Η Λίνα Πάτσιου και ο Νίκος Κουκάς ερμηνεύουν ένα ερωτευμένο ζευγάρι σε μια κοινωνία που μεταλλάσσεται σε κάτι δυστοπικό. Πρόκειται για τον κόσμο της παράστασης «Λεμόνια Λεμόνια Λεμόνια Λεμόνια Λεμόνια» του Σαμ Στάινερ (Sam Steiner), που ανεβαίνει σε σκηνοθεσία Βαρβάρας Νταλιάνη στο Θέατρο 104.
***
Το καλοκαίρι του 2022 μίλησα με την Λίνα και μου πρότεινε ένα κείμενο που δεν ήξερα. Μου άρεσε. Για να είμαι ακριβής, με γοήτευσε. Ήταν πρωτότυπο, έξυπνο και ανθρώπινο. Υπήρχε και το συν ότι διαπραγματευόταν κάτι δυστοπικό. Μου αρέσει πολύ όταν κάποιος/α συγγραφέας τραβάει μια συνθήκη στα άκρα, δημιουργώντας κάτι υπερ-λογικό. Αφήνει μεγάλο χώρο στη φαντασία να εισχωρήσει και να διαπραγματευτεί δημιουργικά τη συγκεκριμένη συνθήκη. Και όσο πιο άγνωστο είναι κάτι, τόσο πιο πολύ χώρο αφήνει να το φανταστούμε.
Ένα ζευγάρι που ερωτεύεται πρέπει να βρει τον τρόπο να επικοινωνήσει σε 140 λέξεις. Μαρτύριο. Έχετε δει ερωτευμένους να διαφωνούν; Αν σταματήσουν να μιλάνε έχει έρθει η καταστροφή. Υπερβάλλω φυσικά, διότι το έργο δεν διαπραγματεύεται στ’αλήθεια μια καταστροφή, αλλά πώς τα μικρά «δράματα» της ζωής φιλτράρονται μέσα από μια παράδοξη συνθήκη. Έχει μια διορατικότητα ο συγγραφέας για το πως λειτουργούν οι άνθρωποι στις ερωτικές σχέσεις που είναι πολωμένες. Για εκείνους είναι καταστροφή, για μας μπορεί να είναι κωμωδία. Το ότι ο συγγραφέας βάζει τον Όλιβερ και την Μπερναντέτ να βρίσκονται σε αντίπαλες ιδεολογικές ομάδες σε σχέση με τον Νόμο των 140 λέξεων, απλώς φωτίζει περισσότερο αυτό που διαλέξαμε ως κεντρικό ερώτημα του έργου: πώς θα έρθουμε εντέλει κοντά;
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Σε δεύτερο πλάνο βρίσκεται ένα πολιτικό ερώτημα: φαντάζεστε πώς είναι μια κυβέρνηση να ορίζει τις προσωπικές σχέσεις; Φτάσαμε κάπως σε αυτό το σημείο με την πανδημία. Δεν μπορούσαμε να δούμε τους δικούς μας. Με την ευρύτερη έννοια «δικούς μας». Και καταλαβαίνω εν μέρει το γιατί, υπάρχει όμως κάτι μέσα σε αυτό που προσπαθεί να ορίσει την φύση των ανθρώπων. Οι άνθρωποι πολλές φορές μέσα μας πεθαίνουμε από μοναξιά. Πεθαίνουν και στ’αλήθεια οι άνθρωποι από μοναξιά. Κυριολεκτικά. Ο άνθρωπος έχει εξελιχθεί να είναι τρομερά κοινωνικό ον. Έχουμε φτιάξει νόμους και θεσμούς, τελετές και ιδεολογίες που ορίζουν την κοινωνικότητά μας. Τόσο κοινωνικά όντα είμαστε. Το βάλαμε στο Σύνταγμα. Γιατί δεν έχουμε όφελος από το να απομονωνόμαστε. Είναι αξεδιάλυτο πολλές φορές το κοινωνικό από το πολιτικό. Και τώρα βρισκόμαστε σε αυτήν την εποχή που μπορούμε να είμαστε μαζί-μόνοι. Δεν θέλω να δαιμονοποιώ τον τρόπο που ζούμε. Τίποτα δεν είναι από μόνο του «κακό» και ούτε ξέρω πως θα είναι οι άνθρωποι του μέλλοντος. Το βλέπω σαν κάτι που η φύση μας προσκρούει. Ρωτά κάποια στιγμή η Μπερναντέτ τον Όλιβερ «Μόνη;» και εκείνος γνέφει καταφατικά. Τότε εκείνη κάνει μια εξόρμηση στο «μαζί». Και μάλιστα ένα «μαζί» που η Μπερναντετ δεν έχει τολμήσει ξανά. Τον ακολουθεί και τρώει τα μούτρα της. Τι πιο ανθρώπινο από αυτό; Και γι’αυτό και μόνο άξιζε τον κόπο.
Έχει μια δυσκολία να συστήνεις ένα κείμενο για πρώτη φορά στο κοινό, στο ελληνικό τουλάχιστον κοινό. Ειδικά ένα κείμενο που σου έχει προτείνει συνεργάτιδα και δεν είναι καθαρά προσωπική επιλογή. Αν δεν με είχε ενθουσιάσει, δεν θα δεχόμουν. Και ευτυχώς που δέχτηκα. Και ευτυχώς που μας βοηθάει η αφέλεια καμιά φορά και δεν βλέπουμε παρά μονάχα τα καλά και τα αξιοθαύμαστα και όχι τη δυσκολία. Πιστεύω, καταφέραμε να κάνουμε μια αρκετά καλή πρώτη σύσταση. Η περσινή παρουσίαση του έργου ήταν και πολύ επιβοηθητική για την φετινή παράσταση. Η οπτική έχει παραμείνει ίδια, παρόλα αυτά η δουλειά έχει βαθύνει. Πιστεύω φέτος φωτίζουμε περισσότερο τις πιο λεπτές υφάνσεις του έργου. Καμιά φορά, τα πράγματα χρειάζονται χρόνο και δοκιμή για να λειανθούν, ειδικά όταν δεν θες να χάνουν το χιούμορ τους ή την αρχική τους ορμή. Με τον Νίκο και την Λίνα ξαναείδαμε το έργο ανανεωμένα και άξιζε πολύ. Μου άρεσε το γεγονός ότι μπορέσαμε να μην επαναπαυθούμε σε μια πρώτη πολύ καλή υποδοχή και να επαναδιαπραγματευτούμε θέματα. Μας έδωσε ξανά ώθηση που μας συνέδεσε με την καλλιτεχνική μας δουλειά. Είναι πολύ σημαντικό να μην χάνεται αυτό ή αν χάνεται, ο ένας να βοηθά τον άλλο να ξαναβρεθεί.
Διαβάστε επίσης:
Λεμόνια, του Σαμ Στάινερ σε σκηνοθεσία Βαρβάρας Νταλιάνη για δεύτερη χρόνια στο Θέατρο 104
