Η αλήθεια είναι πως όσον αφορά την αστυνομική λογοτεχνία, έχω μια προκατάληψη. Ναι μεν είναι ένα είδος το οποίο αγαπώ ιδιαίτερα, ωστόσο, δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια πιάνω τον εαυτό μου να εκπλήσσεται διαβάζοντας κάποιο νέο από αυτά, όλο και πιο σπάνια.
Η πλοκή είναι τετριμμένη, το φινάλε προβλέψιμο και γενικότερα, τόσο η εξέλιξη της ιστορίας, όσο και η δόμηση των χαρακτήρων, πλασμένη με έναν τρόπο που θαρρείς ότι είναι προκαθορισμένος, ακολουθώντας τα σιωπηλά πρότυπα που κάποια αστυνομική, μυθιστορηματική σέκτα, έχει επιβάλλει. Θα μου πείτε πως, παρθενογέννεση στην Τέχνη δεν υπάρχει, και θα πρέπει να συμφωνήσω απόλυτα μαζί σας. Παρ’ όλα αυτά, μπορείς να πάρεις μια ήδη χρησιμοποιημένη ιδέα και να την κάνεις δική σου, με τις όποιες ομοιότητες μπορεί να εντοπίσει κάποιος. Μια τέτοια περίπτωση, είναι “Η Λίστα Των Ποτέ” της πρωτοεμφανιζόμενης Koethi Zan.
Η Σάρα, με την άλλοτε καλύτερή της φίλη, Τζένιφερ, είχαν δημιουργήσει την Λίστα των Ποτέ, μια λίστα που τους επέτρεπε να είναι απόλυτα ασφαλείς, έχοντας θέσει σαφείς περιορισμούς στη ζωή τους. Όμως η λίστα αυτή, δεν φάνηκε αρκετή και οι δυο τους, θύματα στα χέρια ενός σαδιστή που τις κρατάει για τρία ολόκληρα χρόνια κλεισμένες σε ένα υπόγειο βασανίζοντάς τες. Δέκα χρόνια μετά, η Σάρα, προσπαθεί ακόμα να συμβιβαστεί με τη νέα της ζωή, με τη νέα της ταυτότητα και με το γεγονός πως η Τζένιφερ, δεν κατάφερε να βγει ζωντανή από το σπίτι του μαρτυρίου τους. Όταν μαθαίνει πως ο βασανιστής της, έχει πιθανότητες να αποφυλακιστεί, προσπαθεί μέσα από τα αλλοπρόσαλλα γράμματα που της έστελνε όλα αυτά τα χρόνια, να ξεκλειδώσει αυτό που στην πραγματικότητα ήθελε να της πει. Αποφασισμένη να ανακαλύψει την αλήθεια, και ίσως, το πτώμα της Τζένιφερ, επιτρέποντας και στις δυο τους να αναπαυτούν με διαφορετικό τρόπο, αποφασίζει να βγει από την φυλακή που η ίδια έφτιαξε για τον εαυτό της, ταξιδεύοντας στην Αμερική και ανακαλύπτοντας σταδιακά πως πίσω από την τραυματική της εμπειρία, βρίσκονται πολύ περισσότερα.
Δεδομένου ότι μιλάμε για την πρώτη συγγραφική απόπειρα της Zan, οφείλουμε σε πρώτη φάση να της αναγνωρίσουμε πως το κείμενό της είναι εξαιρετικά καλογραμμένο. Το γεγονός μάλιστα ότι έχει επιλέξει την πρωτοπρόσωπη αφήγηση, ανεβάζει τον βαθμό δυσκολίας του εγχειρήματός της αφού, δεν πρέπει απλά να αφηγηθεί μια σειρά γεγονότων, αλλά να τα εξιστορήσει, έτσι όπως το ίδιο το θύμα τα έζησε και στην προκειμένη, να μεταφέρει όλη την φρίκη, τις αγωνίες και την απώλεια που έζησε όσο καιρό ήταν αιχμάλωτη και παιχνίδι στα χέρια ενός σαδιστή, αλλά και την δυσκολία του να προσαρμοστεί σε μια ζωή που όσο κι αν το ήθελε, για εκείνη, δε θα μπορούσε ποτέ ξανά να είναι απόλυτα φυσιολογική. Γιατί κάθε τι φυσιολογικό, η Σάρα, το άφησε πίσω της δεκατρία χρόνια πριν. Το άφησε σε εκείνο το αμάξι που την οδήγησε κατευθείαν στην Κόλαση από την οποία, δεν θα κατάφερνε ποτέ να απαλλαγεί, εκτός κι αν απαλλασσόταν από τις μνήμες της. Και όπως πολύ καλά γνωρίζετε, το μυαλό, είναι μυστήριο πράγμα και σε βασανίζει, ακόμα κι όταν δεν το επιλέγεις. Ουσιαστικά, “Η Λίστα Των Ποτέ”, δεν είναι ένα καθαρό αστυνομικό μυθιστόρημα.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Περισσότερο θυμίζει ψυχολογικό θρίλερ με αστυνομικές προεκτάσεις. Ναι μεν έχει τις δολοπλοκίες του, πολλά μυστικά και πολλοί άνθρωποι είναι μπλεγμένοι σε μια ιστορία, για την οποία υποψιάζεσαι πράγματα, αλλά όχι στην απόλυτη και ολοκληρωτική έκτασή τους, ωστόσο, στον πυρήνα της, λειτουργεί περισσότερο ως ένα ψυχογράφημα, ως μια προσπάθεια απόδοσης και αποτύπωσης του ψυχολογικού προφίλ ενός, ή και περισσότερων, κατεστραμμένων ανθρώπων, τόσο στο πριν, όσο και στο μετά. Η τραγωδία τους, χωρίζεται από αυτά τα δύο ορόσημα και το πως το χειρίζεται ο κάθε ήρωας, διαφέρει, όπως ακριβώς διαφέρουν και οι προσωπικότητές τους. Παράλληλα όμως, έχουμε να μελετήσουμε και το προφίλ του θύτη για τον οποίον αναρωτιόμαστε, είναι ψυχικά άρρωστος και διαταραγμένος ή πίσω από τα κίνητρά του κρύβεται κάτι που δεν φαίνεται με μια πρώτη ματιά, αλλά απαιτεί διεισδυτική διερεύνηση. Αξίζει τον οίκτο ή την οργή μας;
Δεν θα πω ψέματα… το βιβλίο, δεν με ενθουσίασε σε βαθμό που να το κατατάξω στη λίστα με τα αγαπημένα μου, καθότι ένα από τα βασικά σημεία της πλοκής, προσωπικά, το θεώρησα τραγικά προβλέψιμο, ωστόσο, οφείλω να αναγνωρίσω ότι είναι πολύ καλύτερο από άλλα έργα, φτασμένων συγγραφέων της αστυνομικής λογοτεχνίας, που συνεχίζουν να πουλάνε, απλά και μόνο γιατί έχουν χτίσει όνομα. Είμαι βέβαιη πως η Zan, έχει λαμπρό μέλλον μπροστά της και όντας Αμερικανίδα, πως θα μπορέσει να προσθέσει το δικό της λιθαράκι στο να αναγεννηθεί το αμερικάνικο, αστυνομικό μυθιστόρημα, μέσα από τις στάχτες που το βύθισε η σκανδιναβική λογοτεχνία η οποία, κακά τα ψέματα, έχει αρχίσει να επαναλαμβάνεται σε επικίνδυνο βαθμό. Με απλά λόγια, “Η Λίστα Των Ποτέ” είναι ένα εξαιρετικά καλογραμμένο βιβλίο, ένα πολύ σωστά δομημένο ψυχογράφημα χαρακτήρων, που παρά την όποια προβλεψιμότητά του, διαβάζεται με μια ανάσα και δεν μπορείς να πάψεις να αγωνιάς, παρά μονάχα όταν φτάσεις στην τελευταία σελίδα και η αυλαία, έχει πέσει οριστικά.
Το βιβλίο της Koethi Zan κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός