Θα παρουσιαστούν έργα των Sebastian Bayse Schäfer (D), Βιλελμίνης Βίλμας Ανδριώτη (GR), Gudrun Barenbrock (DE), Manaf Halbouni (SY), Thomas Kilpper (DE), Γεωργίας Κοτρέτσος (GR), Joulia Strauss (DE), Δημήτρη Τζαμουράνη (GR), Διονύση Χριστοφιλογιάννη (GR) και LiwaaYazji (SY), τα οποία προέκυψαν από μια σειρά καλλιτεχνικών εργαστηρίων σε επιμέλεια της Katja Ehrhardt.
Τα έργα της έκθεσης Universitas καλύπτουν όλο το φάσμα των εικαστικών μέσων από φιλμ, βίντεο, κείμενο, φωτογραφία, ζωγραφική, εγκατάσταση και αντικείμενο. Η έκθεση στο Trii Art Hub σηματοδοτεί μια προσπάθεια συζήτησης σχετικά με την κοινή μάθηση στη σημερινή Ευρώπη με το βλέμμα στραμμένο προς ένα κοινό μέλλον. Την έκθεση επιμελείται ο Σωτήρης Μπαχτσετζής.
Αναλογιζόμενοι τους πάνω από 60 εκατομμύρια ανθρώπους που μεταναστεύουν σήμερα και με δεδομένη την τρέχουσα πολιτική κατάσταση στην Ευρώπη, με την άνοδο της ξενοφοβίας και λαϊκιστικών πολιτικών κινήσεων, καθίσταται επιτακτική η ανάγκη να εφευρίσκουμε νέους τόπους προσέγγισης των ανθρώπων, χωρίς ωστόσο να προωθούμε την ομογενοποίηση τους ή την υποβολή τους σε ιεραρχικές κατηγοριοποιήσεις, κοινωνικά στερεότυπα και πολιτικές ταυτότητας κάθε είδους. Στο δοκίμιό της «Εμείς οι Πρόσφυγες» (1943), η φιλόσοφος Hannah Arendt υποστηρίζει το δικαίωμα των μεταναστών να είναι πολιτικά ενεργοί και να συμμετέχουν σε κοινωνικές πρακτικές, αναγνωρίζοντας σε αυτούς «την πρωτοπορία των λαών τους.»
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Όταν βλέπουμε στον μετανάστη «το πολιτικό υποκείμενο του 21ου αιώνα», τότε αναγκαστικά θέτονται υπό αμφισβήτηση καθιερωμένες πολιτικές αρχές, ενώ γίνονται σημείο πρόκλησης έννοιες όπως η παγκόσμια ιθαγένεια, ο δημοκρατικός τρόπος ζωής και η συλλογική αυτοδιάθεση. Πώς μπορούμε να μάθουμε και να αναπτυχθούμε όλοι στην Ευρώπη μέσα από αυτήν την νέα κατάσταση;
Πιστεύουμε ότι ο πολιτισμός και η εκπαίδευση μέσω κοινής γνώσης είναι τα καλύτερα μέσα για την επίτευξη αυτού του στόχου. Με το παρόν καλλιτεχνικό-ερευνητικό έργο, θέλουμε να δημιουργήσουμε ένα πρακτικό πρότυπο μιας «κοινότητας διδασκόντων και διδασκομένων» (Universitasmagistrorumetscolarium), να αναπτύξουμε μια νέα μορφή κοινής γνώσης, η οποία να θυμάται την προέλευσή τηςως κοινότητα, την κυριολεκτική έννοια της λέξης Universitas. Θέλουμε να θέσουμε ένα νέο παράδειγμα με την ανάπτυξη ενός τόπου σπουδής και οριζόντιας μετάδοσης γνώσης για τους λιγότερο προνομιούχους, μια πράξη που αποδεικνύει την ακύρωση του υφιστάμενου αποκλεισμού βιοπολιτικής υφής των μεταναστών. Στόχος του πειράματός μας είναι «η μάθηση στην πράξη», τα μέσα της οποίας αποτελούν και ένα είδος συλλογικής συγγραφής της ιστορίας της τρέχουσας κατάστασης.
