Βασίλης Κρουστάλλης: Πού είναι η Λετονία και τι κάνει στο animation;

Από τότε που ο Michel Ocelot στην πολύ δημοφιλή ταινία Ο Κιρικού και η μάγισσα (1998) συνεργάστηκε με το στούντιο Rija Films στην Λετονία, η μικρή χώρα της Βαλτικής με πρωτεύουσα την πολύ γνωστή και αριστοκρατική Ρίγα, μπήκε ξαφνικά στο χάρτη του ενδιαφέροντος, σε μια εποχή που οι υπολογιστές είχαν ήδη αρχίσει να αντικαθιστούν το χειροποίητο animation.

Με προϋπολογισμούς αξιοπρεπείς αλλά όχι πλούσιους, οι ανεξάρτητοι Λετονοί καλλιτέχνες έχουν μια “μεσογειακή” νοσταλγία στις ταινίες τους, μια γλυκόπικρη ατμόσφαιρα και μια φανταστικά σαρδόνια αίσθηση του χιούμορ.

Για παράδειγμα, ο Vladimir Leschiov που μπορεί και μιλά για  ανθρώπινες σχέσεις και φαντασία στο σχεδόν αλμυρό από θάλασσα Wings and Oars ή (μαζί με τον Εσθονό Kaspar Jancis) ανατέμνει την κατάσταση της Ανατολικής Ευρώπης μετά το τείχος του Βερολίνου λίγο διαφορετική από τις επίσημες αφηγήσεις στη Villa Antropoff.

O σύγχρονός του Edmunds Jansons μπερδεύει χρώματα, ζώα και μουσική στη δική του κατασκευή της Παγκόσμιας Ημέρας του Πατέρα (International Father’s Day), ενώ το νέο ταλέντο της Λετονίας, o 23χρονος Gints Zilbalodis αναδεικνύει αποστάσεις ατόμου από την κοινότητα στις ταινίες του Inaudible και Προτεραιότητες (Priorities)

Γοητεία με τους ελληνικούς μύθους υπήρχε ήδη από την εποχή που ο “πατριάρχης” του Λετονικού animation, ο Arnolds Burovs, αποφάσισε να διασκευάσει τον μύθο του Πυγμαλίωνα με κούκλες (1967). Ο νεότερος Karlis Vitols κάνει την δική του εκδοχή του Μινώταυρου (2016) όπου ο μικρός Μινώταυρος μάταια προσπαθεί να βρει φίλους να παίξει μέσα στον απέραντο μίτο της Αριάδνης.

Το παιδικό animation με κούκλες έχει σταθερή εμφάνιση στις ταινίες του στούντιο Animācijas Brigāde (ΑΒ studio), ενώ η Indra Sproge με το Awesome Beetle Colors (2016) φτιάχνει την δική της εκδοχή της αλφαβήτας και κερδίζει βραβεία στα φεστιβάλ.

Και βέβαια, οι αναζητήσεις της ταυτότητας συνεχίζονται: τι συμβαίνει αν κάποιος χάσει (κυριολεκτικά) την δημόσια εικόνα του; Αυτό πραγματεύεται ο Jurgis Krasons στην ταινία Το Πρόσωπο (Face). Ενώ μια από τις πιο ενδιαφέρουσες Λετονές καλλιτέχνιδες animation, η Signe Baumane (τώρα εγκατεστημένη στην Νέα Υόρκη) συνεχίζει μια πορεία παραγωγής ανεξάρτητων ταινιών animation μεγάλου μήκους: πρώτα μια “εύθυμη ταινία για την κατάθλιψη” Rocks in my pockets, και τώρα -μετά την επιτυχημένη καμπάνια της στο Kickstarter, αρχίζει την δεύτερη ταινία “My Love Affair with Marriage”.

Δεν χρειάζεσαι να είσαι εντυπωσιακός για να είσαι σημαντικός. Αυτό το γνωρίζουν οι  Λετονοί καλλιτέχνες του animation, και είναι παραγωγικοί, κρατώντας πάντα ένα μυστήριο των αισθημάτων των Βόρειων χωρών.

Ένα μεγάλο αφιέρωμα στον Vladimir Leschiov (με την παρουσία του ίδιου) και στο σύγχρονο animation από την Λετονία θα γίνει στο πλαίσιο του 6ου διεθνούς φεστιβάλ animation, Be there! Corfu Animation Festival (29 Μαρτίου – 2 Απριλίου 2017, Κέρκυρα).

Info: O Βασίλης Κρουστάλλης γεννήθηκε στην Κέρκυρα, σπούδασε κλασική φιλολογία, φιλοοσοφία και κιν/φο σε Ελλάδα και Μ. Βρετανία, και είναι παν/κός ερευνητής (Ιόνιο Παν/μιο, Τμήμα Τεχνών Ήχου και Εικόνας), εκδότης στο αγγλόφωνο portal για το animation Zippy Frames (www.zippyframes.com) καθώς και καλλιτεχνικός διευθυντής του Be there! Corfu Animation Festival (www.betherefest.gr) Πρόσφατα, επελέγη σύνδεσμος της Ελλάδας στα νεοσύστατα Ευρωπαϊκά βραβεία animation. 

6ο Be there! Corfu Animation Festival