Πόσο βαθιά, πόσο καθοριστικά, μπορεί να επηρεάσει ένας καλλιτέχνης έναν άλλο καλλιτέχνη; Ο Bryce Dessner, συνθέτης και κιθαρίστας των «The National», ανασύρει εφηβικές αναμνήσεις και εκθέτει στο κοινό του Summer Nostos Festival (SNFestival) ένα μεγαλειώδες έργο, με σημείο αναφοράς τη σαγηνευτική προσωπικότητα του Robert Mapplethorpe, έτσι όπως εντυπώθηκε στις ανεξίτηλες φωτογραφίες του.
Το Triptych (Eyes of One on Another) θα παρουσιαστεί την Τετάρτη 26 Ιουνίου, στο πλαίσιο του SNFestival που διοργανώνει το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ), με ελεύθερη είσοδο.
Η Αμερική, ως αντιφατικός τόπος γέννησης και αποκήρυξης ιδεών, δεν ήταν έτοιμη να αγκαλιάσει στο σύνολό της τη διαφορετικότητα του Robert Mapplethorpe, όταν στα τέλη της δεκαετίας του 1980 παρουσιάστηκε για πρώτη φορά μια μεγάλη αναδρομική έκθεση αφιερωμένη στον πολυσχιδή καλλιτέχνη, με τίτλο The Perfect Moment. Οι φωτογραφίες του Mapplethorpe –μεταξύ αυτών, λουστραρισμένες απεικονίσεις του αντρικού μαύρου σώματος με εμφανή σαδομαζοχιστικά στοιχεία– πυροδότησαν έντονες αντιδράσεις στη γενέτειρα του Dessner, μία εμπειρία που άφησε το σημάδι της στον γνωστό μουσικό. Tριάντα χρόνια αργότερα, ο Bryce Dessner, σε συνεργασία με πληθώρα καλλιτεχνών, παρουσιάζει το Triptych (Eyes of One on Another), ένα θέαμα που χρησιμοποιεί διαφορετικά εκφραστικά μέσα, προκαλώντας το κοινό να «δει» τον Robert Mapplethorpe μέσα από εικόνες, ήχους και λέξεις.
Αν και ο Μapplethorpe πέθανε από AIDS το 1989, το έργο του καταφέρνει ακόμα να εγείρει ερωτήματα, να εμπνέει, να προβληματίζει. Θέματα όπως η αντρική σεξουαλικότητα, η φυλετική ταυτότητα, ο ιδεολογικός συντηρητισμός και η νοητική απελευθέρωση παίρνουν τη θέση τους στη σκηνή με σιωπηρό πρωταγωνιστή τις φωτογραφίες του. Σύμφωνα με τον Dessner, ο τρόπος με τον οποίο ο Mapplethorpe απεικόνισε τους Αφροαμερικανούς, μέσω της λυτρωτικής γύμνιας του αντρικού κορμιού, αποτελεί ιδανική αφετηρία ενδοσκόπησης ενός ολόκληρου λαού.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Εξάλλου, τα συντηρητικά αντανακλαστικά και οι κυρίαρχες προσλήψεις περί φύλου και σεξουαλικότητας δεν έχουν ακόμα συμφιλιωθεί πλήρως με τον κόσμο του νεοϋορκέζου φωτογράφου. «Στο έργο του Mapplethorpe εισέρχομαι μέσω της αγάπης μου για αυτές τις εικόνες και της εκτίμησης που έχω για την ομορφιά της δημιουργίας του», δήλωσε ο συνθέτης στο pulp.aadl.org. «Και ελπίζω αυτό να φανεί στη μουσική και στο λιμπρέτο μας. Δεν έχουμε απαραίτητα κάποια θέση ή μια ατζέντα. Στην καρδιά της δημιουργίας μας βρίσκεται η αγάπη και η ανθρωπιά».
Οι φωτογραφίες του Mapplethorpe όσο ενώνουν, άλλο τόσο «χωρίζουν» τους θεατές, προκαλώντας σκέψεις για τα δίπολα –τόσο στην κυριολεκτική όσο και στη συναισθηματική και πολιτισμική τους έννοια. Μαύρο/Άσπρο, Αρσενικό/Θηλυκό, Ομοφυλόφιλο/Στρέιτ, Τέχνη/Πορνό, Κλασικό/Σύγχρονο είναι μόνο μερικές από τις θεματικές που υπεισέρχονται στις φωτογραφίες του Mapplethorpe, οι οποίες αποπλανούν, σοκάρουν, προσβάλλουν, ενθουσιάζουν, προκαλούν και μας τρομάζουν ταυτόχρονα. Μοναδικές εικόνες «κόβουν» την ανάσα κι ας μην πρόκειται παρά για κλασικές λήψεις καθημερινών στιγμών στη φύση, που όμως ξεχωρίζουν για την ομορφιά της σύνθεσής τους. Από την άλλη, μία και μόνο φωτογραφία έχει τη δύναμη να αποκαλύψει τους φόβους και τους πόθους μας αλλά και τη λεπτή γραμμή ανάμεσά τους.
