Λέγεται πάλι τελευταία ότι αυτό που λείπει σήμερα είναι οι μεγάλοι ποιητές και ότι ποτέ δεν ηταν πιο δύσκολο να βρούμε αυτόν τον ένα που θα γράψει και θα ταράξει την εποχή του. Με άλλα λόγια, έχουμε πολλούς γραφιάδες, αλλά όχι πνεύματα. Παρα-λογοτεχνία ας πούμε παρά λογοτεχνία. Τι συμβαίνει όμως με την παρα-κριτική; Αυτή την κριτική που διαπιστώνει ότι εκδίδονται καμιά χιλιάδα συλλογές τον χρόνο και ότι καμιά δεν αξίζει το χρόνο της; Από την κριτική που έχει θέσει ένα κριτήριο από πριν (αν το έχει θέσει) και ακυρώνει ό,τι δεν ανταποκρίνεται σε αυτό;
Είναι αλήθεια ότι σήμερα εκδίδονται πολλές συλλογές συγκριτικά με άλλες εποχές. Αυτό από μόνο του σαφώς και δυσχεραίνει τη συνολική εποπτεία του τι είδους ποίηση γράφεται σήμερα στη χώρα μας και ποια η θέση της μέσα στο συνεχές της σύγχρονης ποίησης που γράφεται “έξω”. Σωστά; Λάθος. Ένας καλός κριτικός έχει τα αντανακλαστικά, τα διαβάσματα, την οξυδέρκεια και είναι σε θέση, χωρίς σκοπιμότητες, να διακρίνει μέσα από τις συλλογές που ξεχωρίζει, εφόσον γνωρίζει τους λόγους για τους οποίους τις ξεχωρίζει (κατά προτίμηση λογοτεχνικούς), προς τα πού πηγαίνει η ποίηση των νέων σήμερα ή ποιοι είναι οι πρώτοι πυρήνες – δοκιμάζει να τους δει έστω.
Ένας καλός κριτικός επίσης δεν έχει την απαίτηση από κανέναν δημιουργό να έχει αυτή ή την άλλη έγνοια και να χρησιμοποιεί αυτό ή το άλλο εργαλείο. Σήμερα – και αναφέρομαι πάντα στις φωνές των άκρων – αν δεν βάζεις γεννητικά όργανα μέσα και δύο τρία “πνευματώδη” σεξιστικά τσιτάτα, ερωτικό δεν είναι το ποίημα. Αν δεν κλαίγεσαι, ποίηση δεν είναι: σημαίνει δεν έχεις αρκετές πληγές. Υπάρχει αυτή η τάση: να βγάλουμε έξω τις πληγές μας και να τις μετρήσουμε. Το σύμπλεγμα του βάθους και του μεγέθους κι εδώ θριαμβεύει. Επίσης, αν δεν δηλώνεις με κάθε τρόπο πολιτικός, είσαι αυτιστικός, δε μας νοιάζεις. Αν είσαι γυναίκα είσαι αυτιστική έτσι κι αλλιώς.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Δεν είναι σοβαρή η κριτική πάνω στην ιδεολογία και στον ψυχισμό του γράφοντος (κάνε τον Καρυωτάκη Ελύτη και θα δεις), πολύ λιγότερο, δε, όταν γίνεται αναφορά στη βιογραφία και τα βραβεία του. Το κείμενο να κριθεί για το κείμενο, με βάση του κατά πόσο αντικειμενοποιημένο είναι, τη συνέπεια και τη συνέχειά του και σαφώς τις φωτιές που βάζει μέσα μας.
Η γνώμη μου: ας γράφουμε όπως έιμαστε: η ταυτότητα κάνει τη διαφορά, η φωνή. Απολαμβάνω εξίσου τον Ερηνάκη με το φιλοσοφικό του υπόβαθρο, τον Ρακόπουλο με την πολιτική του ματιά και τα σφυροκοπήματα της γλώσσας, τον Γκέζο με το σκοτεινό του χιούμορ, τον ανένταχτο Σφαμένο που υπομονομεύει τα πάντα και αυτο – υπονομεύεται, το λυρισμό και τις εικόνες του Μάινα, τη δωρικότητα της Γιαννοπούλου για να κάνω μια αρχή… κι ευτυχώς, είναι πολλοί άλλοι που θα αναφέρω προσεχώς.
Info:
Η Βάγια Κάλφα γεννήθηκε στην Αλεξανδρούπολη το 1984. Έχει γράψει τα βιβλία “Απλά Πράγματα” (Γαβριηλίδης 2012,” Βραβείο Αθάνα” Ακαδημίας Αθηνών, “Βραβείο Βαρβέρη” Εταιρείας Συγγραφεων) και “Ληθόστρωτο” (Εκάτη 2013). Ποιήματά της εχουν δημοσιευθεί σε έντυπα και ηλεκτρονικά περιοδικά.
* Αναδημοσίευση από το περιοδικό Culturenow Mag, τεύχος 30