Το μαγικό κόρνο του αγοριού – Γκούσταβ Μάλερ στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Το Μέγαρο Μουσικής μας ταξιδεύει στον ονειρικό κόσμο του Lied, με τον βαθύφωνο Τάση Χριστογιαννόπουλο, την υψίφωνο Λένια Ζαφειροπούλου, και τον Θανάση Αποστολόπουλο στο πιάνο, σε μία συναυλία την Τετάρτη 26 Φεβρουαρίου, ώρα 20:30.

Eίναι ένα κέρας θαυμαστό που μοιάζει με εκείνο της Αμάλθειας, μια αστείρευτη πηγή θρύλων και παραμυθιών της τευτονικής και παλαιογερμανικής παράδοσης. Όταν ηχεί «Το μαγικό κόρνο του αγοριού», ο ακροατής νιώθει σαν να ξαναβρίσκει την αθωότητα της παιδικής ηλικίας και  τη γλυκύτητα των ερωτικών σκιρτημάτων της εφηβείας˙ σαν να αφουγκράζεται τον απόηχο των ρομαντικών μυθιστορημάτων της ιπποσύνης και των μελαγχολικών σκοπών των τροβαδούρων και των τρουβέρων˙ σαν να ακούει από μακριά τις ιαχές των πολεμιστών μιας αλλοτινής εποχής.

Σε αυτό τον ονειρικό κόσμο θα οδηγήσουν το κοινό που θα βρεθεί στην Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος την Τετάρτη 26 Φεβρουαρίου (ώρα έναρξης: 20.30) η υψίφωνος Λένια Ζαφειροπούλου και ο βαρύτονος Τάσης Χριστογιαννόπουλος. Συνοδοιπόρος στο ταξίδι τους στο μουσικοποιητικό σύμπαν του «Μαγικού κόρνου του αγοριού» του Γκούσταβ Μάλερ, θα είναι ο πιανίστας Θανάσης Αποστολόπουλος. Οι δύο λυρικοί ερμηνευτές, οι οποίοι ανήκουν σε μια νέα γενιά Ελλήνων καλλιτεχνών που διαπρέπουν στο εξωτερικό, εμφανίζονται στο Μέγαρο, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων της Σειράς «Lied: Φωνή και πιάνο».

Η διάσημη συλλογή «Το μαγικό κόρνο του αγοριού» περιλαμβάνει περισσότερα από 1.000 λαϊκά γερμανικά τραγούδια από την εποχή του Μεσαίωνα έως τις αρχές του 19ου αιώνα. Δύο από τους επιφανέστερους εκπροσώπους του ευρωπαϊκού Ρομαντισμού, ο Κλέμενς Μπρέντανο (1778-1842) και ο Άχιμ φον Άρμιν (1781-1831), τα συγκέντρωσαν σε ένα τρίτομο έργο, το οποίο εκδόθηκε κατά την τριετία 1805-1808 στην Χαϊδελβέργη. Στόχος των επιμελητών της έκδοσης ήταν να εξοικειώσουν το κοινό με τους θησαυρούς της γερμανικής λαϊκής ποίησης, αλλά πάντοτε με σεβασμό προς την αυθόρμητη –και ενίοτε αφελή– έκφραση του ανώνυμου δημιουργού. Οι στίχοι προέρχονται από την προφορική μουσική παράδοση της Γερμανίας και παλαιά χειρόγραφα. Εξυμνούν τοπία που μεταμορφώνονται στο πέρασμα των εποχών και μιλούν για την αγάπη, την οδύνη, την πίκρα, τη νοσταλγία της πατρίδας, τη γοητεία της περιπέτειας… Ενέπνευσαν, δε, μια ολόκληρη γενιά Γερμανών ποιητών (Άιχεντορφ, Μέρικε, Χάινε, κ.ά.) και ουκ ολίγους συνθέτες. Εκτός του Αυστριακού Γκούσταβ Μάλερ (1860-1911), με «Το μαγικό κόρνο του αγοριού» και τη μελοποίησή του καταπιάστηκαν επίσης οι Βέμπερ, Σούμπερτ, Σούμαν, Μπραμς και Ρίχαρντ Στράους.

Οι πρώτες μελοποιήσεις εκτενών αποσπασμάτων του «Μαγικού κόρνου» από τον Μάλερ απαντώνται στη συλλογή «Τραγούδια και μελωδίες της νεότητας», που κυκλοφόρησε στα 1892. Ακολούθησαν άλλες εννέα μελοποιήσεις κατά την περίοδο 1887-1890, οι οποίες συμπεριελήφθησαν σε δύο καινούργιους τόμους με τραγούδια για φωνή και πιάνο. Στα 1899, εκδόθηκε ένας ακόμη τόμος με δώδεκα νέα ποιητικά κείμενα που ο συνθέτης είχε μελοποιήσει στα 1892.  Μάλιστα, ορισμένα από θέματα των τραγουδιών του «Μαγικού κόρνου» ενορχηστρώθηκαν από τον φημισμένο μουσουργό και μαέστρο, για να ενσωματωθούν σε μέρη της Δεύτερης και Τρίτης Συμφωνίας του. Μετά το 1901, ο συνθέτης αφαίρεσε από τη συλλογή δύο τραγούδια και τα αντικατέστησε με δύο νέα, επαναφέροντας τον συνολικό αριθμό των κομματιών στα 12. Συχνά, το έργο ερμηνεύεται στην εκδοχή του για φωνή (σοπράνο ή βαρύτονο) και ορχήστρα.

Η Λένια Ζαφειροπούλου και ο Τάσης Χριστογιαννόπουλος, στη συναυλία τους στο Μέγαρο, θα παρουσιάσουν τα τραγούδια: «Θερινή αλλαγή βάρδιας», «Περπατούσα χαρούμενα σ’ ένα πράσινο δάσος», «Χαμένος κόπος», «Ποιος έφτιαξε αυτό το τραγουδάκι;», «Η επίγεια ζωή», «Χωρισμός και αποχωρισμός», «Το νυχτερινό τραγούδι του αγροφύλακα», «Το κήρυγμα του Αντωνίου από την Πάδουα στα ψάρια», «Παντοτινός χωρισμός», «Παρηγοριά στη δυστυχία», «Μικρός θρύλος του Ρήνου», «Το τραγούδι του φυλακισμένου στον πύργο», «Στους προμαχώνες του Στρασβούργου», «Ο μικρός τυμπανιστής», «Ύμνος στη λογική και τη σοφία», «Εγερτήριο» και «Όπου ηχούν οι ωραίες σάλπιγγες».

Η σοπράνο Λένια Ζαφειροπούλου, αποδέκτης του βραβείου της Ενώσεως Ελλήνων Κριτικών Θεάτρου και Μουσικής (2009) αλλά και των υποτροφιών των Ιδρυμάτων «Μαρία Κάλλας» και «Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης», καθώς και της Βασιλικής Όπερας του Λονδίνου, είναι μια καλλιτέχνης με αξιοζήλευτη καριέρα στο εξωτερικό, όπου είχε την ευκαιρία να δώσει συναυλίες πλαισιωμένη από σημαντικές ορχήστρες, όπως η Φιλαρμόνια του Λονδίνου, η Ορχήστρα της Εθνικής Όπερας της Ουαλίας, κ.ά.. Έχει επίσης συνεργασθεί με τους πιανίστες Μίχαελ Γκέες και Άξελ Μπάουνι, καθώς και με τα γνωστότερα ελληνικά ορχηστρικά σύνολα και σχήματα μουσικής δωματίου. Η φημισμένη Ελληνίδα υψίφωνος σπούδασε τραγούδι, πιάνο και λιντ στην Γερμανία και την Βρετανία. Έχει τραγουδήσει, μεταξύ άλλων, τους ρόλους της Άλις («Φάλσταφ»), της Ροζίνας («Η ψευτοαφελής») και της Μις Τζέσσελ («Το στρίψιμο της βίδας»). Λογοτεχνικά κείμενα και μεταφράσεις της Λένιας Ζαφειροπούλου έχουν δημοσιευθεί σε αγγλόφωνα και ελληνόφωνα έντυπα. Η ποιητική συλλογή της Paternoster Square απέσπασε το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα του περιοδικού «Αναγνώστης».

