Σπουδαία ιέρεια της γνώσης των σύγχρονων χρόνων, κορυφαία ακαδημαϊκός και αιώνια έφηβος μεταξύ πολλών άλλων ιδιοτήτων της, η κυρία Γλύκατζη-Αρβελέρ χαρίζει σε όλους εμάς τις σκέψεις της για πολλά και ποικίλα θέματα χάρη στο δημοσιογράφο Μάκη Προβατά και την προϊσταμένη διοικητικής υποστήριξης του Ευρωπαϊκού Κέντρου Δελφών Έφη Βασιλοπούλου, οι οποίοι και κατέγραψαν στο βιβλίο αυτό την τόσο ανθρώπινη συνομιλία τους μαζί της. Με αυτόν τον τρόπο, ο αναγνώστης έχει τη μοναδική δυνατότητα, την υπέροχη ευκαιρία να γνωρίσει την φιλοσοφία ζωής και τις απόψεις της επίτιμης διδάκτορος πολλών πανεπιστημίων, μιας ταπεινής σοφής που έχει προσφέρει τόσα πολλά στο κομμάτι της παιδείας και συνεχίζει ακάθεκτη μέχρι και σήμερα, καθ’ οδόν προς την συμπλήρωση ενός αιώνα δραστήριας ζωής.
Μια ενεργητική και δυναμική γυναίκα και διδάσκαλος που συνεχίζει πάντα να πρωτοστατεί
Ανέκαθεν μελετηρή και αγκαλιά με την πραγματική έννοια της γνώσης, η κ. Αρβελέρ μοιράζεται με τους συνομιλητές της όλα όσα έχει αντιμετωπίσει όλα αυτά τα χρόνια, προσωπικά, επαγγελματικά, ερευνητικά. Θα ξεδιπλώσει τον χάρτη των παιδικών της χρόνων, την ανεμελιά της γειτονιάς όταν και έπαιζε στους τρεις δρόμους που υπήρχαν τότε και η μητέρα της την φώναζε από το παράθυρο. Με ευαισθησία και χιούμορ, παραθέτει στιγμές, πρόσωπα και εικόνες από τις δύσκολες μέρες της Κατοχής που έζησε, τα όσα η ίδια παρατηρούσε στους δρόμους να συμβαίνουν, με την φτώχεια να ταλανίζει τον ελληνικό λαό και εκείνη να αναρωτιέται τι συμβαίνει. Ανέκαθεν, έβρισκε καταφύγιο στα βιβλία που διάβαζε από μικρή και ήταν παθιασμένη με την ιστορία της Ελλάδας και αργότερα του Βυζαντίου. Ο κόσμος της έγινε σύντομα η έρευνα της γνώσης, της εις βάθος μελέτης που κομίζει νέο αέρα στο μυαλό και το κινητοποιεί για να πάει παρακάτω. Χαρακτηριστικά σημειώνει πως «σπίτι είναι εκεί όπου μπορώ να σηκωθώ, και μέσα στο σκοτάδι να βρω το βιβλίο που θέλω».
Οι ερωτήσεις είναι καταιγιστικές και άρτια εκφρασμένες ώστε ο αναγνώστης να αντλήσει όσες περισσότερες πληροφορίες γίνεται για το πρόσωπό της. Είναι άξιο λόγου πως ένας παλιός Γάλλος πολιτικός την αποκαλούσε πρόσωπο και όχι προσωπικότητα ως φιλοφρόνηση στο πνεύμα της και στην στάση ζωής που είχε. Απλή και ώριμη γυναίκα, χωρίς ίχνος αλαζονείας και έπαρσης αγάπησε την Γαλλία, την οποία και υπηρέτησε για πάρα πολλά χρόνια από διάφορες θέσεις, μια Ελληνίδα οικουμενική και πολίτης του κόσμου, μια σύγχρονη Βυζαντινή θα μπορούσαμε να πούμε γιατί αυτός ο όρος θα μπορούσε να εγκιβωτίσει όλο το παρελθόν και το παρόν της θέσης της ως προς την Ιστορία. Με τις ιδέες της και τον πρωτοποριακό χαρακτήρα της διδασκαλίας της μετέδωσε και μεταλαμπάδευσε την γνώση αυτή και στους νεότερους, με τους οποίους άλλωστε πάντα διατηρεί άριστες σχέσεις, ως γονέας μιας κόρης και η ίδια.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Η κ. Αρβελέρ έχει εντρυφήσει δεκαετίες τώρα στην ιστορία και την τέχνη του Βυζαντίου, την οποία και θεωρεί τη μοναδική Ελληνική αυτοκρατορία αφού η Αρχαία Ελλάδα είχε να επιδείξει κατά κύριο λόγο πόλεις κράτη, όπως η Αθήνα και η Σπάρτη. Έχει συγκεντρώσει τόση αυθεντική γνώση που έχει την ευφράδεια και εκείνη τη μεταδοτικότητα να μπορεί να εξηγεί το παρελθόν εκείνης της εποχής μέσα από έναν λόγο τόσο εύληπτο και κατανοητό που κάποιος που την παρακολουθεί ή την ακούει έχει την πεποίθηση και τη σιγουριά πως ήταν παρούσα σε εκείνα τα γεγονότα. Ερωτηθείσα δε τι θα ήθελε ιδανικά και υποθετικά να είχε σπίτι της ως έργο τέχνης αναφέρεται σε ένα ψηφιδωτό που αναπαριστά τον Ιουστινιανό. “Το να θυμάται ένας άνθρωπος την καταγωγή του είναι κομμάτι ευτυχίας. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν μπορείς να “πλουτιστείς” από άλλες παραδόσεις, πράγμα που προσπάθησα να κάνω και εγώ στη ζωή μου. Η καταγωγή είναι η βάση μας, πρέπει να τη γνωρίζουμε και να μην ξεχνάμε ποτέ από πού ερχόμαστε και πού πάμε” θα δηλώσει σχετικά σε μια ερώτηση που της τέθηκε.
