Η συνάντηση σπουδαίων έργων του παγκόσμιου και ελληνικού κινηματογράφου με την ξεχωριστή τοπογραφία της ιστορικής Ελευσίνας από τις 23 έως και τις 26 Ιουλίου 2021 άνοιξε έναν συγκινητικό και ατμοσφαιρικό διάλογο μεταξύ των θεατών (κατοίκων, επισκεπτών, συνεργατών της διοργάνωσης) και απρόσμενων – ακόμη και ανεξερεύνητων – σημείων της πόλης.
Το πρόγραμμα περιλάμβανε πέντε (5) προβολές με ελεύθερη είσοδο σε πέντε τοποθεσίες ιδιαίτερης αισθητικής και ιστορικής σημασίας, αναδεικνύοντας το διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον της Ελευσίνας και προσφέροντας μια εκ νέου «ανάγνωση» πέντε εκπληκτικών φιλμ.
Το κινηματογραφικό ταξίδι ξεκίνησε την Παρασκευή 23 Ιουλίου, με την προβολή του Final Cut στο αριστούργημα του Φράνσις Φορντ Κόπολα, «Αποκάλυψη Τώρα», στην εντυπωσιακή τοποθεσία «Βλύχα». Η άγρια βλάστηση, το στοιχείο του νερού με τα κουφάρια των πλοίων να αναπαύονται μέσα στη νύχτα και στο βάθος η εικόνα των φωτισμένων διυλιστηρίων δημιούργησαν μια ιδανικά αλλόκοτη ατμόσφαιρα προκειμένου να βιώσει το κοινό το θρυλικό έργο του Κόπολα με έναν αξέχαστο τρόπο. Την προβολή προλόγισαν η Διευθύνουσα Σύμβουλος της «Ελευσίνας 2023 ΠΠΕ», Μαρία Παναγίδου και ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Φεστιβάλ, Λουκάς Κατσίκας.
Το Σάββατο 24 Ιουλίου, το πανέμορφο Θέατρο του Παλαιού Ελαιουργείου της Ελευσίνας φιλοξένησε μια μοναδική και ανεπανάληπτη προβολή του αξεπέραστου «Νοσφεράτου: Μια Συμφωνία Τρόμου» με τον Νίκο Βελιώτη να στοιχειώνει μουσικά τις γοτθικές εικόνες του σκηνοθέτη Φρίντριχ Βίλεμ Μούρναου.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Ο Νίκος Βελιώτης, ένας από τους σημαντικότερους και πιο πολυπράγμονες καλλιτέχνες στην Ελλάδα, ανέλαβε να συνθέσει πρωτότυπη μουσική και να «ντύσει» ηχητικά ένα από τα διαχρονικά αριστουργήματα του παγκόσμιου σινεμά, συνεπαίρνοντας τους τυχερούς θεατές που παρακολούθησαν αυτή την προβολή. Για την πραγματικά μυσταγωγική ατμόσφαιρα συνωμότησαν η εκθαμβωτική πανσέληνος του Ιουλίου -όπως ανέτειλε σταδιακά πάνω από το χώρο του Θεάτρου-, η κατάνυξη με την οποία παρακολούθησε το κοινό την προβολή καθώς και οι ήχοι του παλιού καμπαναριού της πόλης, οι οποίοι έμοιαζε σαν να ξεπηδούσαν από πλάνα της ταινίας του Μούρναου.
Πριν την έναρξη της εκδήλωσης, η δημοσιογράφος και συγγραφέας, Μαριάννα Τζιαντζή, με αφορμή την ιστορία που διηγείται στο πρόσφατο βιβλίο της «Αντίο στις αυλές των θαυμάτων» (Εκδ. Καστανιώτη, 2016), «υποκλίθηκε» στην πόλη της Ελευσίνας που ενέπνευσε την πλοκή του πολύ όμορφου μυθιστορήματός της για την ιστορία τριών παλιών φίλων οι οποίοι ξεκινούν από την Αθήνα για να πάνε στην Ελευσίνα, στην κηδεία του Στέλιου Καζαντζίδη.
Την Κυριακή 25 Ιουλίου το κοινό ταξίδεψε στο ένδοξο καλλιτεχνικό σινεμά των 70ς με το «Επάγγελμα Ρεπόρτερ» του Μικελάντζελο Αντονιόνι να προβάλλεται στον ιδιαίτερης αισθητικής Χώρο Στάθμευσης του Παλαιού Ελαιουργείου. Την ταινία προλόγισε ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Athens Open Air Film Festival, Λουκά Κατσίκα, και η Διευθύντρια Πολιτιστικής Ανάπτυξης της Ελευσίνας 2023 ΠΠΕ, Γεωργία Βουδούρη, αναφερόμενοι και οι δύο με ένθερμα λόγια στη σημασία μιας τέτοιας συνέργειας και στην πολύτιμη αμοιβαιότητα τέτοιων συναντήσεων σινεμά και αστικού τοπίου ως σημεία ανάδειξης και ανακάλυψης ενός νέου τρόπου να βιώνεις την τέχνη και την πόλη (σου).
Τελευταίος διπλός σταθμός του κινηματογραφικού τετραήμερου και κορύφωση των δράσεων του Athens Open Air Film Festival σε συνδιοργάνωση με την «Ελευσίνα 2023 ΠΠΕ» ήταν η Δευτέρα 26 Ιουλίου, με μια διπλή προβολή-εμπειρία, σε δύο εμβληματικούς χώρους της Ελευσίνας όπου πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά κινηματογραφική εκδήλωση.
Σε αποκλειστικά εβδομήντα τυχερούς θεατές δόθηκε η ευκαιρία να παρακολουθήσουν την ιδιαιτέρως αγαπητή «Αγέλαστο Πέτρα», παρουσία του δημιουργού της, σε μια ειδική επετειακή προβολή 20 ετών από την πρεμιέρα της. Η άνευ προηγουμένου προβολή φιλοξενήθηκε στον εκπληκτικό Αρχαιολογικό Χώρο της Ελευσίνας παρουσία του Γενικού Καλλιτεχνικού Διευθυντή της «Ελευσίνας 2023 Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης», Μιχαήλ Μαρμαρινού, του σκηνοθέτη Φίλιππου Κουτσαφτή, ο οποίος προλόγισε την προβολή παρουσιάζοντας ταυτόχρονα στο κοινό, και για πρώτη φορά, ένα 10λεπτο απόσπασμα από τη νέα του ταινία «Οι Ελευσίνιοι» (σε παραγωγή της «Ελευσίνας 2023 Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης»), της Διευθύντριας Αρχαιοτήτων, Καλλιόπης Παπαγγελή και του Καλλιτεχνικού Διευθυντή του Athens Open Air Film Festival, Λουκά Κατσίκα.
Ο Μιχαήλ Μαρμαρινός αναφέρθηκε στην ταινία, λέγοντας «Η “Αγέλαστος Πέτρα” είναι η Ελευσίνα. Νομίζω πως πρέπει να παίζεται διαρκώς. Πρέπει να εκπαιδευόμαστε με αυτήν την ταινία. Είναι ένα μάθημα το οποίο έδωσε η ίδια η Ελευσίνα στον εαυτό της». Στη συνέχεια ευχαρίστησε το Φεστιβάλ και τον Λουκά Κατσίκα για τη συνεργασία, τόνισε πόσο σημαντικό είναι ότι βρεθήκαμε στον Αρχαιολογικό Χώρο της πόλης καθώς «μέσα από αυτές τις ταινίες, μέσα από τη δραματουργία τέτοιων ταινιών, προάγεται η εμπειρία του θεατή. Δεν είναι μόνο η ταινία, είναι αυτό που λέμε ο τόπος στον οποίο προβάλλεται, καθώς με τον τρόπο αυτό δραστηριοποιούνται και ενεργοποιούνται, ζωντανεύουν με έναν επιχρωματισμό συγκίνησης, μερικοί χώροι που μπορεί να μην μετράνε πολύ στο βλέμμα μας. Με την τέχνη, τους ξαναβλέπουμε».
