Με αφορμή την ατομική έκθεση Χώροι των τόπων της Βαρβάρας Σπυρούλη, το Culture Now μίλησε μαζί της. Η έκθεση ξεκινά στις 13 Φεβρουαρίου στην γκαλερί Αγκάθι – Καρτάλος.
Συνέντευξη: Στρατής Πανταζής
Culture Now: Στην ατομική σας έκθεση στη γκαλερί Αγκάθι θα δούμε παλαιότερες ή μόνο νέες σας δουλειές;
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Βαρβάρα Σπυρούλη: Στην 8η ατομική μου έκθεση παρουσιάζω τη νέα μου δουλειά που προκύπτει τα τελευταία τρία χρόνια και αφορά την εγκατάσταση στο χώρο. Συρμάτινες συνδέσεις γραμμών αναπτύσσονται στον χώρο δημιουργώντας γεωμετρικά μοτίβα. Ο συνδυασμός με τις ξύλινες γλυπτικές επιφάνειες ακαθορίστου γεωμετρικού σχήματος παραπέμπει σε ανθέμια ή ριζώματα.
CN: Στον κατάλογο της έκθεσής σας, ο ιστορικός τέχνης και επιμελητής κύριος Εμ. Μαυρομμάτης αναφέρει ότι δημιουργείτε συστήματα στο έργο σας. Μπορείτε να μας μιλήσετε για αυτά?
ΒΣ: Η διαδικασία από τη σύλληψη μέχρι την πραγμάτωση του έργου αποτυπώνεται μέσω συστημάτων. Οι πρωταρχικές μου ιδέες πάνω σε ένα θέμα εντάσσονται σε ένα σύστημα σκέψης. Η εξέλιξή και η επεξεργασία τους καταλήγουν στη διαμόρφωση ενός άλλου συστήματος ή μικροσυστημάτων τα οποία δημιουργούν έναν υλικό ιστό. Τα συρμάτινα πλέγματα με τη διάτρητη σχηματοποίηση τους έρχονται σε μια διαλεκτική με το χώρο. Το σύστημα είναι οι διάτρητες δομές που μέσω αυτών παρουσιάζεται το θέμα και τοποθετούνται σε διαφορετικές θέσεις στο χώρο (αιωρούνται ή βρίσκονται στη συνέχεια του εδάφους κατακόρυφα ή παράλληλα προς αυτό). Ο χώρος είναι μέρος του έργου.
CN: Επίσης σε ένα σημείο του καταλόγου, αναφέρεται ότι το άδειο αποδίδεται ως η δομή και η μορφή του χώρου. Προσωπικά αυτή η προσέγγιση, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι τα συρμάτινα πλέγματα που δημιουργείτε σχετίζονται με την υλικότητα και ότι έρχεται ο χώρος να δώσει νέες ιδιότητες και να «προκαλέσει» το υλικό έργο, ανακαλεί τη φιλοσοφία του Marcuse για τη διαλεκτική που είναι απαραίτητη για την προώθηση της σκέψης. Συγκεκριμένα ισχυρίζεται ότι η διαλεκτική σκέψη περιλαμβάνει την ικανότητα να εξάγει ουσιώδη θραύσματα από τους υπάρχοντες τρόπους θεώρησης της κοινωνίας και των τρόπων σκέψης σε μια προσπάθεια να δημιουργήσει νέες ιδέες και νέους τρόπους συλλογισμού. Έτσι και εσείς θέλετε να ξεφύγετε από την συμβατική γλυπτική, φέρνοντας την αντιμέτωπη με το γύρω χώρο. Μήπως προσπαθείτε μέσω του έργου σας να ξεφύγετε από τη δεύτερη και τρίτη διάσταση και να περάσετε κάπου αλλού;
ΒΣ: Προσπαθώ να ξεφύγω από την στερεότυπη αντίληψη για τη φύση και τη συμπεριφορά των υλικών. Επιχειρώ να διερευνήσω μια νέα πλαστιμότητα στην ύλη που με τη σειρά της θα συνδιαλλαγεί με το χώρο που ορίζουν οι τόποι μου, με τρόπο καινοτόμο. Με ενδιαφέρει εκείνη η πλευρά της τέχνης που μπορεί ταυτόχρονα να μετασχηματίζεται και να αντιστοιχίζεται με το κοινωνικό φαινόμενο.
CN: Ο κύριος Μαυρομμάτης συνδέει το έργο σας με την χαϊντεγγεριανή προσέγγιση για τον τόπο. Σύμφωνα με τον Heidegger, μέσα στην αλήθεια του έργου τέχνης βρίσκουμε τη γη και τον κόσμο, που δηλώνουν με τον τρόπο τους το ον και το Είναι. Η γη που συνδέεται με το παρόν και ο κόσμος με την παρουσία βρίσκονται και πραγματώνονται μέσα στο έργο τέχνης, που αποτελεί τον τόπο της αλήθειας. Το έργο σας αποτελεί τον τόπο της αλήθειας και πόσο σημαντική είναι η ύπαρξη του κοινού για την ολοκλήρωσή του;
ΒΣ: Τόπο της αλήθειας όπως τον εκλαμβάνω εγώ, ναι, με ισχυρό το στοιχείο της αυτογνωσίας. Κυρίως όμως είναι τόπος της διάθεσης και της αντοχής. Αυτή είναι η σημαντική πλευρά του πράγματος. Αλλά και τόπος όπου παράγεται εκείνη η ενέργεια που μεταλλάσει την όποια προσωπική συγκρότηση σε μάχη για τη διαφορετικότητα στη τέχνη. Το κοινό δεν έχει σχέση με την ολοκλήρωση της προσπάθειας. Το κοινό είναι η συλλογική αίσθηση του Είναι.
CN: Στον κατάλογο της έκθεσης πέρα από το γλυπτό/ κατασκευή περιλαμβάνεται και το σχέδιό του. Στην έκθεση θα παρουσιάσετε και τα σχέδια; Αν ναι, το σχέδιο και το γλυπτό/κατασκευή είναι αυτόνομα ή αποτελούν αναπόσπαστο μέρος ενός έργου;
ΒΣ: Θα παρουσιάσω τα προσχέδια των γλυπτών /κατασκευών μου. Είναι πολύ σημαντικά για εμένα γιατί συνέβαλαν στη διαδικασία υλοποίησης του έργου ως σημειώσεις της πρωταρχικής ιδέας. Επιλέγω να μην τα απομονώσω, αλλά να τα εντάξω στο σύνολο του έργου που θα παρουσιάσω ως αναπόσπαστο κομμάτι αυτού.
CN: Συνήθως δουλεύετε με σύρμα. Τι σημαίνει για εσάς το συγκεκριμένο υλικό και τι δυνατότητες δίνει στο έργο σας;
ΒΣ: Το σύρμα είναι ένα υλικό το οποίο μου προσφέρει τη δυνατότητα να εκφράσω το άυλο, την αιώρηση στο χώρο, την έλλειψη στερεότητας. Επιπλέον η λεπτότητα του υλικού αυτού συμβάλλει στην απώλεια της αίσθησης του χώρου ( ο επισκέπτης τείνει να συγχέει το μέσα με το έξω το μπροστά με το πίσω ερχόμενος κατά αυτόν τον τρόπο σε διάδραση με το έργο). Η χρήση του σύρματος είναι το μέσο με το οποίο μπορώ να αποδώσω μια σχετικά άυλη υπόσταση, η οποία επιλέγω είναι εμφανής σε όλα μου τα έργα.
CN: Μέσω της ενασχόλησής σας με τη δημιουργία ιστών/πλεγμάτων θέλετε να αγγίξετε και την απομάκρυνση του ανθρώπου και ίσως και του καλλιτέχνη από την χειρονακτική εργασία;
ΒΣ: Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ενώ το έργο υλοποιείται χειρονακτικά, παραπέμπει σε μορφές επικοινωνίας του παγκόσμιου ιστού, στις γραμμικές διασυνδέσεις των ριζωμάτων και στη φιλοσοφία τους. Η απομάκρυνση του ανθρώπου και κατ’ επέκταση του καλλιτέχνη από τη χειρονακτική εργασία φέρνει στο προσκήνιο το ζήτημα της τεχνολογικής εκτόξευσης. Πάνω σε αυτό το ζήτημα, δεν θα ήθελα να σχολιάσω την απομάκρυνση του καλλιτέχνη από τη χειρονακτική εργασία γιατί από αυτήν κάπως προκύπτει και η εξέλιξη της τέχνης. Αν το αναγάγουμε όμως σε κοινωνικό επίπεδο, στη χειρονακτική εργατική δύναμη που αντικαθίσταται από μηχανές παραγωγής τότε το έργο μου θα ήταν άλλο.
CN: Για το έργο Γέφυρα – διαδρομή, 2015 χρησιμοποιήσατε σχοινιά και όχι σύρμα που συνήθως συναντάμε στα έργα σας. Επίσης το έργο είναι πιο λιτό σε σχέση με τα συρμάτινα. Ποιος είναι ο λόγος;
ΒΣ: Η επιλογή του σχοινιού έγινε για πρακτικούς λόγους. Η γέφυρα συνιστά ένα ανάπτυγμα στο χώρο, σε οριζόντια κατεύθυνση και παράλληλο με το έδαφος. Η χρήση των ξύλινων επιπέδων φανερώνει έναν άλλο τρόπο τοποθέτησης του έργου στο χώρο, ένα άλλο μικροσύστημα σκέψης. Η διάτρητη δομή που υπάρχει στα προηγούμενα έργα μου, σε αυτό, πληρείται από την υφή του ξύλου.
CN: Τέλος στο ίδιο έργο παίζετε με τη σκιά, στην οποία δίνετε έμφαση και στη φωτογραφία του καταλόγου. Ποιο ρόλο παίζει για εσάς η σκιά;
ΒΣ: Στο συγκεκριμένο έργο η σκιά έχει μια σκηνοθετική χροιά. Είναι ένα ίχνος που αφήνει το έργο, μια ανάκλαση. Δημιουργεί επίσης ένα δεύτερο χώρο, που βοηθάει τη σύνθεση του έργου σε αυτόν, ο οποίος δεν είναι τρισδιάστατος όπως συμβαίνει στη γλυπτική. Και εμφανίζεται υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις , αυτές της ύπαρξης τεχνητού φωτός.
