Ο Γιώργος Σκαμπαρδώνης υπογράφει μια ιστορία για τη Θεσσαλονίκη των συγκλονιστικών συγκρούσεων του 1931, που οδήγησαν στη δημιουργία ενός ζοφερού κλίματος, δημιουργεί ένα μικροσύμπαν, στο οποίο αναδύεται η συγκρουσιακή συνθήκη που επικρατούσε ανάμεσα σε εθνικιστικές οργανώσεις, απεργούς, κομμουνιστές, τροτσκιστές, καπνεργάτες και πρόσφυγες και μια έντονη τάση για την απόσχιση της Μακεδονίας, όταν την ίδια εποχή η φασιστική προπαγάνδα του Μουσολίνι έχει αρχίσει, ο πολιτικός διχασμός μεταξύ βενιζελικών και βασιλικών είναι σε πλήρη έξαρση και η οικονομική κρίση έχει αποδυναμώσει τα πάντα. Γεγονότα που θα ενταθούν με την επιβολή της μεταξικής δικτατορίας και τον τεράστιο αφανισμό των Εβραίων που προετοιμάζεται. Μια πόλη στον ιστορικό αναβρασμό η Θεσσαλονίκη και παράλληλα ένας έρωτας να διεκδικεί να υπάρξει σε πείσμα του χάους που έχει σαρώσει τα πάντα γίνονται το σαρωτικό σκηνικό της ιστορίας του Γιώργου Σκαμπαρδώνη.
Η Ντανιέλ, μια γυναίκα φλογερή κατασκευασμένη με τα υλικά της ανυπόταχτης ελευθερίας και ο Γόρδιος, ο ταγματάρχης που υποφέρει από την παρουσία και την απουσία της γυναίκας αυτής στη ζωή του. Δυο άνθρωποι που αντιπροσωπεύουν δυο διαφορετικούς κόσμους, μια υπαρξιακή αντίφαση που γίνεται η αφορμή να διαγραφεί αδρά και με κάθε λεπτομέρεια η σύνθεση των κόσμων αυτών αλλά και η ταξική διαφορά που συνιστά την ανθρωπογεωγραφία τους.
Μια χαοτική πόλη όπου όλα συνυπάρχουν και όλα αλληλομάχονται. Ο Σκαμπαρδώνης αφουγκράζεται την αγωνία της και σταδιακά καταλήγει αφηγηματικά στον περίφημο Ιούνιο του 1931, όταν έγινε ο εμπρησμός του Εβραϊκού συνοικισμού Κάμπελ της Θεσσαλονίκης, ένας εμπρησμός που φαίνεται να γίνεται το εναρκτήριο λάκτισμα για τις δραματικές εξελίξεις που ακολούθησαν, τον Μάη του ’36, τη δικτατορία του Μεταξά, την έναρξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, τη ναζιστική εξόντωση των Εβραίων, το τέλος του πολέμου και την έναρξη του Εμφυλίου. Κι ενώ όλα δείχνουν ότι η Θεσσαλονίκη έχει γίνει έρμαιο και στόχος πολιτικών και κοινωνικών εξελίξεων, τόπος βασανιστηρίων με κοματατζήδες, πράκτορες, ίντριγκες και χαφιεδισμούς, αντεθνικές και εθνικιστικές δράσεις να την αναταράζουν διαρκώς και ο ταγματάρχης θα έπρεπε να ασχολείται με την παραγωγή νέων χαφιέδων, εκείνος ταλανίζεται από την ηδονόφιλη σκέψη της Ντανιέλ που αλωνίζει στην πόλη και συνεχώς του ξεφεύγει.
Ο Σκαμπαρδώνης επιλέγει να φωτίσει λογοτεχνικά μια ιστορική εποχή μια πολύσπερμης, πολυπολιτισμικής πόλης που διεκδικείται και ταυτόχρονα βάλλεται από τους διεκδικητές της, με το δυαδικό πρόσωπο της να στρέφεται άλλοτε σε έναν αχαλίνωτο κοσμοπολιτισμό και άλλοτε στη φτώχια των μικρασιατών προσφύγων και παράλληλα δημιουργεί τις προϋποθέσεις εκείνες που κάνουν την αφήγησή του μια περιδιάβαση στον μικρόκοσμο εν πολλοίς άγνωστων ιστορικών γεγονότων που ως φαίνεται καθόρισαν σε μεγάλο βαθμό την εξελικτική πορεία της χώρας στον εικοστό αιώνα.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Η κινηματογραφική ένταση της αφήγησης είναι χαρακτηριστικά ρυθμική και αναδεικνύει τόσο την κορύφωση των γεγονότων όσο και την κορυφαία διακύμανση μιας πλειάδας χαρακτήρων, ανάμεσα στους οποίους κινούνται αληθινοί ήρωες της Ιστορίας. Απόλυτα ισορροπημένος ο Γιώργος Σκαμπαρδώνης μεταπλάθει λογοτεχνικά την ιστορία και τον τρόπο που αυτή εφορμά στους ανθρώπους με απαράμιλλη γλωσσική αισθητική, ρεαλισμό στα διαλογικά μέρη, ενίοτε με αντιφατικό ρομαντισμό, πάντοτε όμως με την δεξιοτεχνία της αφηγηματικής άνεσης που τον χαρακτηρίζει, σε ένα χειμαρρώδη, πολυεπίπεδο μυθιστόρημα αξιώσεων.
Διαβάστε επίσης:
Γιώργος Σκαμπαρδώνης – Ήλιος με ξιφολόγχες: Ένα βιβλίο για τη Θεσσαλονίκη του Μεσοπολέμου
