Μια συγκλονιστική αφήγηση με θέμα την οδύσσεια ενός εξάχρονου αγοριού στην Ανατολική Ευρώπη κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου πολέμου. Ένα κλασικό πλέον βιβλίο το οποίο όταν πρωτοεκδόθηκε, το 1965, δίχασε την κριτική, άλλοι το αποθέωσαν και άλλοι κατηγόρησαν το συγγραφέα του ότι περιγράφει υπερβολικά βίαιες σκηνές. Ο Κοζίνσκι υπέφερε για πολλά χρόνια λόγω αυτού του βιβλίου: η έκδοση απαγορεύτηκε στην Πολωνία, τη γενέτειρά του, και η οικογένειά του υπέστη προπηλακισμούς από Ανατολικοευρωπαίους οι οποίοι θεωρούσαν ότι το βιβλίο έθιγε τον πολιτισμό τους. Το έργο του όμως άντεξε στο χρόνο και σήμερα θεωρείται κλασικό, επειδή ακριβώς περιγράφει μοναδικά την ίδια τη φύση της βαναυσότητας αλλά και την πάλη για επιβίωση.
Κριτικές
Ένα από τα καλύτερα βιβλία… γραµµένο µε βαθιά ειλικρίνεια και ευαισθησία. – Ελί Βιζέλ, συγγραφέας
Ένα ισχυρό πνευµατικό ράπισµα, γιατί ο Κοζίνσκι καταφέρνει να ισορροπήσει ανάµεσα στο πιθανό και το πραγµατικό. – Άρθουρ Μίλερ, συγγραφέας
Απόσπασµα από το βιβλίο
«Όταν πια µαζεύονταν γύρω µας κάµποσα πουλιά, ο Λεχ µού έκανε νόηµα ν’ αµολήσω τον «αιχµάλωτο». Το πουλί πετούσε ψηλά, ευτυχισµένο κι ελεύθερο, µια πιτσιλιά ουράνιου τόξου µε φόντο τα σύννεφα, και µετά χωνόταν στο καστανόχρωµο κοπάδι που το περίµενε. Τ’ άλλα πουλιά σάστιζαν προς στιγµήν. Το βαµµένο πουλί έκανε κύκλους από τη µια άκρη του κοπαδιού στην άλλη, προσπαθώντας του κάκου να πείσει τους οµοίους του ότι ήταν ένας απ’ αυτούς. Ζαλισµένα όµως από τα εκθαµβωτικά του χρώµατα, τ’ άλλα πουλιά πετούσαν γύρω του αµετάπειστα και παρά τον ζήλο µε τον οποίο το βαµµένο πουλί προσπαθούσε να χωθεί στο κοπάδι, εκείνα το έδιωχναν όλο και µακρύτερα. Αµέσως µετά, τα βλέπαµε να του ορµούν µανιασµένα, το ένα µετά το άλλο και να το ξεπουπουλιάζουν.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Σε λίγο, η πολύχρωµη φιγούρα έχανε τη θέση της στον ουρανό κι έπεφτε στο έδαφος. Όταν επιτέλους το βρίσκαµε, το βαµµένο πουλί ήταν συνήθως νεκρό. Ο Λεχ έσκυβε πάνω του και µετρούσε µε ζέση τα χτυπήµατα που είχε δεχτεί. Αίµα έσταζε από τα βαµµένα φτερά του, διέλυε την µπογιά και λέρωνε τα χέρια του Λεχ.»
«Ο µόνος τρόπος να είναι η ζωή πνευµατικά νοηµατοδοτηµένη είναι να τη ζεις στιγµή τη στιγµή. Η µοναδική αξιοπρέπεια είναι ν’ αδράχνεις αυτό που συµβαίνει την κάθε στιγµή. Για να έχει νόηµα η ζωή, πρέπει να την ορίζεις ως εάν να ήταν, πράγµατι, ένα μυθιστόρηµα».