Βαντίμ Ρέπιν: Μια διεθνής καριέρα που άρχισε από τη Σιβηρία

Ο βιολονίστας Βαντίμ Ρέπιν επιστρέφει στην Αθήνα και στο Μέγαρο Μουσικής για να συμπράξει με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών στις 27 Φεβρουαρίου, ερμηνεύοντας το Πρώτο Κοντσέρτο για βιολί του Ντμίτρι Σοστακόβιτς σε μουσική διεύθυνση του Μιχάλ Νεστερόβιτς.

Το αθηναϊκό κοινό θα έχει την ευκαιρία να απολαύσει από κοντά τον διεθνή μουσικό στη νέα σύμπραξή του με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, η οποία δεν αποτελεί νέο περιβάλλον για τον Βαντίμ Ρέπιν. Σε παλαιότερη συνέντευξή του το 2023, όταν ερμήνευσε στην Αθήνα το Κοντσέρτο για βιολί τού Τσαϊκόφσκι, ο σολίστ ανέφερε ότι έχει πάντα πολύ θετικές αναμνήσεις από τη συνεργασία του με την ΚΟΑ, στην οποία ξεχώρισε την «φανταστική ατμόσφαιρα» και το κλίμα μεταξύ των μουσικών. Σε εκείνη την περίσταση είχε μάλιστα και την ευκαιρία να ευχηθεί πολλά και δημιουργικά χρόνια στην Ορχήστρα, καθώς η συναυλία του συνέπιπτε με τον εορτασμό των 80 χρόνων της.

Μπορεί κανείς να πει ότι ο Ρέπιν είναι ένας από τους σημαντικότερους βιολονίστες τις γενιάς του, όμως φράσεις όπως αυτή χρησιμοποιούνται σήμερα με χαρακτηριστική ευκολία και συχνότητα. Τι σημαίνει στην πραγματικότητα «ένας από τους σημαντικότερους βιολονίστες», και τι προσδιορίζει έναν τόσο σημαντικό μουσικό; Η σκληρή δουλειά; Κάποιο ακαθόριστο χάρισμα; Η συνέπεια της παρουσίας του και η συνέχεια στον χρόνο;

Μια ζηλευτή καλλιτεχνική πορεία

Ο Βαντίμ Ρέπιν ξεκίνησε την πορεία του από τη Σιβηρία, όπως και ο εξίσου διάσημος ομότεχνός του Μαξίμ Βενγκέροφ. Ήταν ο νεότερος μουσικός που κέρδισε το πρώτο βραβείο σε έναν από τους μεγαλύτερους διαγωνισμούς του κόσμου, τον διαγωνισμό Queen Elisabeth στις Βρυξέλλες, σε ηλικία μόλις δεκαεπτά ετών. Μέχρι τότε είχε ήδη αρχίσει να κατακτά το παγκόσμιο στερέωμα, έχοντας πραγματοποιήσει το ντεμπούτο του στο Τόκυο, στο Βερολίνο, στο Μόναχο και στο εμβληματικό Carnegie Hall της Νέας Υόρκης. Έκτοτε έχει ερμηνεύσει όλα τα μεγάλα έργα του ρεπερτορίου, έχει συνεργαστεί με τους πιο λαμπερούς μαέστρους και τις σημαντικότερες ορχήστρες του κόσμου. Οι διακρίσεις του περιλαμβάνουν βραβεία για ηχογραφήσεις, όπως το BBC Music Award για τον δίσκο του με τον πιανίστα Νικολάι Λουγκάνσκυ, όσο και τίτλους που τον τοποθετούν στην πιο περίοπτη θέση μεταξύ των ανθρώπων των τεχνών, όπως η ανώτατη γαλλική διάκριση που έλαβε το 2010 (Chevalier de l’ Ordre des Artes et Lettres).

