Έφτασε η στιγμή να μιλήσουμε για το δεύτερο βιβλίο μιας από τις πιο πολυσυζητημένες σειρές βιβλίων του 2016, το οποίο κυκλοφόρησε πριν από λίγο καιρό, για μια ακόμη φορά από τις εκδόσεις Πατάκη, που έχουν το δικό τους, ιδιαίτερο τρόπο να κάνουν τη διαφορά.
Φυσικά, ο λόγος για “Το νέο όνομα“, που έρχεται να δώσει συνέχεια στο πρώτο κεφάλαιο της “Τετραλογίας της Νάπολης“, με την υπογραφή της Elena Ferrante, η οποία έχει προκαλέσει πάρα πολλές συζητήσεις γύρω από το όνομά της και ειδικά, για την συγκεκριμένη δουλειά της. Όπως είναι λογικό επόμενο, κάθε μεγάλη επιτυχία έχει ν’ αντιμετωπίσει και πολέμιους, πράγμα που δεν θα μπορούσε να μην ισχύει και για την τετραλογία αυτή, όπως είναι εξίσου λογικό να έχει μανιακούς υποστηρικτές. Σε ποια κατηγορία ανήκω εγώ; Θα το αναλύσουμε στη συνέχεια.
Η Λίλα και η Έλενα! Δύο κορίτσια που όσες ομοιότητες έχουν να τις ενώνουν, άλλες τόσες διαφορές υπάρχουν ανάμεσά τους για να τις χωρίζουν. Και όμως, εκείνες έχουν μεγαλώσει μαζί και αγαπάμε τρελά η μία την άλλη, παρά τα ανάμεικτα συναισθήματα που μπορεί να φέρει μαζί της το πέρασμα από την εφηβεία στην ενηλικίωση, αλλά και η τοποθέτηση στόχων και η επίτευξη -ή μη- τους. Η πρώτη παντρεύεται μόλις στα δεκαέξι της χρόνια, και το γεγονός ότι πλέον έχει αποκτήσει το επίθετο του συζύγου της, την κάνει να αισθάνεται πως έχει χάσει τον εαυτό της και πως έχει παραδοθεί σε μια κατάσταση που δεν είναι σίγουρη πως είναι αυτή που επιθυμούσε. Από την άλλη μεριά, η Έλενα, πρότυπο μαθήτριας και με μεγάλες προοπτικές, ειδικά μετά το γάμο της φίλης, αρχίζει να πνίγεται στη μικρή της γειτονιάς, συνειδητοποιώντας σταδιακά πως δεν θέλει να στεγάσει εκεί τα όνειρά της και πως ο κόσμος βρίσκεται εκεί έξω, πέρα από τα σύνορα της πόλης της.
Σε γενικές γραμμές, το βιβλίο αυτό μου άρεσε όσο και το πρώτο, αν και οφείλω να αναγνωρίσω πως έχει ορισμένα στοιχεία τα οποία δεν είναι ακριβώς πιο καλοδουλεμένα, αλλά ίσως να λέγαμε πως αποδίδονται με μεγαλύτερη αμεσότητα προς τον αναγνώστη. Το ναπολιτάνικο στοιχείο της εποχής είναι πιο έντονο, ζωντανό και παραστατικό, επιτρέποντας να μπούμε ακόμα ακόμα πιο βαθιά στις συνοικίες της Νάπολης, σε ένα χωροχρονικό διάστημα όπου όχι μόνο μια πόλη, αλλά μια ολόκληρη χώρα, συγκεκριμένων αντιλήψεων και κοινωνικής κατάστασης, έρχεται αντιμέτωπο με τις αλλαγές της Ιστορίας αλλά και της εποχής, που ίσως και να μην είναι απόλυτα έτοιμη να δεχτεί. Έχουμε, λοιπόν, μια πολύ όμορφη αποτύπωση εικόνων και αισθητικής, αλλά και πολιτισμικής ταυτότητας, στοιχεία που μόνο θετικά θα μπορούσαν να λειτουργήσουν στα πλαίσια της αφήγησης.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Όσον αφορά τους χαρακτήρες μας, και κυρίως τις δύο ηρωίδες μας, θα λέγαμε πως πατάνε πιο γερά στις βάσεις στις οποίες έχουν δομηθεί στο προηγούμενο βιβλίο οι προσωπικότητές μας, πράγμα που καθιστά πιο εύκολο για εμάς το να τις κατανοήσουμε, αλλά και ν’ ακολουθήσουμε την εξελικτική τους πορεία, τόσο από συναισθηματικής προσέγγισης, όσο και από προσωπικής ανάπτυξης της κάθε μίας, εξαιτίας των βιωμάτων τους που τις αλλάζουν, αλλά και των εσωτερικών τους αναγκών κι επιθυμιών που μάχονται με τα πρέπει του κοινωνικού και οικογενειακού τους περίγυρου, όπου και περιμένουν συγκεκριμένα πράγματα από εκείνες. Σε ότι έχει να κάνει με την μεταξύ τους σχέση, γινόμαστε μάρτυρες μιας ρεαλιστικής αποτύπωσης αυτών, με όλα εκείνα τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν οποιαδήποτε ανθρώπινη σχέση κι επαφή, πόσο μάλλον όταν αυτή εξελίσσεται ανάμεσα σε δύο άτομα του ίδιου φύλου και δη, θηλυκής ταυτότητας.
Η γραφή της Ferrante, κατά την ταπεινή μου άποψη, δεν έχει κάτι το συγκλονιστικό, ωστόσο χαρακτηρίζεται από έναν ρομαντισμό και μια τρυφερότητα που δεν γίνεται να μην σε συγκινήσει και να μην σε παρασύρει. Ίσως, πάλι, ο λόγος που αυτή η ιστορία καταφέρνει να έλκει το κοινό της, να είναι η αληθοφάνειά της, αλλά και η αποτύπωση της πραγματικότητας των ανθρωπίνων σχέσεων, μέσα από ένα πέπλο απογύμνωσης, αλλά και μακριά από προσπάθειες ωραιοποίησης ή εξιδανίκευσης αυτών. Παράλληλα, με την Έλενα και τη Λίλα, μπορούμε τόσο να ταυτιστούμε, όσο και να βρούμε μέσα στην ιστορία τους στοιχεία της δικιάς μας ζωής, αλλά και ν’ αναγνωρίσουμε περιστατικά και καταστάσεις που λίγο πολύ όλοι μας έχουμε ζήσει, ένα αίσθημα που συνοδεύεται από μια γλυκιά νοσταλγία των χρόνων εκείνων που έφυγαν αλλά βαθιά μέσα μας δεν χάθηκαν, και που έχουν κρατήσει ένα κομμάτι της καρδιάς και της ψυχής μας. Αν, λοιπόν, αγαπήσατε την “Υπέροχη φίλη μου”, τότε το ίδιο θα συμβεί και με το νέο όνομα, χωρίς καμία αμφιβολία.
Το βιβλίο της Έλενα Φερράντε, Το νέο όνομα, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη.