Βερόνικα Δαβάκη – Δημήτρης Παπαδημητρίου: Ένα παράθυρο μικρό για όλα τα παιδιά

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Αυτισμού ανακαλύψαμε τη μουσική συλλογή «Ένα παράθυρο μικρό», την οποία διαθέτει δωρεάν το Ίδρυμα Ωνάση και είχαμε την ευκαιρία να συνομιλήσουμε με δύο από τους μοναδικούς συντελεστές της: τον Δημήτρη Παπαδημητρίου και την Βερόνικα Δαβάκη. Οι δύο μουσικοί μας μίλησαν για το μοναδικό στο είδος του εγχείρημα, που ξεκίνησε μετά από προτροπή της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση, που τα τελευταία 8 χρόνια πραγματοποιεί με μεγάλη επιτυχία το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Η μουσική αγαπάει τον αυτισμό».

Σας προσκαλούμε, λοιπόν, να γνωρίσετε μια σειρά τραγουδιών που δημιουργήθηκε από τον συνθέτη Δημήτρη Παπαδημητρίου και τον ποιητή Μιχάλη Γκανά, σε ερμηνεία του Χρήστου Θηβαίου και της Βερόνικας Δαβάκη μέσα από τις εντυπώσεις δύο εκ των συντελεστών, τα συναισθήματά τους και τελικά, την δική τους οπτική για την παρατεταμένη περίοδο απομόνωσης, που βιώνουμε όλοι μας.

– Πώς συνδέεται η μουσική συλλογή «Ένα παράθυρο μικρό» με το εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Ιδρύματος Ωνάση, «Η μουσική αγαπάει τον αυτισμό»;

ΔΠ. Είναι μια παραγγελία-προτροπή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, προς εμάς ώστε να δημιουργηθεί ένα μουσικό-τραγουδιστικό υλικό, ελεγχόμενο 100 τοις εκατό ως προς την εγκυρότητα του, τόσο επιστημονικά όσο και καλλιτεχνικά. Με χαρά αλλά και αγωνία αναλάβαμε το αδιανόητα δύσκολο φορτίο να είμαστε για χατίρι των παιδιών απλοί (και όχι απλοϊκοί), άμεσοι (αλλά όχι αφελείς), καίριοι και βαθύς (μα όχι δυσπρόσιτοι) για τα παιδιά του προγράμματος. Για όλα τα θέματα που ακουμπήσαμε έγινε από όλους μας μια αναλυτική τεχνική “αναγωγής στη μονάδα” ώστε πρώτοι εμείς να φτάσουμε στα στοιχειώδη υλικά μουσικής λόγου και ερμηνείας ως προς θέματα εξαιρετικά δύσκολα, όπως ίσως φαντάζεσθε. Όμως είχαμε επιστημονική βοήθεια που στάθηκε πολύ σημαντική στην επίτευξη του στόχου.

– Σε πολλές περιπτώσεις οι αρμονικές συνεργασίες αποδίδουν και λαμπρά αποτελέσματα. Πώς σας φάνηκε η δική σας συνεργασία, αλλά και η συνεργασία που είχατε με τους υπόλοιπους συντελεστές;

ΒΔ. Υπήρχε ένα κομμάτι που όταν μου το έδωσαν να το ακούσω τα μάτια μου τρέχανε δάκρυα ασυγκράτητα σαν ν’ άνοιξε μια πελώρια βρύση. Είπα πως δεν μπορώ να το τραγουδήσω. Αυτό το παράξενο παράθυρο που κοιτάει μόνο μέσα ή το άλλο που κοιτάει μόνο έξω και για να το τιμωρήσουν είπαν πως θα το χτίσουν το ξέρουμε όλοι πολύ καλά. Δεν υπάρχει «σπίτι» χωρίς ένα τουλάχιστον τέτοιο παράθυρο. Η αποδοχή της διαφορετικότητας, η ένταξη της μονάδας στο σύνολο χωρίς να επιβάλλεται η απώθηση της ατομικότητας αλλά και χωρίς το ξένο στοιχείο να δημιουργεί φόβο είναι θέματα που μας απασχολούν όλους, ή τουλάχιστον θα έπρεπε. Οι δημιουργοί αυτού του cd ήταν τόσο μα τόσο εύστοχοι και ακριβείς που αιφνιδιάστηκα. Είμαι περήφανη που συμμετείχα σ’ αυτή τη δουλειά.

ΔΠ. Κυρίαρχο υλικό για μας στάθηκε ο στίχος του Μιχάλη Γκανά και η ερμηνευτική λύση στην παιδική χορωδία ως η φωνή της παιδικής ψυχής, το Χρήστο Θηβαίο ως πατρική φιγούρα και της Βερόνικας Δαβάκη ως μητρικής. Όλα τα τραγούδια απευθύνονται σε όλα τα παιδιά ανεξαιρέτως και το καθένα μπορεί υποσυνείδητα ή και συνειδητά να εστιάσει και να πάρει το κομμάτι που έχει ανάγκη.

– Θεωρείτε πως η μουσική μπορεί να αποτελέσει ένα μέσο για να κατανοήσουμε τον κόσμο όπως τον βλέπουν άνθρωποι που βρίσκονται στο ευρύ φάσμα του αυτισμού;

ΒΔ.

Όταν μπήκα στο στούντιο για να γράψω τα τελευταία κομμάτια αναρωτιόμουν τι επίδραση θα μπορούσε να έχει αυτός ο μουσικός κόσμος σ΄ ένα έμβρυο και αργότερα σ ένα παιδί. Ήμουν στον 8ο μήνα της εγκυμοσύνης μου. Και δεν δίστασα ούτε στιγμή.

Η μουσική βοηθάει τον ακροατή να κατανοήσει τον κόσμο, ίσως ακόμα και να τον αντέξει. Η μουσική βοηθάει τον ακροατή να εμβαθύνει στα συναισθήματα του, προσφέρει ένα βίωμα διαφορετικού τύπου, λυτρωτικό και εξαγνιστικό.

Αυτό το cd δεν απευθύνεται αποκλειστικά σε παιδιά που βρίσκονται στο ευρύ φάσμα του αυτισμού. Απευθύνεται σε όλα τα παιδιά Και χαρακτηρίζεται από την τρυφερότητα και την ευαισθησία που έχει ανάγκη κάθε παιδί για να ανθίσει.

ΔΠ. ……Θα προσέθετα με ευκολία ότι το έργο μας απευθύνεται εξίσου στο παιδί που επιζεί μέσα στους ενήλικους.

– Σε αυτή τη δύσκολη περίοδο που διανύουμε είναι η μουσική μια αισιόδοξη διέξοδος για εσάς;

Είναι πάντα διέξοδος για μας, όμως όσο διέξοδος είναι η ιστορική καταγραφή της ζωής μας σε ένα ημερολόγιο που θα ανακαλυφθεί κάποτε, μετά την καταστροφή. Όσο διέξοδος είναι ακόμη μια εξομολόγηση σε φίλο ιδανικό.

– Θεωρείτε πως η καραντίνα και η αναγκαστική αποστασιοποίηση σας έχει βοηθήσει δημιουργικά ή σας έχει στερήσει την έμπνευση;

ΒΔ. Η καραντίνα είχε ως αποτέλεσμα την αναγκαστική αποστασιοποίηση από κάποια αλλά και την αναγκαστική κατά μέτωπο σύγκρουση με άλλα. Ένα τόσο δυνατό ερέθισμα δεν θα μπορούσε να μη δημιουργήσει εναλλασσόμενα κύματα.

ΔΠ. Σε πρώτη φάση ήταν σαν δώρο αφού υπήρχε ξαφνικά άπλετος χρόνος και απομόνωση για γράψιμο. Όμως η απομόνωση, όταν δεν είναι επιλογή, λέγεται φυλάκιση και βαριά κατάθλιψη. Χρήσιμη και αυτή ως εμπειρία όχι όμως κατάλληλη για δημιουργία όσο την νοιώθεις. Τώρα περνάμε όλοι τη φάση που επαναστατούμε σε αυτό καθώς η διαρκώς μετατιθέμενη ημέρα της “απελευθέρωσης” μας σπάει τα νεύρα. Θα πρέπει να βρούμε τώρα μια άλλη τεχνική για να στρωθούμε στη δημιουργική δουλειά. Ίσως εάν απελπισθούμε τελείως….Πάντως η δημιουργία δεν ανακόπηκε καθόλου, ως καταγραφή και ολοκλήρωση μεγάλων σχεδίων που είχαν αρχίσει στην πρώτη πανδημία..

– Θα θέλατε να μοιραστείτε μαζί μας μία ελπίδα που τρέφετε για το άμεσο μέλλον;

ΔΠ. Να ξαναβρεθούμε ξανά μαζί στην “Αγορά”, όλοι, φίλοι, γνωστοί και άγνωστοι συγκάτοικοι της ίδιας πόλης.

Διαβάστε επίσης:

Ένα παράθυρο μικρό: Μια μουσική συλλογή από το Ίδρυμα Ωνάση για την Παγκόσμια Ημέρα Αυτισμού