Δεν ονειρευόταν να γίνει βιολονίστας

Σε εξιστορήσεις της ζωής του που ο ίδιος έχει προσφέρει κατά καιρούς σε συνεντεύξεις του, ο Ρέπιν μάς πληροφορεί ότι η μουσική ήταν σημαντικότερη από το ίδιο το βιολί στα πρώτα του βήματα. Προείχε η ανάγκη του να παίζει μελωδίες σε διάφορα όργανα και μπήκε στην τάξη του βιολιού επειδή, κατά τύχη, ήταν η μόνη που είχε ελεύθερες θέσεις. Θυμάται ότι είχε στη συλλογή του πολλά μουσικά παιχνίδια, ένα φλάουτο, ένα ξυλόφωνο και ένα ακορντεόν και ότι τον γοήτευε να παράγει «όσο περισσότερο θόρυβο μπορούσε»! Όπως φαίνεται από την πορεία του στα επόμενα χρόνια, η εξέλιξή του υπήρξε ραγδαία και η καθιέρωσή του στη διεθνή σκηνή ήταν θέμα λίγων ετών.

Από την αθωότητα του παιδικού θορύβου στην ωριμότητα της ερμηνείας

Πώς εξελίχθηκε όμως η σχέση του με τη μουσική στην πορεία από την αγνή αγάπη ενός παιδιού για την παραγωγή ήχου σε μια μακρόχρονη, επιτυχημένη καρίερα;

Σε συνέντευξή του στον Guardian το 2014, ο Ρέπιν εξομολογείται πως όχι μόνο υποφέρει για την τέχνη του, αλλά και ότι η διαδικασία δεν γίνεται καθόλου ευκολότερη όσο περνούν τα χρόνια. Τα έργα τον απασχολούν συνεχώς, χωρίς διάλειμμα, ενώ τα ερωτήματά του για τους μεγάλους συνθέτες δε βρίσκουν ποτέ τις οριστικές τους απαντήσεις. Επίσης εκφράζει την ταπεινότητά του με κάθε τρόπο, θεωρεί τον εκτελεστή ως έναν απλό μεσολαβητή ανάμεσα στη μουσική και τον ακροατή, ενώ αρνείται την ύπαρξη ενός ιδιαίτερου έμφυτου ταλέντου. Για την ακρίβεια, λέει ότι το χάρισμα είναι «ένας μεγάλος μύθος», και ότι οι ιδιαίτερες στιγμές που αναμφίβολα συμβαίνουν στη σκηνή είναι αποτέλεσμα πολλών παραγόντων και όχι ενός συγκεκριμένου ταλέντου.

Αυτό που μοιάζει να παραμένει σταθερό από τις πρώτες μουσικές εμπειρίες τού Ρέπιν μέχρι την εστίασή του στο βιολί, αλλά και συνέχισε να παίζει τον κυριότερο ρόλο στον χαρακτήρα του ως μουσικού, είναι η σφαιρική αντίληψη της μουσικής και όχι η απομόνωση στα τεχνικά χαρακτηριστικά του οργάνου του. Η σκέψη του φαίνεται πάντα στραμμένη προς τον συνθέτη και τη σύνθεση, και όχι στενά προς την «βιολιστική» πραγμάτωση.

Ποια η απάντησή του στην ερώτηση «τι χρειάζεται στην καριέρα του ένας νέος μουσικός»;

Συνθέτοντας το παζλ της επιτυχημένης πορείας εκείνου που ο Γεχούντι Μενουχίν χαρακτήρισε ως τον «τελειότερο βιολονίστα που άκουσε ποτέ», καταλήγουμε ότι οι σημαντικοί μουσικοί έχουν πράγματι όσα αναφέραμε, και ακόμη περισσότερα: την προσωπική τους ματιά στα έργα, τη σκληρή δουλειά που δε σταματά ποτέ, την προσωπική τους εμπλοκή με την τέχνη τους κάθε στιγμή, και – βέβαια – τη διάρκεια στον χρόνο. Για να τελειώσουμε με μια φράση του ίδιου του Βαντίμ Ρέπιν, θα προσθέταμε ακόμη ότι μια μεγάλη καριέρα χρειάζεται «πάνω απ’ όλα, καλή τύχη».

Διαβάστε επίσης:

Ο Βαντίμ Ρέπιν με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών