Οι Kalfayan Galleries παρουσιάζουν την ατομική έκθεση της εικαστικού Νίνας Παπακωνσταντίνου με τίτλο “Typo”. Τα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν την Πέμπτη, 21 Απριλίου 2016, 20.00 – 22.00.
Όπως σημειώνει η Claire Gilman (επιμελήτρια στο Drawing Center της Νέας Υόρκης) στον κατάλογο της ατομικής έκθεσης της καλλιτέχνιδος στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (‘Αντί Γραφής΄, Αθήνα, 2011): «Τα σχέδια της Νίνας Παπακωνσταντίνου προσφέρουν μια νέα προσέγγιση της χρήσης της γλώσσας στην τέχνη, μια πρακτική που, παρότι είναι πλέον διαδεδομένη, έχει τις ρίζες της στην απρόσμενη γλωσσική στροφή, η οποία συντελέστηκε γύρω στο 1960, όταν οι καλλιτέχνες επιδίωξαν να ανακτήσουν μια άμεση, αισθητηριακή εμπειρία του κόσμου πέραν των συμβόλων και της αναπαράστασης. […] Στα σχέδια της Παπακωνσταντίνου, ωστόσο, η γλώσσα δεν είναι κάτι που μπορεί να κατακερματιστεί, να διαλυθεί, να μετατοπιστεί και να ανασυγκροτηθεί – ή τουλάχιστον, όχι σε πρώτη φάση. Είναι, κατά κύριο λόγο , κάτι που αποδίδεται με φιλοπονία και επιμέλεια».
O τίτλος της έκθεσης ‘Typo’ παραπέμπει τόσο στην τυπογραφία όσο και στο τυπογραφικό λάθος. Στα έργα που παρουσιάζονται στην έκθεση – και που προέκυψαν κατά τη διάρκεια αλλά και ως συνέχεια της πρόσφατης ερευνητικής υποτροφίας της Παπακωνσταντίνου στο Πανεπιστήμιο του Princeton στις Ηνωμένες Πολιτείες (Σεπτέμβριος 2015 – Ιανουαρίος 2016) – η γραφή αποκρύπτει αντί να φανερώνει, είτε σβήνοντας, είτε συσσωρεύοντας, είτε πάλι κρυπτογραφώντας, με σκοπό να αποκαλύψει μια άλλη διάσταση της επικοινωνίας – αυτή που αναδεικνύεται μέσα από την αφαίρεση, το ίχνος ή το λάθος. Ταυτόχρονα η καλλιτέχνις διερευνά το ρόλο της τυπογραφίας, ως ‘σημαίνον’ αλλά και ως ‘σημαινόμενο’.
Στη σειρά ‘Piles of Books’ (σχέδια με αποτύπωμα γραφής σε μαύρο καρμπόν) η Παπακωνσταντίνου ’καταγράφει’ κολοφώνες βιβλίων που χρονολογούνται από τις αρχές της τυπογραφίας στην Ευρώπη μέχρι τις μέρες μας. Η καλλιτέχνις δίνει έμφαση στο βιβλίο ως αντικείμενο, αξιοποιώντας αποκλειστικά τις πληροφορίες παραγωγής του, την τυπογραφική του ταυτότητα. Η συγκέντρωση και αποτύπωση των βιβλίων σε στοίβες (piles) παραπέμπει ταυτόχρονα στον τρόπο που η γνώση, η πληροφορία, “επικάθεται” σε στρώματα, αλλά και στην ιστορία του πολιτισμού της Ευρώπης μέσα από την τυπογραφική παραγωγή της.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Σε άμεσο διάλογο με τη σειρά ‘Piles of Books’ παρουσιάζονται 16 σχέδια που συνθέτουν το έργο με τον τίτλο ‘Περικλέους, Επιτάφιος’. Η Παπακωνσταντίνου χρησιμοποιεί κάθε σελίδα του αρχαίου κειμένου του Επιταφίου του Περικλή: το κόβει σε λωρίδες, το “καταστρέφει” για να το επανασυνδέσει με έναν τυχαίο τρόπο που καθιστά το κείμενο μη αναγνώσιμο. Η επιλογή του κειμένου και η αποδόμησή-αναδόμησή του παραπέμπει στις λειτουργίες-μεθόδους της ανθρώπινης αντίληψης καθώς η καλλιτέχνις διερευνά το πώς ορίζουμε την ταυτότητά μας και το ιστορικό παρελθόν, την ουσία και την εικόνα του.
Στον αποδομητικό χαρακτήρα των σχεδίων του ‘Επιταφίου΄, η καλλιτέχνις, αντιπαραβάλει το έργο με τον τίτλο ‘J’ accuse’ για τη δημιουργία του οποίου αντλεί και χρησιμοποιεί το Κατηγορώ του Εμίλ Ζολά, όπως δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα L’ Aurore, σε σχέση με την Υπόθεση Ντρέιφους που συντάραξε την κοινή γνώμη στη Γαλλία το 1898. Το κείμενο της επιστολής του Ζολά παραμένει αδιαπέραστο στο έργο, αφήνοντας ως υπαινιγμό μόνο την εικόνα του τυπωμένου πρωτοσέλιδου. Το μανιφέστο του Ζολά αποτυπώνεται πάνω στον τοίχο για να ενισχύσει και να παγιώσει την άποψη του συγγραφέα, δίνοντας έμφαση τόσο στη δύναμη του Τύπου όσο και στην πολιτική θέση ενός ανθρώπου υπέρ της δικαιοσύνης.
H εμπειρική σχέση και επαφή με το κείμενο και τη φυσική-έντυπη μορφή του βιβλίου δεν θα μπορούσε να απουσιάζει από την έκθεση. Οι θεατές καλούνται να ξεφυλλίσουν το ‘Ημερολόγιο Πένθους’ το οποίο αποτελείται από διαφανείς σελίδες που σημειώνουν τα κενά ανάμεσα στις λέξεις του ομώνυμου βιβλίου του Roland Barthes. Τα μαύρα σημάδια πάνω στο ριζόχαρτο δημιουργούν εικόνες αλλά και διεκδικούν τη θέση μιας νέας γλώσσας, αυτής που αποκαλύπτει και καταγράφει αυτό που δεν μπορεί να ειπωθεί. Ταυτόχρονα στη διάρκεια της έκθεσης, θα ενταχθεί ως μεθύστερο σχόλιο και εφαλτήριο επαναπροσδιορισμού των ερωτημάτων περί έντυπου λόγου ένα artist book το οποίο βασίζεται στον ‘Polemic Against Printing’ του Φίλιππο ντε Στράτα (15ος αι.)
Σύντομο βιογραφικό
Η Νίνα Παπακωνσταντίνου (γεν. 1968, Αθήνα) ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Σπούδασε Ελληνική Φιλολογία στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (1992) και Καλές Τέχνες (Drawing) στο Camberwell College of Arts, στο Λονδίνο (2001). To 2011 παρουσίασε το έργο της στην ατομική έκθεση με τον τίτλο “Αντί γραφής” στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στην Αθήνα. Πρόσφατη ερευνητική υποτροφία (2015-2016): Πανεπιστήμιο Princeton, ΗΠΑ (Σεπτέμβριος 2015 – Ιανουάριος 2016). Πρόσφατες ατομικές εκθέσεις (επιλογή): ‘Αγαπητέ μου Υποκόμη,’, Kalfayan Galleries, Αθήνα (2014) ⋅ “Quieter in Every Phrase”, γκαλερί Martine Aboucaya, Παρίσι (2014). Πρόσφατες ομαδικές εκθέσεις: “Phenomenon (1)”, Ανάφη, Ελλάδα (artist in residence) ⋅ “The Element of Ground”, ARTWALL, Αθήνα⋅ “Beauty is the Method”, Αμερικανικό Κολλέγιο Αθηνών (2015) ⋅ “Fever of the antique”, Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, Αθήνα⋅ “Rule of Law and the Right to be Human”, ΑΣΚΤ, Αθήνα (2014) ⋅ “Drawing Time, Reading Time”, The Drawing Center, Νέα Υόρκη (2013)⋅ Icastica, 1η Μπιενάλε Τέχνης του Arezzo, “Glocal Women”, Arezzo, Ιταλία ⋅ “Pen to Paper”, Athr Gallery, Σαουδική Αραβία⋅ “Le ciel bientôt sera trop court”, γκαλερί Martine Aboucaya, Παρίσι ⋅ “Le ciel bientôt sera trop court”, Galerie Martine Aboucaya, Παρίσι (2013) ⋅ “La Plasticité du Langage”, Fondation Hippocrène, Παρίσι (2012)⋅ “Others: Le Biennali d’ Arte di Marrakech, Atene e Istanbul”, Fondazione Puglisi Consentino, Kατάνια, Ιταλία (2011)⋅ 2η Μπιενάλε της Αθήνας: “Heaven” (2009)⋅ “Mimes”, Kalfayan Galleries, Αθήνα (2009)⋅ “Heart in Heart”, Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Αθήνα (2009)⋅ “Και Τώρα;”, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη (2008)⋅ “Διεμπειρίες, Ελλάδα, 2008”, Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Αθήνα και 798 Space, Πεκίνο (2008)⋅ “Σε Ενεστώτα Xρόνο”, Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Αθήνα (2007). H Νίνα Παπακωνσταντίνου εκπροσωπείται από τις Kalfayan Galleries, Αθήνα – Θεσσαλονίκη.