Έχοντας στο ενεργητικό του πολυάριθμες εμφανίσεις σε παραγωγές της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και του Μεγάρου Μουσικής ήδη από τη δεκαετία του 1990, ο Τάσης Χριστογιαννόπουλος, ο οποίος πρωταγωνίστησε στον «Μάκβεθ» που ανέβηκε στην Αίθουσα Τριάντη τον περασμένο Ιανουάριο, τραγουδά συχνά σε μεγάλα λυρικά θέατρα και αίθουσες συναυλιών της Ευρώπης και των Ηνωμένων Πολιτειών. Έχει υποδυθεί και αποδώσει φωνητικά πολλούς αντιπροσωπευτικούς χαρακτήρες του ρεπερτορίου για βαρύτονο: Φίγκαρο στον «Κουρέα της Σεβίλλης», Ντον Τζοβάννι στην ομώνυμη όπερα του Μότσαρτ, Ευγένιος Ονιέγκιν στο ομότιτλο λυρικό έργο του Τσαϊκόφσκυ, κ.ά. Έχει ακόμη ερμηνεύσει βασικούς ρόλους στις όπερες «Μαγικός αυλός», «Τραβιάτα», «Τροβατόρε», «Σταχτοπούτα», «Η Ιταλίδα στο Αλγέρι», «Παλιάτσοι», «Λουτσία ντι Λαμμερμούρ», «Ντον Πασκουάλε»,  «Οι γάμοι του Φίγκαρο», «Ιφιγένεια εν Ταύροις», «Η επιστροφή του Οδυσσέα στην πατρίδα», «Ταμερλάνος», «Καπρίτσιο» κ.ά.. Συνεργάστηκε επί επτά χρόνια (2000-2007) με την Όπερα του Ρήνου στο Ντύσσελντορφ της Γερμανίας, όπου ιδιαίτερη αίσθηση είχε κάνει η ερμηνεία του ως Άμλετ (2005). Έχει ηχογραφήσει δημιουργίες ξένων και Ελλήνων συνθετών. Γράφει μουσική και ο ίδιος. Έργα του έχουν παρουσιασθεί και βραβευθεί εντός και εκτός Ελλάδος. Σπούδασε πιάνο, φωνητικά, διεύθυνση ορχήστρας και σύνθεση στο Ωδείο Αθηνών.

Ο πιανίστας Θανάσης Αποστολόπουλος, που θα συνοδεύσει την Λένια Ζαφειροπούλου και τον Τάση Χριστογιαννόπουλο στη συναυλία τους στο Μέγαρο με λίντερ από «Το μαγικό κόρνο», έχει συμπράξει επανειλημμένως με λυρικούς ερμηνευτές αλλά και με σχήματα μουσικής δωματίου. Ως σολίστ, έχει στο βιογραφικό του εμφανίσεις στην Ελλάδα, την Ευρώπη, τις Η.Π.Α. και τη Μέση Ανατολή, καθώς και συνεργασίες με μεγάλες ορχήστρες, όπως η Φιλαρμονική της Ραδιοφωνίας του Ανόβερου, η Συμφωνική της Ραδιοφωνίας της Πράγας, κ.ά.. Παρουσιάζει συχνά σε πρώτη εκτέλεση έργα Ελλήνων δημιουργών, καθώς το σύγχρονο ελληνικό ρεπερτόριο τον ενδιαφέρει ιδιαιτέρως ως ερμηνευτή. Ο Θανάσης Αποστολόπουλος είναι απόφοιτος του Ωδείου Αθηνών και του Βασιλικού Κολεγίου του Λονδίνου. Έχει επίσης μελετήσει πιάνο στο Παρίσι και το Σάλτσμπουργκ με υποτροφίες του Ιδρύματος Ωνάση, του Βρετανικού Συμβουλίου και της Γαλλικής Κυβέρνησης.