα εντελώς μετέωρη και καθόλου συνετή που τελικά οδήγησε σε αποτρόπαια εγκλήματα και από την ελληνική πλευρά αλλά κυρίως από την τουρκική με αποκορύφωμα βιαιοπραγίες και θηριωδίες σε σημείο που ο αιδεσιμότατος Τσαρλς Ντόμπσον να περιγράφει με σπαρακτικό τρόπο τα όσα είδε ο ίδιος να λαμβάνουν χώρα.
Μέσα στον κυκεώνα των γεγονότων αυτής της χρονιάς, αξίζει να σημειωθεί το Νόμπελ που απονεμήθηκε στον Άλμπερτ Άινσταιν, την έκδοση του «Οδυσσέα» του Τζέιμς Τζόις και της «Έρημης χώρας» του Τ.Σ. Έλιοτ καθώς και τον θάνατο του Γάλλου συγγραφέα Μαρσέλ Προυστ. Η πρώτη χρήση αλεξίπτωτου για διάσωση, η ανακάλυψη του τάφου του Τουταγχαμών στην Αίγυπτο, ο θάνατος του εφευρέτη του τηλεφώνου Γκράχαμ Μπελ, η εμφάνιση του Άλφρεντ Χίτσκοκ ως σκηνοθέτη και του Γουόλτ Ντίσνεϊ ως επινοητή του διάσημου Μίκι, καθώς και η τελική αποχώρηση των Ιαπώνων από τη Σιβηρία και τέλος η δημιουργία του BBC όπως το γνωρίζουμε σήμερα, ανήκουν όλα στο 1922. Το βιβλίο αυτό είναι μια γνωριμία του αναγνώστη με την ίδια την ιστορία και τις εξελίξεις σε κάθε επίπεδο και είναι μια υπενθύμιση πως ο άνθρωπος μπορεί πολλά να διδαχθεί από τα λάθη του παρελθόντος. Για αυτό η αναδρομή σε παρελθόντα γεγονότα έχει την αξία της και είναι θεμιτό να επανέρχεται στο προσκήνιο μήπως και αποφύγουμε τα ίδια λάθη στο μέλλον.
Διαβάστε επίσης:
Νικ Ρένισον: 1922 – Η χρονιά που άλλαξε τον κόσμο