Μπορούμε φυσικά να μελετήσουμε το έργο του Mapplethorpe μόνοι μας, ξεφυλλίζοντας περιοδικά ή βλέποντας έργα του σε κάποιο μουσείο. Ωστόσο, στο Triptych (Eyes of One on Another), οι Dessner, Tuttle, Schaal και Soto καλούν το κοινό να βιώσει αυτές τις αντιδράσεις συλλογικά. Μέσω της μουσικής, των εικόνων του Mapplethorpe, της ποίησης του Essex Hemphill και της Patti Smith και της χρήσης τόσο θεατρικών όσο και φωτογραφικών τεχνικών φωτισμού, το έργο βάζει το κοινό μέσα στον φακό του καλλιτέχνη, μέσα στην όμορφη, τολμηρή, ενθουσιώδη οπτική του για το πώς φαίνονται, αγγίζουν, αισθάνονται, πληγώνουν και αγαπούν η φύση και οι άνθρωποι ο ένας τον άλλον.
Το βραβευμένο με Grammy μουσικό σύνολο Roomful of Teeth, απαρτιζόμενο από οκτώ εξαιρετικούς καλλιτέχνες, θα βρίσκεται επί σκηνής αποκαλύπτοντας στο κοινό τη δύναμη της ανθρώπινης φωνής. Εξερευνώντας τα όρια των φωνητικών τεχνικών, προκύπτει ένα ιδιαίτερο ηχητικό μείγμα ιστορίας και παράδοσης, χωρίς διακριτά σύνορα. Μαζί τους το ελληνικό σύνολο Ergon Ensemble, που χαίρει διεθνούς αναγνώρισης στη σύγχρονη μουσική σκηνή.
Εκτός από την υπέροχη σύνθεση του Bryce Dessner, η Kaneza Schaal υπογράφει τη σκηνοθεσία και ο Korde Arrington Tuttle το λιμπρέτο. Τα κείμενα της Patti Smith, στενής φίλης και μούσας του Mapplethorpe, αλλά και του Essex Hemphill συμπληρώνουν αριστοτεχνικά το δημιουργικό αποτέλεσμα. Η πρεμιέρα του Triptych (Eyes of One on Another) πραγματοποιήθηκε στις 5 Μαρτίου 2019 στο Walt Disney Concert Hall, υπό τη συνοδεία της LA Phil New Music Group.
Το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) ανήκει στην ομάδα των διεθνών οργανισμών που έκαναν την ανάθεση του έργου, μέσω της υποστήριξης του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ).
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΥ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ
Σύνθεση: Bryce Dessner
Λιμπρέτο: Korde Arrington Tuttle
Με λόγια των Essex Hemphill & Patti Smith
Σκηνοθεσία: Kaneza Schaal
Ερμηνευτές: Alicia Hall Moran, Isaiah Robinson και Roomful of Teeth (Jason Awbrey, Eliza Bagg, Cameron Beauchamp, Martha Cluver, Eric Dudley, Estelí Gomez, Virginia Kelsey, Thann Scoggin)
Μουσικός Διευθυντής και Μαέστρος: Brad Wells
Βοηθός χορογράφου / χορευτής: Martell Ruffin
Μουσικοί: Daniel Brottman: γαλλικό κόρνο, Teagan Faran: βιολί, Andrew Grossman: κρουστά, Wesley Hornpetrie: τσέλο, Annie Jeng: πιάνο / αρμόνιο, Jakob Lenhardt: κλαρινέτο, Colin McCall: κρουστά, Benjamin Penzner: βιόλα
Παραγωγή: ArKtype / Thomas O. Kriegsmann, σε συνεργασία με το The Robert Mapplethorpe Foundation
Σχεδιασμός Σκηνικών και Ενδυμάτων: Carlos Soto
Σχεδιασμός φώτων: Yuki Nakase
Βίντεο: Simon Harding
Σχεδιασμός ήχου: Damon Lange, nomadsound.net
Βοηθός Σκηνοθέτη: Lilleth Glimcher
Βοηθός Μουσικός Διευθυντής: William Brittelle
Δραματουργία: Talvin Wilks και Christopher Myers
Διευθυντής Σκηνής: Ryan Gohsman
Βοηθός Διευθυντής Σκηνής: Heather Englander
Βοηθός Παραγωγής: Victoria Nassif
Υπεύθυνος Μουσικού Υλικού: Dominic Mekky
Η μουσική του Bryce Dessner χρησιμοποιείται με άδεια της Chester Music Ltd.
Διαβάστε επίσης:
Το Summer Nostos 2019 υπόσχεται έναν ξεχωριστό φεστιβαλικό Ιούνιο