Βιβλίο: Αφοσίωση – Vernica Roth

Είμαι συγκινημένη… βαθιά συγκινημένη! Είναι από τις φορές εκείνες που με το τέλος της ανάγνωσης ενός βιβλίου, ιδιαίτερα όταν αυτό ανήκει σε μια λογοτεχνική σειρά, αισθάνεσαι ότι κλείνει ένας κύκλος, ένα σημαντικό κεφάλαιο στη ζωή σου, πως μπαίνει ένας επίλογος σε κάτι που αγάπησες, κάτι στο οποίο επένδυσες χρόνο, ψυχή και συναισθήματα.

Ακριβώς μια τέτοια περίπτωση είναι για μένα η τριλογία της “Απόκλισης” όπου με το τελευταίο βιβλίο της σειράς, όχι μόνο δεν με απογοήτευσε, αλλά μου προσέφερε πολύ περισσότερα απ’ όσα θα μπορούσα να ελπίζω. Και δεν λέω απ’ όσα θα μπορούσα να περιμένω γιατί στα δύο προηγούμενά της βιβλία, η Roth, μου είχε αποδείξεις επανειλημμένα και περίτρανα πως από τη μαγική δύναμη της πένας της, μπορούσα να περιμένω τα πάντα και να προκαλώ το μυαλό μου να ξεπεράσει τα όρια των πιθανοτήτων, πλάθοντας σενάρια που, τελικά, ούτε καν πλησίαζαν αυτό που με περίμενε σε κάθε επόμενο κεφάλαιο.

Η κοινωνία στην οποία τόσο η Τρις όσο και οι φίλοι της, μεγάλωσαν και γαλουχήθηκαν με τις αξίες των φατριών τους, έχει πλέον διαλυθεί. Όλος τους ο κόσμος, οι αξίες που πάντα πίστευαν ότι διατηρούσαν τις ισορροπίες της ύπαρξής τους, διαλύθηκαν και κατέρρευσαν. Μέσα στα τείχη, δύο αντίπαλα στρατόπεδα στοχεύουν την εξουσία θέλοντας να αποκτήσουν τον απόλυτο έλεγχο.

Έξω από τα τείχη, υπάρχει ένας άγνωστος κόσμος, ίσως ο μόνος πραγματικός κόσμος, που τους καλεί να τον ανακαλύψουν και μαζί με αυτόν, να ανακαλύψουν την αλήθεια γύρω από την ίδια τους την ύπαρξη. Και η Τρις, λαχταρά να βρεθεί εκεί και να μάθει ποια σχέση είχε η πρόγονός της με την σημερινή τους κατάσταση, ποιοι είναι αυτοί που τόσα χρόνια κινούσαν τα νήματα και ποιος ήταν ο σκοπός τους, οι προθέσεις τους. Η αλήθεια, όμως, είναι πιο περίπλοκη και πολυδιάσταση από αυτήν που είχαν φανταστεί και τελικά αποδεικνύεται πως κανείς δεν είναι αυτός που φαίνεται και πως κανενός τα κίνητρα, δεν είναι αγνά και ανιδιοτελή. Η ώρα που θα πρέπει να παρθούν αποφάσεις, πλησιάζει και το βέβαιο είναι πως δεν θα είναι εύκολες και πως οι απώλειες, δεν θα είναι λίγες.

“Μια επιλογή μπορεί να σε μεταμορφώσει. Μια επιλογή μπορεί να σε καταστρέψει. Μια επιλογή θα σε καθορίσει.” Αυτές οι τρεις φράσεις αναφέρονται στο οπισθόφυλλο της “Αφοσίωσης”. Τρεις φράσεις θεωρητικά ασήμαντες οι οποίες, ωστόσο, περικλείουν όλο το νόημα του συγκεκριμένου βιβλίου. Στις πρώτες δύο, υπάρχει η λέξη μπορεί. Αυτόματα αντιλαμβανόμαστε πως υπάρχει δυνατότητα να γίνει είτε το ένα, είτε το άλλο, ανάλογα με το ποια θα είναι η επιλογή αυτή. Στην τρίτη, δεν υπάρχει εναλλακτική, δεν δίνονται πιθανότητες. Όποια κι αν θα είναι η επιλογή, θα σε καθορίσει, οριστικά, αμετάκλητα, τελεσίγραφα. Αν αναλογιστείς αυτό, πριν καν ξεκινήσεις να διαβάζεις το βιβλίο, είμαι βέβαιη πως θα νιώσεις τους παλμούς σου πιο γρήγορους και το στήθος σου πιο βαρύ από άλλες φορές. Γιατί τώρα ξέρεις… ξέρεις πως αυτό, είναι το τέλος, σε όποια μορφή και διάσταση κι αν έρθει. Ξέρεις πως αυτή, είναι η τελευταία ευκαιρία. Ξέρεις πως ότι είναι να γίνει θα γίνει, πως τα γραμμένα δεν αλλάζουν και πως δεν μπορεί κανείς να πάρει πίσω όσα έχει κάνει ή όσα θα κάνει. Και ναι, αυτό, είναι τρομακτικό, αλλά και γοητευτικό συνάμα. Και εκεί που γενάτε το συναίσθημα, ξεκινάμε να διαβάζουμε και αυτό, απλά, κορυφώνεται.

Θέλοντας και μη, χωρίζουμε το βιβλίο σε δύο επίπεδα. Το πρώτο, έχει να κάνει καθαρά με την δυστοπική πλοκή του και το πως αυτή θα εξελιχθεί για να φτάσει στην τελική κορύφωση αλλά και τις αποφάσεις εκείνες που θα καθορίσουν το μέλλον όλων. Το δεύτερο, έχει να κάνει με την εξέλιξη των ηρώων και των μεταξύ τους σχέσεων, αλλά και με την ανάπτυξη του ψυχογραφήματός τους χωρίς να υπάρχει περιθώριο να αποκρυφθεί τίποτα, ενόσω παίζονται τα τελευταία τους χαρτιά. Σε ότι σχετίζεται με το πρώτο, πρέπει να ομολογήσω πως η περιπέτεια, σε σχέση με τα δύο προηγούμενα βιβλία της σειράς, χωρίς ωστόσο αυτό να μειώνει ή να περιορίζει την δράση την οποία, αν θες, μπορείς να την βρεις σε άλλα μονοπάτια, όταν η ιστορία οφείλει να τα ακολουθήσει. Η Roth, αυτή τη φορά, επιλέγει να επικεντρωθεί στο κοινωνικοπολιτικό στέλεχος της ιστορίας της, εμπλουτίζοντάς τα με βιολογικά και επιστημονικά στοιχεία που όχι μόνο δεν δίνονται στον αναγνώστη με περίπλοκο και ακατανόητο τρόπο, το ακριβώς αντίθετο, αλλά ανατρέπουν ολόκληρη την ιστορία της και κατ’ επέκτασιν, τους τρόπους με τους οποίους αυτή μπορεί να εξελιχθεί, αφού όλα ισορροπούν επικίνδυνα σε μια κλωστή.

Σε δεύτερο επίπεδο, έχουμε τους χαρακτήρες που αποτελούν ζωτικό κομμάτι της ιστορίας αυτής. Το ποιοι ήταν μέχρι σήμερα, καθοριζόταν από αυτά που γνώριζαν, που δεν ήταν παρά συγκαλυμμένα ψέματα. Η γνώση, φέρνει στο φως αποκαλύψεις τις οποίες και θα πρέπει να διαχειριστούν. Πρέπει να αποδεχτούν το ποιοι πραγματικά είναι, που ίσως να διαφέρει πολύ από αυτό που πίστευαν. Πρέπει να αποφασίσουν ποιοι μπορούν να γίνουν, αξιοποιώντας τη δύναμη της γνώσης αυτής που απέκτησαν. Και πάνω απ’ όλα, πρέπει να κάνουν επιλογές που ίσως να στοιχειώσουν τους ίδιους ή τους γύρω τους, επιλογές που δεν θα καθορίσουν μόνο τι δικό τους μέλλον, αλλά της ίδιας της ανθρωπότητας. Η Τρις και ο Τομπάιας, θα συγκρουστούν περισσότερο από κάθε άλλη φορά αφού θα πρέπει να παλέψουν με τον εαυτό τους και να ξεκαθαρίσουν το ποιοι είναι ως ξεχωριστές οντότητες, αλλά και το ποιοι είναι μαζί. Μα περισσότερο από κάθε άλλον, η Τρις, θα κληθεί να πάρει τις δυσκολότερες αποφάσεις, όχι γιατί είναι η εκλεκτή, όχι γιατί είναι η πρωταγωνίστρια της Roth, αλλά γιατί είναι αυτή που είναι και αυτό, είναι κάτι που δεν αλλάζει ό,τι κι αν γνωρίζει, ό,τι κι αν ανακαλύψει. Γιατί ξέρει βαθιά μέσα της τι νιώθει, τι είναι σωστό, για τι αξίζει να παλέψεις, ακόμα και να θυσιαστείς.

Σ’ ευχαριστώ Veronica Roth! Σ’ ευχαριστώ γιατί μου χάρισες μερικές από τις ομορφότερες λογοτεχνικές ώρες της ζωής μου. Σ’ ευχαριστώ γιατί δημιούργησες έναν κόσμο που με κατέκτησε από την πρώτη κιόλας στιγμή και με έκανε να χαθώ μέσα του. Σ’ ευχαριστώ γιατί έπλασσες χαρακτήρες που πάντα θα κατέχουν να τμήμα της καρδιάς μου, που θα μείνουν ριζωμένοι εκεί και αυτό, γιατί μου απέδειξαν με κάθε πιθανό και απίθανο τρόπο τι σημαίνει να αγαπάς και πάνω απ’ όλα, τη δύναμη και την αξία του να θυσιάζεσαι γι’ αυτούς που αγαπάς. Σ’ ευχαριστώ γιατί έκανες αυτό το ταξίδι μοναδικό, ανατρεπτικό και ανεπανάληπτο, που με άφησες για πολλά βράδια χωρίς ύπνο, που αναστάτωσες τις σκέψεις και τα συναισθήματά μου. Σ’ ευχαριστώ γι’ αυτό το συγκλονιστικό φινάλε που όχι μόνο θα έχω να θυμάμαι για μια ζωή, αλλά που στην πραγματικότητα, όσες αντιδράσεις κι αν προκάλεσε, ήταν το ιδανικότερο που θα μπορούσες να δώσεις, όχι γιατί έκανες τη διαφορά, αλλά γιατί πέρασες ένα σπουδαίο μήνυμα μέσα από αυτό και έκανες την καρδιά μας να χτυπήσει ξέφρενα και να δακρύσουμε και προσωπικά, όχι τόσο από θλίψη, αλλά από συγκίνηση και τρυφερότητα. Γιατί, τελικά, η αγάπη είναι που μας κάνει γενναίους… σ’ ευχαριστώ που μου το θύμισες.

Το βιβλίο της Veronica Roth, με τίτλο Αφοσίωση, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πλατύπους. Διαβάστε πληροφορίες για το βιβλίο εδω.