Πόσες και πόσες ιστορίες έχουν γραφτεί για τα γεγονότα του Δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, για τις άγνωστες πτυχές του και για επεισόδια που διαδραματίστηκαν με αφανείς πολλές φορές ήρωες, οι σελίδες αυτού του πολέμου είναι πραγματικά άφθονες.
Το “Κύριε Διοικητά“ έχει την ιδιαιτερότητα να αγγίζει βαθιά αυτόν που το διαβάζει γιατί αποκαλύπτει, με την εξαιρετική ματιά και την οξυδέρκεια του συγγραφέα του, μία ιστορία καθηλωτική όπου πρωταγωνιστεί η ανθρώπινη αδυναμία μέσα στον πολιτικό και πολεμικό πυρετό της εποχής εκείνης. Μίας εποχής στιγματισμένης από πλείστα γεγονότα και πρόσωπα που σημάδεψαν ανεξίτηλα τον τρόπο θέασης των πραγμάτων. Εναλλαγή σκληρότητας και ευαισθησίας, μίσους και αγάπης, αλληλεγγύης και προδοσίας, όλα αυτά τα συναισθήματα είναι παρόντα στο μυθιστόρημα αυτό που είναι πλούσιο σε κάθε μορφής συγκινήσεις έτσι όπως τις έζησαν οι άνθρωποι που είχαν την ατυχία να γευτούν την κρίση των αξιών της εποχής. Επειδή όμως ουδέν κακόν αμιγές καλού, η ιστορία φρόντισε να ξαναγεννήσει στους ανθρώπους έστω και για λίγο καλοσύνη και σεβασμό για τον πλησίον.
Μέσα στην δραματική κατοχή της γαλλικής επικράτειας από τις ναζιστικές δυνάμεις ο συγγραφέας Πωλ Ζαν Υσσόν, ένας άνδρας τολμηρός, γενναίος αλλά και αμφιλεγόμενος λόγω των πεποιθήσεών του – ήταν υποστηρικτής του στρατάρχη Πεταίν και είχε έντονες αντισημιτικές απόψεις – δέχεται το ένα πλήγμα μετά το άλλο σε μία ζωή που ήταν εξ’ αρχής στρωμένη για εκείνον και την οικογένεια του με πέταλα ευδαιμονίας και πλήρους υλικής ευτυχίας. Εκείνος που είδε τον γάμο του γιου του Ολιβιέ με την πολύ όμορφη Ίλσε και την γέννηση της εγγονής του, της Ερμιόνης ως το πρελούδιο μίας ζωής χαρισάμενης πλάι στην γυναίκα του, έγινε δέκτης μαύρων σύννεφων και μίας απρόσμενης καταιγίδας λυπηρών συμβάντων που ήρθαν να του χτυπήσουν την πόρτα. Από την μία ο όλεθρος του πολέμου και οι δυνάμεις καταστολής κάθε προσπάθειας ελευθερίας και ανεξαρτησίας και από την άλλη ο διαμελισμός της οικογένειάς του με τον θάνατο αγαπημένων του προσώπων, η αποκήρυξη του ίδιου του γιου λόγω αντίθετων φρονημάτων αλλά και μία αποκάλυψη ενός μυστικού καλά κρυμμένου. Χτυπήματα κάτω από την μέση για έναν συγγραφέα που απολάμβανε τις δάφνες της διασημότητάς του. Η ζωή όμως είναι μία εξίσωση που δεν εξαρτάται μόνον από μαθηματικούς όρους αλλά από μία συνεχή μεταβλητή που έχει διακυμάνσεις όπως η θάλασσα που ποτέ δεν είναι ίδια.
Ο Slocombe χρησιμοποιώντας την επιστολή που ανακάλυψε ο Γερμανός σκηνοθέτης Πέτερ Κλεμ, ξετυλίγει το κουβάρι μίας οικογένειας που ξεκληρίστηκε αλλά προσβλέπει να επικεντρωθεί και στην ερωτική περιπέτεια του Πωλ Ζαν Υσσόν με την νύφη του μετά την φυγή του γιου του στο μέτωπο και τον θάνατο της γυναίκας του αλλά και τον χαμό της κόρης του, δραματική σειρά και αλληλουχία γεγονότων που του κόστισαν και του έσβησαν κάθε ίχνος και φως ελπίδας για το μέλλον. Σε αυτόν τον κυκεώνα των απανωτών χαστουκιών για τον ίδιο και μετά και την ανακάλυψη από μέρους του του παρελθόντος και της ταυτότητας της νύφης του, κλονίζουν συθέμελα την μέχρι τότε θεώρηση των πραγμάτων και της οπτικής που έβλεπε την ζωή. Αποστολή του μέχρι πρότινος αντισημίτη από εδώ και εις το εξής είναι να προστατεύσει, να αγκαλιάσει και να φυγαδεύσει την Ίλσε από τον εχθρό που παραμονεύει για να την αιχμαλωτίσει, να την φυλακίσει, να την ανακρίνει και ό,τι άλλο προκύψει. Και όλα αυτά λόγω της καταγωγής της, είναι Εβραία, και αυτό είναι όνειδος και ντροπή.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Στην Γαλλία του Πεταίν που έχει συνταχθεί με τους Ναζιστές και έχει παραδοθεί στα χέρια των κατακτητών αναζητώντας μάταια μία καλύτερη τύχη για τους υπηκόους της, το κυνήγι των Εβραίων είναι ένα παιχνίδι ανελέητο και χωρίς οίκτο και οι καταδότες και οι καλοθελητές πολλοί. Ο συγγραφέας Υσσόν σε μία απέλπιδα προσπάθεια να σώσει αυτήν για την οποία σιγά σιγά και λόγω και της μοναξιάς του νιώθει έλξη και το εκφράζει ανοιχτά, απευθύνει μέσω επιστολής έκκληση στον Γερμανό διοικητή της περιοχής του να επιμεληθεί της νύφης του και πλέον αγαπημένης του. Τα λόγια του είναι βγαλμένα από την ψυχή και την καρδιά του που βασανίζονται γιατί η λογική του είναι μπλεγμένη στα δίχτυα της αγάπης, ενός έρωτα που ήταν κρυμμένος πίσω από τα βουνά και βρήκε την ευκαιρία να αναδυθεί όπως ο ήλιος που βγαίνει στην ανατολή. Μία καινούργια ανατολή ξημερώνει για αυτόν που έρχεται αντιμέτωπος με την απόλυτη αντιστροφή, τι να επιστρατεύσει για να την σώσει και να την κρατήσει αλώβητη από το μένος του επικίνδυνου φιδιού και του αυγού του που είναι έτοιμα να την ποτίσουν με το δηλητήριο; Ποια θα είναι η κατάληξη σε αυτήν την παράνομη σχέση και τι μέλλον θα έχει η επικοινωνία τους; Γιατί για εκείνον, εκείνη σημαίνει τα πάντα.
Είναι συγκλονιστικό το γεγονός πως μία επιστολή ξεχασμένη από τον χρόνο έρχεται να ρίξει φως στα βιώματα ενός ανθρώπου που με μορφή απολογητική καταγράφει τις εμπειρίες του, την ψυχολογία του, την δράση του, τις συναισθηματικές του αφετηρίες λειτουργώντας ο ίδιος σε ρόλο ανταποκριτή της ίδιας του της ζωής, αφοπλιστικός όταν αφηγείται κάθε στιγμή αγωνίας και φόβου για το μέλλον με λεπτομέρειες που πραγματικά κόβουν την ανάσα. Κάθε πόλεμος είναι μία μικρή κουκίδα στον χάρτη της ιστορίας και οφείλουμε στον Slocombe ένα ευχαριστώ γιατί με όρους ανασκαφικούς μετά από τόσα χρόνια έρχεται να εμπλουτίσει τις γνώσεις μας για τα τότε πεπραγμένα αλλά και να δείξει το ταλέντο του στην ανάλυση ανθρώπινων χαρακτήρων.
“Ο αστός μπορεί να ζει ημέρα με την ημέρα. Ο καλλιεργητής οφείλει να προνοεί, να υπολογίζει, να αγωνίζεται”
Το βιβλίο του Romain Slocombe, Κύριε Διοικητά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις.