Το παγκόσμιο παιχνίδι στα Βαλκάνια – Φοίβος Οικονομίδης: Κριτική βιβλίου

Ο Φοίβος Οικονομίδης, είναι ένας ιστορικός, που έχει αφιερώσει το σύνολο της ζωής του στην έρευνα, τη μελέτη, την αναζήτηση και την καταγραφή των ιστορικών συμβάντων, δίχως την επάλειψη πιθανοτήτων και το αμπαλάζ εικασιών εκάστου γεγονότος.

Από τον Γρηγόρη Χαλιακόπουλο

Τον παρατηρώ χρόνια, να υπηρετεί την επιστήμη του, ως αυθεντικός υπερασπιστής της τεκμηρίωσης και της διεύρυνσης της γνώσης, του κοινωνικού, οικονομικού και πολιτικού φάσματος. Είναι διδάκτορας Ιστορίας του Πανεπιστημίου της Σορβόνης, Διπλωματούχος του Πολιτικού – Οικονομικού Τμήματος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Αθήνας και δημοσιογράφος ερευνητής.

Τα βιβλία του πολλά και η συνεισφορά του μεγάλη στην ιστορική γνώση, καθώς αποτυπώνει επί χάρτου, όχι σημειολογικές αναφορές, αλλά τον αρχειακό θησαυρό που επί χρόνια σκαλίζει στα κρατικά αρχεία των περισσοτέρων χωρών, εκείνων που έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωση του σημερινού κόσμου, ιεραρχώντας τις διαβαθμίσεις στο χρόνο. Συγγράφοντας τα έργα: «Οι Προστάτες – Η Αληθινή Ιστορία της Αντίστασης», «Η Ελλάδα Ανάμεσα σε δύο Κόσμους», «Ο Πόλεμος, η Διείσδυση και η Προπαγάνδα στις Ελληνο-αμερικανικές Σχέσεις», «Το Σύνδρομο του Οδυσσέα», «Ο Δεκέμβρης του ’44 και η Διεθνής Σημασία του», «Ποτέ δεν θα Αυτοκτονήσω», «Σπύρος ο Θεός» και συμμετέχοντας σε πολλές συλλογικές εκδόσεις, άλλα και αναρίθμητα άρθρα σε εφημερίδες της Ελλάδας και του εξωτερικού,  κατόρθωσε να διαφωτίσει την ιστορική κοινότητα για πολλά ζητήματα που την απασχολούσαν, αλλά η τεκμηρίωσή τους ήταν ισχνή. Φώτισε σκοτεινές πλευρές, που λόγω έλλειψης στοιχείων καθίσταντο κατάλληλο έδαφος για αμφισημίες και κατά προσέγγισιν «βεβαιότητες». Το τελευταίο του βιβλίο «Το παγκόσμιο παιχνίδι στα Βαλκάνια» με υπότιτλο «Οι ελληνο-γιουγκοσλαβικές σχέσεις από τον  Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στον Ψυχρό Πόλεμο [1941 – 1960] με αναφορές μέχρι την διάλυση της Γιουγκοσλαβίας» εκδόσεις «Μετρονόμος – Αλφειός», εντάσσεται στα έργα εκείνα, τα οποία εκδίδονται, όχι για να επαναλάβουν με έναν άλλο εκφραστικό τρόπο τα καταγεγραμμένα ήδη γεγονότα, αλλά για να εμπλουτίσουν την ιστορική βιβλιοθήκη με πρωτοεμφανιζόμενα ντοκουμέντα.

«Το Παγκόσμιο Παιχνίδι στα Βαλκάνια» αποτυπώνει τα δραματικά γεγονότα, που καθόρισαν τις εξελίξεις και διαμόρφωσαν τις ριζικές αλλαγές σε μια περιοχή που εύστοχα αποκαλείται από τον Γάλλο συγγραφέα, Ζαν – Αρνό Ντερένς, «η πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης», μας πληροφορεί στον πρόλογό του ο Φοίβος Οικονομίδης.

Ο Robert Frank, καθηγητής Ιστορίας στη Σορβόνη αναφέρει για το συγκεκριμένο έργο του Έλληνα ιστορικού:

«Η συμβολή της εργασίας του (Φοίβου Οικονομίδη) είναι πολλαπλή σε διαφορετικά επίπεδα. Από μια γενική άποψη, η εργασία του φωτίζει τη θέση της Ελλάδας της Γιουγκοσλαβίας και των Βαλκανίων στην πολιτική του Στάλιν, του Τσόρτσιλ και του Ρούζβελτ κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας σύγκρουσης και την ίδια στιγμή αναμετρά με ακρίβεια το ρόλο αυτής της περιοχής στις σχέσεις μεταξύ των Μεγάλων μετά το 1945, δείχνοντας αξιοθαύμαστα ότι οι ελληνο-γιουγκοσλαβικές σχέσεις αποτελούν ένα από τα βασικά κλειδιά για την κατανόηση των μηχανισμών της εισόδου στον Ψυχρό Πόλεμο. Αυτή η αποκεντρωμένη ματιά που δεν εστιάζεται ολοκληρωτικά στο γερμανικό ζήτημα για να περιγράψει την εξέλιξη της αντιπαράθεσης Ανατολής – Δύσης είναι απόλυτα λυτρωτική (διδακτική). Το πλεονέκτημα ενός τέτοιου έργου βασισμένου στη διασταύρωση πολυάριθμων αρχείων, είναι η κατάδειξη ότι οι βαλκανικές χώρες-κυβερνήσεις, κοινωνίες- δεν είναι στ’ αλήθεια περιφερειακές σ’ αυτή τη μεγάλη αντιπαράθεση. Δεν είναι μόνο πιόνια ενός παιχνιδιού, αλλά επίσης πρωταγωνιστές από κάθε άποψη».

Η αναγνώριση του συγγραφέα από την διεθνή ιστορική κοινότητα, είναι σημαντική και προσδίδει αίγλη στον ιστορικό Οικονομίδη, ο οποίος έχει επισκεφθεί επί σειρά ετών τα ξένα αρχεία, αφιερώνοντας χιλιάδες εργατοώρες στην αναζήτηση τεκμηρίων για την ολοκλήρωση του έργου του. Το λέει σαφέστατα, δίχως ίχνος ανταγωνισμού, (σύνηθες ελληνικό φαινόμενο) ο Denis Rolland, καθηγητής Ιστορίας στο πανεπιστήμιο του Στρασβούργο: «Αυτό το βιβλίο του Φοίβου Οικονομίδη γεννημένο από μια εργασία μνημείο ευρυμάθειας, ιδιαίτερα στον τομέα της γνώσης της Real Politik στα νότια σύνορα της Ευρώπης, δεν μπορεί παρά να γίνει με τη σειρά του μια βασική πηγή». Το βιβλίο εκτός των ιστορικών ντοκουμέντων που μας προσφέρει, εμπεριέχει και ένα σπουδαίο σημειωματάριο προσώπων, καθώς και μια πλήρη αναφορά των αρχειακών πηγών. Επί πλέον, στη διάθεση του αναγνώστη υπάρχει καταγεγραμμένη όλη η βιβλιογραφία με την οποία ο συγγραφέας εμπλούτισε το έργο του, πρακτική που χρησιμοποιούν διεθνώς οι έγκριτοι ιστορικοί, με το κύρος του Φοίβου Οικονομίδη.

Το βιβλίο του Φοίβου Οικονομίδη, Το παγκόσμιο παιχνίδι στα Βαλκάνια, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μετρονόμος.