Ο σκηνοθέτης Φίλιππος Κουτσαφτής ευχαρίστησε θερμά το κοινό που παρευρέθηκε στην προβολή και είπε: «Μάλλον δεν χρειάζεται να μιλήσω για την “Αγέλαστο Πέτρα”. Θέλω να ευχαριστήσω κάποιους ανθρώπους […] και να ευχαριστήσω θερμά για μια φορά ακόμη την κα Παπαγγελή που χάρη σε αυτή, χάρη σε αυτήν τη μετατόπιση της λογικής ενός δημοσίου υπαλλήλου, επέτρεψε εκείνα τα χρόνια να βρίσκομαι εγώ με την κάμερα, εκεί που γινόταν ένας καφές, εκεί που γίνονταν τα πράγματα».
Την εισαγωγή στη μαγική βραδιά- επίλογο του τετραήμερου έκλεισε η κα Καλλιόπη Παπαγγελή η οποία μίλησε θερμά και φορτισμένα για την ταινία και την Ελευσίνα: «Με ιδιαίτερη συγκίνηση βρίσκομαι στον ίδιο τόπο, πάνω στις ίδιες πέτρες που με τον Φίλιππο περίπου 12 χρόνια πριν συνεργαστήκαμε. Η ίδια η ταινία είναι μία συγκινητική ταινία. Η Ελευσίνα, όμως, που θα δει την ταινία δεν είναι η Ελευσίνα του σήμερα. Η μελαγχολία που εκπέμπει η ταινία έχει γίνει χαμόγελο και ίσως δεν είναι πια μία Αγέλαστος Πέτρα η Ελευσίνα. Είμαστε από τους λίγους επιζώντες, ο Φίλιππος και εγώ, τελευταίοι επιζώντες και κάπως σήμερα είμαστε σαν το μυθιστόρημα του Δουμά, ‘’Μετά 20 Έτη’’».
Ο Λουκάς Κατσίκας ευχαρίστησε κοινό και παρισταμένους και δήλωσε συγκινημένος: «Είμαι αληθινά ευτυχής για αυτή την πρωτοβουλία, για τη συγκεκριμένη συνεργασία, καθώς δόθηκε η ευκαιρία στους συντελεστές και το κοινό του Athens Open Air Film Festival να ανακαλύψουμε μαζί την Ελευσίνα, να δούμε διαφορετικές της πτυχές, να εξερευνήσουμε τοπία της που αποτελούν κρυμμένους θησαυρούς, να χρησιμοποιήσουμε το σινεμά ως αφορμή για μια βαθύτερη κατάδυση. Ταυτόχρονα, όμως, να βρεθούμε μάρτυρες των μυστηρίων που συντελούνται όταν μια ταινία επικοινωνεί με ένα περιβάλλον, όταν μια κινηματογραφική προβολή μετατρέπεται σε δρώμενο και όταν η πραγματικότητα παραβιάζει ποιητικά τη μυθοπλασία. Και αυτό ακριβώς ήταν το νόημα ετούτου του τετραήμερου που βιώσαμε στην Ελευσίνα».
Μετά την ολοκλήρωση της πρώτης προβολής πραγματοποιήθηκε ένα μοναδικό δρώμενο – performance, ένας διάλογος μα και φόρος τιμής προς την ιστορική «Αγέλαστο Πέτρα» από τον ηθοποιό Τάσο Βασιλείου, με την παρουσία – συμμετοχή του Καλλιτεχνικού Διευθυντή της «Ελευσίνας 2023 ΠΠΕ», Μιχαήλ Μαρμαρινού.
Την ίδια βραδιά, με ελάχιστα λεπτά διαφορά από την προβολή της ταινίας «Αγέλαστος Πέτρα», σε ένα ακόμη εμβληματικό σημείο της Ελευσίνας (τον παραθαλάσσιο χώρο του Καρνάγιου «Η Γέφυρα»), προβλήθηκε το «Λιμάνι της Χάβρης» του Άκι Καουρισμάκι, ανάμεσα σε φωτισμένα σκαριά πλοίων, αγκυροβολημένα σκάφη και με την ανατολή του φεγγαριού, ακριβώς πάνω από τη μεγάλη οθόνη της προβολής, να προσθέτει μια επιπλέον ρομαντική νότα στην ήδη πανέμορφη βραδιά.