Οι μετανάστες είναι φορείς πολιτισμού. Στοχεύουμε στη διευκόλυνση της μεταφοράς γνώσης και στη δημιουργία τόπων ανάπτυξης των ιδιαίτερων πολιτιστικών και καλλιτεχνικών δεξιοτήτων τους. Οι ίδιοι έχουν υποβληθεί σε μια βίαιη διαδικασία μετάβασης την οποία μόνο οι ίδιοι μπορούν με ακρίβεια να αφηγηθούν. Πράλληλα όμως παρέχει και στους Ευρωπαίους την ευκαιρία να μάθουν. Κατά τη διαδικασία της μετάδοσης γνώσης χωρίς ιεραρχίες, θέλουμε να καταστεί δυνατή η συγγραφή της ιστορίας σε πραγματικό χρόνο, με βάση τις μαρτυρίες των πραγματικών συμμετεχόντων (προφορική ιστορία). Ταυτόχρονα, θέλουμε να δημιουργήσουμε ένα πλαίσιο στο οποίο οι νέοι πολίτες της Ευρώπης να μπορούν να σκέφτονται και να δρουν ελεύθερα ασκώντας τα δημοκρατικά τους δικαιώματα. Όπως γνωρίζουμε από την εμπειρία σε άλλα έργα, είναι χρήσιμο για τους μετανάστες που προσπαθούν να ξεφύγουν από τις εμπόλεμες ζώνες να έχουν την ευκαιρία να περάσουν λίγο χρόνο με δραστηριότητες που έχουν νόημα, αντί να υπόκεινται στην απελπιστική αναμονή ανησυχώντας για την έλλειψη προοπτικών.
Αυτό που διακυβεύεται είναι τα συγκεκριμένα οράματα και οι βιωμένες πραγματικότητες εκείνων που είναι σε φυγή, στα σύνορα, και σε χώρους φιλοξενίας. Οι καλλιτέχνες ήρθαν για να εργαστούν και να ζήσουν μαζί με πρόσφυγες και να μοιραστούν τις ιστορίες από το παρελθόν, τις ελπίδες και τους φόβους για το κοινό μέλλον μας. Οι καλλιτέχνες που συμμετείχαν στα εργαστηρία καθώς και άλλοι καλλιτέχνες οι οποίοι εργάζονται σε γειτνίαση με τη συγκεκριμένη θεματική έχουν προσκληθεί να παρουσιάσουν έργα σε διάλογο μεταξύ τους.
Η έκθεση Universitas έπεται μιας σειράς εργαστηρίων από καλλιτέχνες της Συρίας, της Ελλάδας και της Γερμανίας, όπως οι Sebastian Bayse Schäfer (D), Βίλελμίνη Ανδριώτη (GR), Gudrun Barenbrock (DE), Manaf Halbouni (SY), Γεωργία Κοτρέτσος (GR), Susanne Winterling (DE) και Liwaa Yazji (SY). Τα εργαστήρια πραγματοποιήθηκαν στο διάστημα 6 – 28 Φεβρουαρίου 2017 στο κέντρο φιλοξενίας της Ελευσίνας, του Σκαραμαγκά, το κοινοτικό κέντρο Chora στα Εξάρχεια και σε χώρους της Μπιενάλε της Αθήνας στη Βαρβάκειο Αγορά και στο Μπάγκειον. Κατά τη διάρκεια της έκθεσης θα παρουσιαστεί και μια φωτογραφική τεκμηρίωση των εργαστηρίων από την Καλλιόπη Βαγιαννάκη.
Στις 2 μ.μ. στις 7 Απριλίου στην Πλατεία Βαρβακείου Αγοράς και σε σχέση με τα εγκαίνια του Universitas το βράδυ της ίδιας μέρας, το Perpetuum Mobile παρουσιάζει το «Καλλιτέχνες σε Κίνδυνο (Artists at Risk) – Ένα Παγκόσμο Ίδρυμα για Καλλιτέχνες υπό Απειλή», συμπεριλαμβανομένων της έκθεσης AR Pavilion και του AR-Safe Havens Athens Residency.
Η εκδήλωση αποτελεί μέρος του έργου Re-Build Refuge Europe του Ευρωπαϊκού προγράμματος Creative Europe στο οποίο συμμετέχουν οι AthenSYN και το European Alternatives, οι οποίοι διοργανώνουν το «Talk Real», ένα πολιτικό talk show που προσφέρει χώρο για συζήτηση γύρω από το θέμα αυτό (στις 2.30 μμ).
Η έκθεση UNIVERSITAS υποστηρίζεται από την Πρεσβεία της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας στην Αθήνα.
Τα εργαστήρια UNIVERSITAS υποστηρίχθηκαν από το Allianz Cultural Foundation και το πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Creative Europe.