Η κ. Αρβελέρ καταθέτει όμως την δική της άποψη περί του τάφου του μεγάλου στρατηλάτη, ένας τάφος για τον οποίο υπάρχουν μέχρι και σήμερα τόσες και τόσες διαμάχες, όχι άδικα. Και αυτό γιατί οι πηγές που έχουμε στην διάθεσή μας είναι πενιχρές, οι απόψεις πολλές και οι εικασίες ακόμα περισσότερες. Τελικά πού είναι θαμμένος ο Μέγας Αλέξανδρος; Στην Αλεξάνδρεια, όπου υποτίθεται πως ο Πτολεμαίος μετέφερε το πτώμα του από την Βαβυλώνα ή στην Μακεδονία όπως θα επιθυμούσε η μητέρα του Αλέξανδρου Ολυμπιάδα; Ισχυρίζεται η κ. Αρβελέρ πως ο μίτος της ιστορίας του τάφου είναι περίπλοκος και αξίζει αναθεώρηση ακόμα και των ευρημάτων των ανασκαφών από τον Μανόλη Ανδρόνικο και την ομάδα του που έφεραν στο φως το μεγάλο και βασιλικό τάφο της Βεργίνας. Άγνωστο πότε θα βρεθεί ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου αλλά και μετά από την τελευταία μεγάλη ανακάλυψη του τύμβου της Αμφίπολης – η οποία ειρήσθω εν παρόδω έχει μείνει μετέωρη και άνευ προσοχής και “εκμετάλλευσης”, η ίδια πιστεύει πως όλα θα μαθευτούν μετά τον θάνατό της και τα όσα ισχυρίζεται και έχει διατυπώσει για την Βεργίνα θα την δικαιώσουν.
Είναι τόσα πολλά τα θέματα που αγγίζει που θα χρειαζόταν μια τουλάχιστον δεκασέλιδη παρουσίαση των απόψεών της απόρροια των εξαιρετικών ερωτήσεων που της τίθενται από τους δύο συνομιλητές της. Η ίδια με πλήρη διαύγεια, νεανική διάθεση, χαρά και ευχαρίστηση απαντά σε όλες τις ερωτήσεις και μάλιστα στο τέλος της συνομιλίας αυτής, δηλώνει τόσο χαρούμενη και ικανοποιημένη που θα ήθελε να συνεχίσουν. Πρόκειται αναμφίβολα για μια από τις πιο σημαντικές πρέσβειρες του ελληνικού πολιτισμού σε ολόκληρο τον κόσμο και είναι αγαπητή παντού από όπου έχει περάσει. Περιττό να ειπωθεί πως έχει γνωρίσει πολύ εξέχουσες προσωπικότητες, οι οποίες εκτίμησαν με την σειρά τους την ευρυμάθειά της και την ακεραιότητα του λόγου της καθώς βέβαια και την ξεχωριστή της ευφυΐα. Μια τέτοια κινητή μονάδα γνώσης, έναν τέτοιο ζωντανό και δραστήριο άνθρωπο, μια τέτοια γυναίκα την έχουμε σήμερα όσο ποτέ ανάγκη να την ρωτούμε διαρκώς για να μαθαίνουμε, σε μια εποχή όπου η ανοησία έχει γίνει ο κανόνας και η πραγματική πνευματική διανόηση εξαίρεση.
Αποσπάσματα από το βιβλίο
«Η μεγάλη αμαρτία είναι να ξεχνάς αυτό που είναι η μνήμη σου»
«Αν θέλετε να ξέρετε πόσο μεγάλος είναι ένας πολιτισμός, πείτε μου ποια είναι η θέση της γυναίκας. Τα άλλα είναι περιττά»
Διαβάστε επίσης:
«Από μένα αυτά…»: Συζητήσεις με την Ελένη Γλύκατζη – Αρβελέρ σε ένα βιβλίο των εκδόσεων Πατάκη
«Ελένη Γλύκατζη – Αρβελέρ – Από μένα Αυτά»: Παρουσίαση του βιβλίου στο Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού
