Βιβλίο: Λίλιθ. Από γράμμα σε γράμμα – Ελένη Γκίκα

Ένα ταξίδι μέσα στις πιο ηχηρές σελίδες της παγκόσμιας Λογοτεχνίας και ταυτόχρονα ένα ταξίδι μέσα στο σαγηνευτικό φως ενός έρωτα, της μνήμης  και των φόβων του είναι το νέο βιβλίο της Ελένης Γκίκα που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καλέντης με τίτλο: «ΛΙΛΙΘ ΑΠΟ ΓΡΑΜΜΑ ΣΕ ΓΡΑΜΜΑ».

Λογοτεχνία και έρωτας δυο παράλληλοι κόσμοι που ακροβατούν ανάμεσα στη ζωή και στο θάνατο, άλλωστε ο έρωτας και ο θάνατος συνιστούν δυο πυλώνες πάνω στους οποίους χτίζεται η παγκόσμια Λογοτεχνία με την οποία η συγγραφέας διαποτίζει το έργο της.

Η Ελένη Γκίκα στήνει έναν λογοτεχνικό μικρόκοσμο χρησιμοποιώντας πολλαπλές τεχνικές και δημιουργεί ένα σκηνικό πολλαπλών αναγνώσεων σπάζοντας την κλασική φόρμα του μυθιστορήματος και δημιουργώντας ένα νέο συγγραφικό πρότυπο. Δοκίμιο, επιστολογραφία, διήγηση και εξιστόρηση γεγονότων όταν την ίδια στιγμή το κείμενο διατρέχει διακειμενικά την παγκόσμια Λογοτεχνία σε ένα συνδυασμό που φέρνει τον μυημένο αναγνώστη αντιμέτωπο με τον εκρηκτικό λόγο των μεγάλων πνευμάτων και τον καλεί να ανασάνει μέσα στις σελίδες τους.

Μέσα από τα σαράντα έξι ερωτικά γράμματα που καλείται να διαχειριστεί τόσο η ίδια η Ελένη Γκίκα όσο και η Λίλιθ, το λογοτεχνικό alter ego της συγγραφέως,  οι εκφάνσεις της ζωής που σηματοδοτούν το ανεκπλήρωτο ενός έρωτα συνδιαλέγονται με τον ερωτισμό των κειμένων που γράφτηκαν από μεγάλες μορφές. Κάφκα, Σύλβια Πλαθ, Μουρακάμι, Φλομπέρ, Γιάλομ, Καμύ, Ζακλίν ντε Ρομιγύ, Ντινκινσον, Μόρισον, αλλά και Διδώ Σωτηρίου, Μαντώ Αραβαντινού, γυναίκες συγγραφείς που «πρόχειρα σημειώνει τουλάχιστον εκατό» και πάντα σαν υποβόσκουσα σκιά, ωσμωτικά να διαβρώνει τη σκέψη ο Μπόρχες και η ποιητική της εικόνας του Ταρκόφσκι είναι μόνο μερικοί από τους δημιουργούς που διαπερνούν το κείμενο.

Μέσα από την αφηγηματική ροή της εξιστόρησης η Γκίκα πετυχαίνει να μας δώσει ένα μανιφέστο για τον έρωτα, τον έρωτα ως κινητήριο δύναμη και ως αξία, ως εμπειρία και ως ευτυχία, ως οδύνη και πόνο, ιδιοτέλεια, εγωισμό, ολοκλήρωση και τελικά λύτρωση και ζωή ή θάνατο. «Το ακατανόητο του έρωτα ως αντίδοτο στο ακατανόητο του θανάτου», ένας τίτλος που θα μπορούσε παράλληλα με το κείμενο για τον Μουρακάμι που συνοδεύει να συνοψίσει επιγραμματικά την ουσία ολόκληρου αυτού του βιβλίου.

«…ο έρωτας είναι ταυτόσημος με τη ζωή», γράφει η Ελένη και συνάμα αναρωτιέται: «Αλλά πόσοι άνθρωποι είναι διατεθειμένοι ή ικανοί να τον ζήσουν;» άλλωστε συνεχίζει: «Αγαπάμε στον Άλλον αυτό που εξυψώνει εμάς, αγαπάμε με εγωισμό και ιδιοτέλεια, ακόμα κι όταν δινόμαστε ολοκληρωτικά».

Στον δεύτερο πυλώνα αυτού του βιβλίου η Ελένη Γκίκα μιλά για ένα άλλο πάθος, το ίδιο μεγάλο και άσβηστο όσο και ο έρωτας, τη Λογοτεχνία. Μας εισάγει σε μια σχέση ζωής για την ίδια αλλά και για πολλούς ανθρώπους, μια σχέση που καθόρισε την υπαρκτική της δύναμη, τη σχέση της με τους γονείς της, με τον κόσμο και την αλήθεια του και βρίσκει την ευκαιρία να στήσει ένα μανιφέστο γι’ αυτήν με τον ίδιο πόθο που κάνει και για τον έρωτα.

Αναζητά με αγωνία και εν πολλοίς καταδεικνύει πώς πρέπει να είναι ο ιδανικός αναγνώστης, «ταξιδεύει με το καράβι τα όνειρα σε ήλιους και φεγγάρια» ατέλειωτων σελίδων και με ευαισθησία γράφει για το πεπρωμένο των βιβλίων, για τους ανθρώπους που χτίστηκαν μέσα στον χάρτινο κόσμο τους κι έκαναν μοίρα τους το βιβλίο. Κι επειδή «εύκολα φακελώνεις τον κάτοχο μιας βιβλιοθήκης από το ιδεολογικό της αποτύπωμα» η Ελένη μεταφέρει στο βιβλίο αυτό το προσωπικό αποτύπωμα της δικής της βιβλιοθήκης και μας δίνει τη δυνατότητα να τρυπώσουμε σε όλες τις αναγνωστικές της αγάπες.

Αποφθέγματα και συμβολισμοί μέσα σε μια πραγματικότητα που με ρεαλιστικό τρόπο «στάζει» μαγεία. Αυτό δεν κάνει άλλωστε κάθε καλό βιβλίο; Και η Ελένη Γκίκα έχει αποδείξει ότι ξέρει να παίζει μοναδικά το παιχνίδι αυτό μέσα στα βιβλία της. Δεν είναι τυχαίο το όνομα Λίλιθ που επιλέγει. Το αρχετυπικό κακό, ο θηλυκός δαίμονας, η αρχική και μόνη γυναίκα. Η Λίλιθ του βιβλίου ξορκίζει το κακό γνωρίζοντας το παρελθόν, ένα παρελθόν που μπορεί να την απομακρύνει από ό,τι φοβάται. Κι ο έρωτας είναι για την ίδια ένας μεγάλος φόβος αφού ό,τι αγαπά το συναντά στην απώλειά του, μέχρι που θα το συναντήσει στις σαρανταέξι επιστολές που βρίσκει τυχαία και στην εκδοτική πρόταση να γράψει ένα ερωτικό βιβλίο. Έτσι η Λίλιθ θα φτάσει στην προσωπική της λύτρωση μέσα από το βιβλίο  που θα γράψει. «Από παιδί είχε τη διαστροφή για να μάθει κάτι να πρέπει να το γράψει», και καταπιάνεται με το βιβλίο αυτό για να σβήσει μέσα της τη μνήμη: «η μνήμη που μας κάνει ευάλωτους, ευαίσθητους στον πόνο».

Το βιβλίο αυτό μπορεί να διαβαστεί αγραμμικά όπως λέει η ίδια η συγγραφέας. Σε κάθε περίπτωση όμως θα βρεθεί μέσα στην αισθητική της και στην ποιητική έκφανση της ζωής. Θα αφουγκραστεί τη σχέση της Γκίκα με τη γραφή, θα νιώσει το παρελθόν και το μέλλον της συγγραφέως και θα διεισδύσει σε έναν ονειρικό κόσμο, αφού τι άλλο μπορεί να είναι ο κόσμος του έρωτα και του βιβλίου όταν απλώνεται μπροστά στα μάτια μας με την ενσυναίσθηση της μοναδικής του διαχρονικότητας;

Με ποιητική διάθεση στοχασμού και με τη γλύκα που βγαίνει στο χαρτί από την πένα της η Ελένη Γκίκα, ίσως στην πιο δυνατή συγγραφική της στιγμή, γράφει ένα βιβλίο για τον έρωτα και το βιβλίο κι αναγνώστης αναρωτιέται τι τελικά υπήρξε η αφορμή, ποιο από τα δύο θέλησε να κρύψει μέσα στον κόσμο του άλλου και με τόση μαεστρία κωδικοποίησε τις δύο αφετηρίες της λύτρωσης στη ζωή, έτσι που είναι ανεπίστρεπτος ο διαχωρισμός τους. Αφαιρετική αλλά συγκεκριμένη εστιάζει στην ουσία μέσα από την ανυπαρξία της, στο φως που βγαίνει μέσα από το εκτυφλωτικό σκοτάδι και βρίσκει την αγάπη, ατόφια να κυλά μέσα από την οδύνη, άλλωστε: «Η αγάπη είναι ο τρόπος που η ζωή μετράει το ανάστημά της» και για την Ελένη γίνεται το αξιακό μέτρο των αισθήσεων που προσλαμβάνει.

Το μυθιστόρημα της Ελένης Γκίκα, με τίτλο “Λίλιθ. Από γράμμα σε γράμμα“, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καλέντης.