Όταν το παιδικό βιβλίο διασταυρώνεται με την πολυπολιτισμικότητα της σχολικής τάξης….
«Πολλά πράγματα στη ζωή λειτουργούν σαν
κύκλος. Εκεί που κάποτε ήταν κάποιος άλλος
μπορεί να βρεθούμε αργότερα κι εμείς…»
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
(από το βιβλίο, σελ. 75)
Η αναγκαιότητα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των παιδιών απέναντι στα φαινόμενα του ρατσισμού και της ξενοφοβίας γίνεται όλο και μεγαλύτερη στις μέρες μας. Όσο γίνεται νωρίτερα οι μαθητές και τα παιδιά μας είναι απαραίτητο να κατανοήσουν ότι η διαφορετικότητα που συναντούν γύρω τους δεν είναι απειλή και ότι η πολυπολιτισμικότητα αποτελεί κοινωνικό και πολιτισμικό πλούτο. Η ενσυναίσθηση, η ικανότητα κατανόησης του διαφορετικού άλλου, είναι μια από τις σημαντικότερες δεξιότητες που χρειάζεται να αποκτήσουν τα παιδιά από την προσχολική ακόμη ηλικία, ενώ η καθημερινή ζωή έχει αποδείξει ότι η διαπολιτισμική αλληλεπίδραση και ανταλλαγή αποτελεί χαρακτηριστικό κάθε υγιούς κοινωνικής ομάδας.
Πολλά είναι τα μέσα που μπορούν να ευαισθητοποιήσουν τα παιδιά απέναντι στις παραπάνω διαχρονικές και παγκόσμιες αξίες και ένα από τα σημαντικότερα είναι η ανάγνωση των κατάλληλων παιδικών βιβλίων. Τα βιβλία με διαπολιτισμικό και αντιρατσιστικό περιεχόμενο γραμμένα από έλληνες συγγραφείς δεν είναι πολλά και κάθε νέο βιβλίο που έρχεται να προστεθεί στον κατάλογο αυτό αξίζει την προσοχή μας. Αν μάλιστα το βιβλίο είναι γραμμένο με την ευαίσθητη πέννα και την τρυφερή ματιά της ταλαντούχου συγγραφέως Αργυρώς Μουντάκη τότε είναι σίγουρο ότι πρόκειται για κάτι ξεχωριστό.
«Το κορίτσι του Πέτρου» είναι ένα βιβλίο που από την πρώτη σελίδα κινητοποιεί το ενδιαφέρον του μικρού, αλλά και του ενήλικα αναγνώστη. Είναι η ιστορία του Πέτρου και της Αλίσα, δυο μαθητών ενός τυπικού ελληνικού γυμνασίου. Ο Πέτρος είναι Έλληνας, παιδί μιας συνηθισμένης ελληνικής οικογένειας. Η Αλίσα, συμμαθήτρια του Πέτρου, είναι από το Πακιστάν και έχει μεταναστεύσει πρόσφατα με την οικογένειά της στην Ελλάδα, στην πόλη του Πέτρου, που θα μπορούσε να είναι και η πόλη μας. Αφηγήτρια της ιστορίας είναι η Αλκμήνη, η πανέξυπνη και ευαίσθητη μικρότερη αδερφή του Πέτρου, το «μικρόβιο» όπως την αποκαλεί κάποιες φορές ο αδερφός της.
Η Αλκμήνη παρακολουθεί τη σχέση της Αλίσα και του Πέτρου, ακούει τα σχόλια των φιλενάδων της, τις απόψεις των γονιών της, τα λόγια των συμμαθητών της, αναρωτιέται για το ποιος έχει δίκιο και προβληματίζεται. Η Αλκμήνη σκέφτεται. Δεν δέχεται τις προκατασκευασμένες «αλήθειες» των άλλων, μικρών ή μεγάλων, αλλά αναζητά τις δικές της αλήθειες. Κρίνοντας τις συμπεριφορές των ανθρώπων με τους οποίους έρχεται σε καθημερινή επαφή, η Αλκμήνη ανακαλύπτει το ρατσισμό, τις διακρίσεις, και τη ξενοφοβία που χαρακτηρίζει τα λόγια και τις πράξεις αρκετών από αυτούς, αλλά και την ευαισθησία και την ενσυναίσθηση κάποιων άλλων. Η Αλκμήνη , όπως και ο Πέτρος ο αδελφός της, παίρνουν θέση σε αυτά που συμβαίνουν στον μικρόκοσμό τους. Αγκαλιάζουν την Αλίσα, γίνονται βοηθοί και προστάτες της, δεν φοβούνται να συγκρουστούν με τους πολλούς και χτίζουν μια αληθινή φιλία χωρίς προκαταλήψεις, μια σχέση αγάπης και αμοιβαίας εμπιστοσύνης.
Ο Πέτρος και η Αλκμήνη, οι βασικοί πρωταγωνιστές του βιβλίου της Αργυρώς Μουντάκη, περνούν στους αναγνώστες με τον πιο άμεσο και ζωντανό τρόπο τον πλούτο της διαπολιτισμικής επικοινωνίας, την πρόκληση της διαπολιτισμικής γνωριμίας και συνύπαρξης. Δεν αποδέχονται απλά τη διαφορετική μαθήτρια, αλλά λειτουργούν και ως πολιτισμικοί διαμεσολαβητές καταφέρνοντας, τελικά, να προβληματίσουν ακόμη και τους πιο αρνητικούς από τους συμμαθητές τους.
«Το κορίτσι του Πέτρου» είναι από τα βιβλία που διαβάζονται με μια ανάσα, από τα βιβλία που δεν τα αφήνεις από το χέρι σου πριν φτάσεις στην τελευταία τους σελίδα. Η πλοκή του αυξάνεται γραμμικά, οι διάλογοι είναι αληθινοί, το χιούμορ διατρέχει το κείμενο, οι εικόνες (της Πέγκυ Φούρκα) ζωντανές και η γραφή κυλά με τρόπο φυσικό και αβίαστο
«Το κορίτσι του Πέτρου» είναι ένα βιβλίο που διδάσκει χωρίς να είναι διδακτικό, βασικό χαρακτηριστικό κάθε ποιοτικού παιδικού βιβλίου. Μιλά για τη μετανάστευση και τους μετανάστες, για τα δικαιώματα των παιδιών, για τα μεγάλα προβλήματα της σχολικής ζωής, όπως είναι ο σχολικός εκφοβισμός, αλλά και για τα μικρότερα, όπως οι αντιπαραθέσεις ανάμεσα στα μέλη μιας παιδικής παρέας. Μιλά για τις εφηβικές σχέσεις, αλλά και για τις σχέσεις γονιών και παιδιών, αναδεικνύει με περισσή ευαισθησία τις αξίες της αγάπης, της φιλίας, της συντροφικότητας, του νοιαξίματος για τον «άλλον», όποιος κι αν είναι αυτός, άσχετα με την καταγωγή, τη γλώσσα, τη θρησκεία, την οικονομική του κατάσταση.
Εκτός όλων των άλλων «Το κορίτσι του Πέτρου» είναι και ένα βιβλίο για τη φιλαναγνωσία, αφού μέσα από τις σελίδες του παρελαύνουν οι τίτλοι πολλών αγαπημένων παιδικών βιβλίων, ελληνικών και ξένων. Η Αλκμήνη και ο Πέτρος, οι ήρωες του βιβλίου, διαβάζουν λογοτεχνικά βιβλία και ίσως αυτός είναι ο λόγος που έχουν μάθει να σκέφτονται . Ή μήπως επειδή σκέφτονται διαβάζουν λογοτεχνικά βιβλία; Κι άραγε τι θα σκέφτονταν η Αλκμήνη κι ο Πέτρος, αν μπορούσαν να διαβάσουν «Το κορίτσι του Πέτρου»; Ας αφήσουμε να απαντήσει το ερώτημα, ίσως σε ένα επόμενο βιβλίο της, η συγγραφέας Αργυρώ Μουντάκη, ευχαριστώντας την συνάμα για τη χαρά που μας έδωσε η ανάγνωση του βιβλίου της. Με τέτοια βιβλία στα ράφια της βιβλιοθήκης οι μαθητές και τα παιδιά μας θα γίνουν ικανά να διεκδικήσουν έναν καλύτερο κόσμο! Και θα τα καταφέρουν!
Κώστας Μάγος, Επίκουρος Καθηγητής Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
«Το κορίτσι του Πέτρου» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο σε εικονογράφηση της Πέγκυς Φούρκα. Διαβάστε πληροφορίες για το βιβλίο, εδώ.