Στον πρόλογο του βιβλίου, ο Μαρκ Μπερλίν και γιος της συγγραφέως αναφέρει χαρακτηριστικά τα εξής ενδιαφέροντα αλλά και αποκαλυπτικά για την σπουδαία συγγραφέα: «Πολύς λόγος έχει γίνει για τον αλκοολισμό της και χρειάστηκε να αντιπαλέψει την ντροπή που της προκαλούσε, όμως στο τέλος έζησε σχεδόν είκοσι χρόνια νηφάλια, δημιουργώντας τα καλύτερα έργα της και εμπνέοντας αρκετά άτομα της νέας γενιάς με τη διδασκαλία της. Το τελευταίο δεν αποτελεί έκπληξη, καθώς δίδασκε κατά διαστήματα από τα είκοσί της. Ήταν δύσκολα χρόνια, επικίνδυνα θα έλεγα». Με αυτά τα λόγια αποκαλύπτεται στον αναγνώστη μια πτυχή της ζωής της Μπερλίν, η οποία όμως ήταν αρκετή για να της αλλάξει τη ζωή, ο αναγνώστης λοιπόν έρχεται πιο κοντά της και ανακαλύπτει την αδυναμία της στο αλκοόλ η διακοπή του οποίου όμως έγινε πηγή επανεκκίνησης για εκείνην. Εξάλλου, δεν είναι ούτε η πρώτη και σίγουρα όχι η τελευταία δημιουργός που αντιμετωπίζει τέτοιου είδους εξάρτηση, ας θυμηθούμε τον Γιόζεφ Ροτ και τον θρυλικό Έρνεστ Χέμινγουεϊ.
Ιστορίες αλήθειας βγαλμένες από μια ζωή γεμάτη αναμνήσεις και νοσταλγία
Μέσα από τη δεύτερη αυτή σειρά διηγημάτων – η πρώτη με τίτλο Οδηγίες για οικιακές βοηθούς που κυκλοφορεί επίσης από τις εκδόσεις Στερέωμα – η Μπερλίν αφηγείται τις στιγμές και τις εικόνες που αποκόμισε από τα ταξίδια της τόσο στην Αμερική όσο και σε άλλες περιοχές και μας προσφέρει πλείστες αναμνήσεις από ανθρώπους και τόπους που την σημάδεψαν. Άλλοτε με δραματικό και άλλοτε με πιο χαλαρό και ευχάριστο τρόπο ξεδιπλώνει όλη αυτήν την ανάγκη να μιλήσει και να περιγράψει όλα αυτά που είδε με τα μάτια της, να καταθέσει τα πρόσωπα των ανθρώπων που συνάντησε, άνθρωποι κάθε είδους που μοιάζουν σαν αποσυνάγωγοι και η ίδια έχει αυτήν την ιμπρεσιονιστική ματιά πάνω τους. Η Μπερλίν διεισδύει με ορμή στον κόσμο των πραγματικών ανθρώπων και οι περιγραφές της αποδεικνύουν πόσο συγκεντρωμένη, πόσο αφοσιωμένη είναι στην αποτύπωση των συμβάντων πολλές φορές με υπερβολική δόση λεπτομέρειας που όμως καθιστά τις ιστορίες τόσο θελκτικές στον αναγνώστη.
Η Μπερλίν καταπιάνεται με την αλήθεια και τα γεγονότα που την ακολουθούν, δεν φαντάζεται καταστάσεις και πράγματα αλλά μιλά ανοιχτά και καθαρά για όλα αυτά που η ίδια έζησε, κάποιες από τις ιστορίες μάλιστα μπορούν να χαρακτηριστούν και αυτοβιογραφικές αφού περιπλανήθηκε σε διάφορα μέρη και γνώρισε κάθε λογής ανθρώπους, εντελώς διαφορετικούς μεταξύ τους, με κοινό χαρακτηριστικό όμως πως είχαν όλοι κάτι να καταθέσουν. Και πάλι ο γιος της παρατηρεί πως όσα έγραφε ήταν αποτέλεσμα δικής της παρατήρησης και πως αυτό που ουσιαστικά την ενδιέφερε πραγματικά ήταν η ίδια η ιστορία, αυτήν που έχουμε την ευκαιρία να διαβάζουμε. Η ίδια φαίνεται πως γνώριζε αρκετές ξένες γλώσσες, όπως γαλλικά και ισπανικά μιας και στο κείμενο χρησιμοποιεί πολλές τέτοιες εκφράσεις. Στις περιγραφές της ειδικά όταν ξετυλίγει το κουβάρι αναμνήσεων είναι πολύ συγκεκριμένη και σαφής, δίνει το στίγμα και πολλές φορές ο λόγος της είναι ιδιαίτερα συγκινητικός και φορτισμένος συναισθηματικά, σαν να περιγράφει ένα παρελθόν που δεν θα υπάρχει για πολύ.
