Στο πλαίσιο του έργου προφορικής ιστορίας Archiv der Flucht [Αρχείο Φυγής]
Η ενδοευρωπαϊκή μετανάστευση, το βίωμα της ξενιτιάς και η υπέρβαση του βίαιου τραύματος στα υποκείμενα που συχνά εξαναγκάστηκαν να καταφύγουν σε μια αντίστοιχη λύση ανάγκης απασχόλησαν τον σκηνοθέτη και ποιητή Λευτέρη Ξανθόπουλο (1945-2020) στο μεγαλύτερο μέρος του κινηματογραφικού έργου του. Με αφορμή τις πρώιμες ταινίες τεκμηρίωσης του, η παρούσα συζήτηση θα προτείνει νέες εννοιολογήσεις και ερμηνείες του έργου του δημιουργού και τη συμβολή του στην κατανόηση της μεταναστευτικής εμπειρίας.
Στη συζήτηση συμμετέχουν οι:
Ορσαλία-Ελένη Κασσαβέτη, δρ. Πολιτισμικών Σπουδών, διδάσκουσα ΠΔ 407/80 Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας / ΕΑΠ
Άννα Λυδάκη, ομότιμη καθηγήτρια Παντείου Πανεπιστημίου
Κώστας Θ. Καλφόπουλος, συγγραφέας
Κώστας Κατσάπης, ιστορικός, Πάντειο Πανεπιστήμιο / ΕΑΠ
Στέλιος Κυμιωνής, ιστορικός κινηματογράφου, Προϊστάμενος Διεύθυνσης Ανάπτυξης & Διαχείρισης Ψηφιακού Περιεχομένου ΕΚΟΜΕ
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Θα ακολουθήσει προβολή των ντοκιμαντέρ Ο Γιώργος από τα Σωτηριάνικα (1978) και Στα Τουρκοβούνια (1983).
Με την ευγενική παραχώρηση από την κ. Αγλαϊα Λάτσιου και των τέκνων του ΛΞ.
Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΠΟ ΤΑ ΣΩΤΗΡΙΑΝΙΚΑ
1978, ντοκιμαντέρ, 16 mm & super-8, col., 00.47 min. Παραγωγή: Γ. Κοζομπόλης.
Σχολιάζοντας για δεύτερη φορά της μεταναστευτική εμπειρία από την εποχή του ντοκιμαντέρ Ελληνική κοινότητα Χαϊδελβέργης (1976), ο Λευτέρης Ξανθόπουλος παρουσιάζει τον Γιώργο Κοζομπόλη, έναν επιτυχημένο Έλληνα επιχειρηματία της διασποράς, και την καθημερινότητά του στην ανεπτυγμένη Χαϊδελβέργη. Πρόκειται για εικόνες που έρχονται σε αντίστιξη με τη ζωή που άφησε πίσω στα Σωτηριάνικα και που συνομιλούν με τους Έλληνες μετανάστες αλλά και τους Γερμανούς στη χώρα τους.
ΣΤΑ ΤΟΥΡΚΟΒΟΥΝΙΑ
1982, ντοκιμαντέρ, 16 mm, col, 00.25 min. Παραγωγή: Γιώργος Εμιρζάς ΕΠΕ και Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου.
Οι Έλληνες εσωτερικοί μετανάστες που βρήκαν καταφύγιο μετά τον εμφύλιο πόλεμο πάνω στις κορυφογραμμές της ομώνυμης περιοχής του τίτλου αυτο-ιστορούνται και περιγράφουν γλαφυρά και χωρίς περιπλοκές το δράμα του διαρκούς κινδύνου του ξεριζωμού και την εγκατάστασή τους σε έναν αφιλόξενο τόπο.
Η εκδήλωση πραγματοποιείται με την υποστήριξη του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Τμήμα Πολιτισμού και Δημιουργικών Μέσων και Βιομηχανιών, του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου και των εκδόσεων Παπαζήση.
Archiv der Flucht [Αρχείο Φυγής]
Το Archiv der Flucht [Αρχείο Φυγής] είναι ένα εγχείρημα του Haus der Kulturen der Welt (HKW) στο Βερολίνο, το οποίο συγκεντρώνει κινηματογραφημένες συνεντεύξεις 42 ανθρώπων που ήρθαν στη Γερμανία μεταξύ 1945 και 2016. Οι πρωταγωνιστές και πρωταγωνίστριες του Αρχείου προέρχονται από 28 χώρες καταγωγής της Νότιας Αμερικής, της Αφρικής, της Ανατολικής και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, της Εγγύς και της Μέσης Ανατολής, της Νοτιοανατολικής και της Ανατολικής Ασίας και αφηγούνται τις ιστορίες φυγής τους σε εννέα γλώσσες. Οι ιστορίες αυτές καλύπτουν ποικίλα κοινωνικά και πολιτισμικά περιβάλλοντα, θρησκεύματα, σεξουαλικούς προσανατολισμούς και κοινωνικές τάξεις. Τη στιγμή που πραγματοποιήθηκαν οι συζητήσεις, οι συνεντευξιαζόμενοι και συνεντευξιαζόμενες ήταν μεταξύ 19 και 87 ετών. Οι συνεντεύξεις διαρκούν από μία έως έξι ώρες.
Σε διάστημα που υπερέβη τα πέντε έτη προέκυψε από τις 42 αυτές συζητήσεις ένα online αρχείο με τη μορφή μιας βιβλιοθήκης οπτικοακουστικού υλικού, το οποίο είναι διαθέσιμο από τις 30 Σεπτεμβρίου 2021 σε μια ειδικά διαμορφωμένη διαδικτυακή πλατφόρμα, η οποία πρόκειται να λειτουργήσει εκτός από μέσο προβολής για το ευρύ κοινό και ως εργαλείο ακαδημαϊκής και δημοσιογραφικής έρευνας.
ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
30/9 – 22/12
Χώρος: Goethe-Institut Athen
Γλώσσα: Αγγλικά, Γερμανικά
Στην Αθήνα παρουσιάζεται μια επιλογή δέκα συνεντεύξεων από το Archiv der Flucht [Αρχείο Φυγής] με τη μορφή εγκατάστασης στο χώρο του Goethe-Institut. Πέντε γυναίκες και πέντε άντρες από τη Συρία, την Κένυα, το Αφγανιστάν, το Καμερούν, το Ιράν, τη Σομαλία, την Ερυθραία, την Παλαιστίνη και την Ουγκάντα διηγούνται ιστορίες φυγής και εκδίωξης, ιστορίες για την πατρίδα και την εξορία, του «ανήκειν» και του νέου ξεκινήματος, κάποιες από τις οποίες διασχίζουν και την Ελλάδα. Η εγκατάσταση περιλαμβάνει επιπλέον έναν υπολογιστή, μέσω του οποίου μπορεί ο επισκέπτης να αλληλεπιδράσει άμεσα με ολόκληρο το online αρχείο προφορικής ιστορίας καθώς και να αναζητήσει περαιτέρω λεπτομέρειες σχετικά με τη μέθοδο και τη διαδικασία δημιουργίας του.
Επιμέλεια εγκατάστασης στην Αθήνα: Στάμος Μιχαήλ