Στην ιστορία με τίτλο Το πλίνθινο σπίτι με την τσίγκινη στέγη ξεκινάει ως εξής: «Το σπίτι ήταν παλιό, εκατό ετών, στρογγυλεμένο και μαλακωμένο από τους ανέμους, με το ίδιο βαθύ καστανοκόκκινο χρώμα, όπως και το σκληρό χώμα γύρω του. Υπήρχαν και άλλα κτίσματα στο κτήμα, ένας στάβλος, ένα αποχωρητήριο, ένα κοτέτσι. Μια μικρή πλινθόκτιστη κατοικία κούρνιαζε κοντά στον νότιο τοίχο του κυρίως σπιτιού. Δεν είχε τσίγκινη στέγη όπως το μεγάλο σπίτι». Έχει αυτή τη ζωντάνια ο λόγος της ενώ παράλληλα μέσα από τις ιστορίες της ξεπηδά και μια ποιητικότητα που αναμειγνύεται με ένα αίσθημα νοσταλγίας. Με την προσήλωσή της στα πραγματικά γεγονότα έτσι όπως η ίδια τα έζησε και τα κατέγραψε τόσο από τη δική της ζωή όσο και από τις ζωές άλλων, η Μπερλίν χαρίζει ιστορίες καθημερινής τρέλας από τον κόσμο των αποσυνάγωγων και των περιθωριοποιημένων, από ένα σύμπαν που μπορεί να μην είναι ευχάριστο αλλά είναι πραγματικό!
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Πρόκειται πράγματι για μία αυθεντική καλλιτέχνη του λόγου που δημιουργεί ιστορίες θεατρικής ζωντάνιας, ιστορίες που πάλλονται συθέμελα από συναισθήματα λιγότερο χαράς και περισσότερο λύπης, ιστορίες που μας συγκλονίζουν με την ευθύτητα, που μας προσφέρονται αυτούσιες και παρά το δυσάρεστο της αφήγησής τους μπορούμε και βρίσκουμε στοιχεία που μας καθηλώνουν και δεν θέλουμε να σταματήσουμε το διάβασμά τους. Εξάλλου, αυτό που μένει από τα κείμενά της είναι όσο και δυσάρεστα είναι πολλές φορές αυτά τα οποία περιγράφει, τελικά θα υπάρχει πάντα κάτι καλό να βγαίνει και να αναδύεται, είναι αυτή η φωτεινή της πλευρά την οποία θυμάται και ο γιος της, ένα πρόσωπο που ακτινοβολούσε στο ηλιοβασίλεμα όπως αναφέρει και ο ίδιος και αυτήν την ελπίδα για το καλύτερο μπορεί και την μεταφέρει αυτούσια.
Έχει κατορθώσει η τέχνη της αυτή που πηγάζει από μία ζωή ανηφορική και δύσβατη να είναι η πηγή των εμπνεύσεών της, να είναι η συνταγή της δικής της αυτολύτρωσης και αυτοκάθαρσης, ένα μονοπάτι θέλησης για να εξωτερικεύσει έναν εσωτερικό κόσμο αγωνίας και αγώνα που έδωσε μόνη της για χάρη των παιδιών της και για εκείνη. Στις περισσότερες ιστορίες γίνεται αναφορά σε ταινίες, βιβλία, μουσική και ξεδιπλώνεται το κουβάρι των έντονων ερεθισμάτων που είχε σε όλες τις τέχνες. Οι ιστορίες της μπορούν να διαβαστούν και να ξαναδιαβαστούν και τότε θα γίνουμε δέκτες της πλήρους αποκάλυψης του φαινομένου Μπερλίν. Ο κόσμος της Μπερλίν είναι ξεχωριστός και έτσι μοναδικές και ξεχωριστές είναι και οι ιστορίες της, η καθεμία αφήνει το δικό της αποτύπωμα στο λογοτεχνικό καμβά που έχει διαμορφώσει.
Απόσπασμα από το βιβλίο «Βράδυ στον Παράδεισο – Ακόμα λίγες ιστορίες»
«Ίσως να είμαστε όλοι παγιδευμένοι μέσα σ’ έναν μικρόκοσμο. Τι καταγέλαστη λέξη για να χαρακτηρίσεις το Λούβρο. Ίσως να είμαστε όλοι κομμάτια μιας παράστασης που κάποτε τοποθετήθηκε στοργικά στον τάφο ενός νεκρού, μαζί με τα κοσμήματα και τους σκλάβους του, όλοι εμείς ταριχευμένοι αλλά κινούμενοι επιδέξια πάνω κάτω, περνώντας από όλα αυτά τα έργα τέχνης που οι δημιουργοί τους έχουν πεθάνει προ πολλού»
Διαβάστε επίσης:
Βράδυ στον Παράδεισο: Βιβλίο με «ακόμα λίγες ιστορίες» από την Λουσία Μπερλίν