Πόση είναι η απόσταση από τις μουσικές παραδόσεις της Ηπείρου ως την world Jazz; Με όχημα την έμπνευση και αυτή την ίδια τη μουσική που δεν γνωρίζει σύνορα, η Ξανθούλα Ντακοβάνου, πέτυχε στο έργο της «Lamenta» που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Αθήνα, στις 27 Δεκεμβρίου στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, μια δημιουργική συνάντηση ανάμεσα στις μουσικές της πατρίδας της, της Ηπείρου και της world τζαζ.
Το μουσικό έργο «Lamenta», έρχεται για να αποκτήσει το δικό του κοινό στην Ελλάδα, αφού πρώτα διακρίθηκε και κέρδισε τις εντυπώσεις στην Ευρώπη, όπου παρουσιάσθηκε. Αξίζει να σημειώσουμε ότι έχει αποσπάσει διθυραμβικές κριτικές από τον διεθνή τύπο και έχει διακριθεί σε παγκόσμια world music charts. Κυκλοφόρησε το 2021 σε όλο τον κόσμο από τη γαλλική εταιρία Quart de Lune. Η γαλλική εφημερίδα Le monde το χαρακτήρισε ως «μια μουσική ευτυχία», ενώ το Telerama ως «μουσική μαγική, αλλά και avant-garde». Το έργο έχει τη στήριξη και την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού.
Η δημιουργός του Ξανθούλα Ντακοβάνου είναι τραγουδίστρια και συνθέτιδα με διεθνή καριέρα, έχοντας στο ενεργητικό της τρεις προσωπικούς δίσκους που έχουν εκδοθεί στο Παρίσι και 13 δίσκους ως προσκεκλημένη ερμηνεύτρια ανά την Ευρώπη. Το ιδιαίτερο ρεπερτόριο που τραγουδάει είναι οι φωνητικές παραδόσεις της Ελλάδας, των Βαλκανίων και της Μεσογείου και η συνθετική της δραστηριότητα βασίζεται στη νέα μουσική δημιουργία με βάση αυτές τις παραδόσεις. Παράλληλα είναι πτυχιούχος της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, αναγνωρισμένη Μουσικοθεραπεύτρια και Διδάκτωρ Ψυχανάλυσης και Ψυχοπαθολογίας πάνω στο ιδιαίτερο αντικείμενο “Μουσική και Ψυχανάλυση”.
***
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
– Με αφορμή τη μία και μοναδική συναυλία στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης θέλετε να μας συστήσετε το έργο σας;
Το ‘Lamenta, from Epirus traditions to world jazz’ είναι ένα μουσικό έργο που εμπνέεται από τις μουσικές παραδόσεις της Ηπείρου και ταξιδεύει μέχρι την post rock και τη world jazz. Στο δίσκο συμμετέχουν 16 υπέροχοι μουσικοί, τόσο από το χώρο της παραδοσιακής ελληνικής μουσικής όσο και από το χώρο της world jazz σκηνής της χώρας. H μουσική του δίσκου χορογραφήθηκε από τους καταξιωμένους βέλγους χορογράφους Koen Augustijnen και Rosalba Torres Guerrero και ταξιδεύει αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη αφού έκανε πρεμιέρα στο Φεστιβάλ της Αβινιόν. Χορεύουν εννέα καταπληκτικοί έλληνες χορευτές, ενώ τη δραματουργία έκαναν η ελληνίδα Τζωρτζίνα Κακουδάκη και ο βέλγος Guy Cools.
Για την ακρίβεια, η μουσική του Lamenta είναι κατά κάποιον τρόπο ‘παραγγελία’ των συγκεκριμένων βέλγων χορογράφων, οι οποία συγκινήθηκαν ιδιαίτερα από τη μουσική της Ηπείρου κι αποφάσισαν να δουλέψουν πάνω σε αυτή. Μια παραγγελία που έδεσε με τη δική μου ανάγκη για πειραματισμό πάνω στις μουσικές παραδόσεις της ιδιαίτερης καταγωγής μου.
-Τι σας ενέπνευσε για να δημιουργήσετε το Lamenta;
Το Lamenta εμπνέεται από το ηπειρώτικο μοιρολόι και τα τραγούδια της ξενιτιάς και πραγματεύεται την ευρύτερη έννοια της απώλειας στον άνθρωπο, ερευνώντας πώς μέσα από τη μουσική και το χορό ο πόνος μπορεί να μοιραστεί στην κοινότητα και ο άνθρωπος καταφέρνει να βιώσει την πολυπόθητη «κάθαρση», περνώντας έτσι πάλι σε δημιουργικά κι ερωτικά μονοπάτια ζωής. Εν τέλει, το έργο γιορτάζει τη ζωή, όπως υποδηλώνει κι ο τελευταίος τραγουδισμένος στίχος του δίσκου : «φάτε, πιείτε και γλεντάτε όλοι βρε παιδιά, όποιος πάει στον άλλο κόσμο δεν ξαναγυρνά».
-Πως ακριβώς θα είναι η βραδιά στο Ίδρυμα Κακογιάννης και ποιοι θα συμμετέχουν;
Θα παίξουμε ζωντανά το δίσκο ‘Lamenta, from Epirus traditions to world jazz’. Θα είμαστε 10 μουσικοί επί σκηνής, τόσο από το χώρο της παραδοσιακής μουσικής όσο κι από το χώρο της ελληνικής world jazz σκηνής. Συμμετέχουν μαζί μου εξαιρετικοί παραδοσιακοί μουσικοί – ιδιαίτερος καλεσμένος είναι ο Νίκος Φιλιππίδης στο κλαρίνο, αλλά και οι Λευκοθέα Φιλιππίδη (φωνή), Κώστας Φιλιππίδης (λαούτο, φωνή), Δημήτρης Μπρέντας (κλαρίνο, καβάλ), Στέφανος Φίλος (βιολί) και Αλέξανδρος Ριζόπουλος (κρουστά). Παίζουν ακόμα αγαπημένοι μουσικοί από το χώρο της ελληνικής world jazz, πρωτοπόροι για τους πειραματισμούς τους με τα ηχοτοπία της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής : πρόκειται για τους Κλέωνα Αντωνίου (ηλεκτρική κιθάρα), Δημήτρη Τσεκούρα (κοντραμπάσο, ηλεκτρικό μπάσο) και Παναγιώτη Κατσικιώτη ‘Τσίκο’ (τύμπανα). Ακόμα, παρουσιάζεται η συγκλονιστική πρωτότυπη χορογραφία του Ταξιάρχη Βασιλάκου πάνω στο κομμάτι του δίσκου ‘Λεβέντης’, την οποία χορεύει ο ίδιος με λεξιλόγιο σύγχρονου χορού. Ο δίσκος παρουσιάζεται για πρώτη φορά ζωντανά στην Αθήνα κι αναμένουμε το γεγονός με ιδιαίτερο ενθουσιασμό!
-Παράλληλα έχετε σπουδάσει ιατρική και ασχολείστε με το θέμα της Μουσικής και Ψυχανάλυσης διδάσκοντας σε ξένα Πανεπιστήμια. Μιλήστε μας γι’ αυτό σας το κομμάτι. Τι είναι για σας;
Έκανα το διδακτορικό μου στη Σορβόννη (Πανεπιστήμιο Παρίσι 7) πάνω στο αντικείμενο «Μουσική και Ψυχανάλυση» με επιβλέπουσα καθηγήτρια την παγκοσμίου αναγνώρισης Sophie de Mijolla-Mellor. Είχα την ανάγκη να καταλάβω και να ερμηνεύσω κατ’ αρχάς τη δική μου ανάγκη για μουσική κι έπειτα αυτή του κόσμου όλου. Ακόμα, εργάστηκα και εργάζομαι κλινικά στο χώρο της ψυχιατρικής με το ιδιαίτερο πρωτόκολλο «Αναλυτικό μουσικόδραμα», που έχω εισάγει στο χώρο της μουσικοθεραπείας από το 2010. Η κλινική μου δουλειά πάνω στη μουσικοθεραπεία και την ψυχανάλυση είναι για μένα πολύ σημαντική, συνδυάζει τη σπουδή μου στην ιατρική επιστήμη και τη μουσική μου ιδιότητα. Σήμερα διδάσκω μουσικοθεραπεία, φωνή και ψυχανάλυση στο Πανεπιστήμιο Σορβόννης Παρίσι 5 και στο ΕΚΠΑ. Ακόμα, συνεργάζομαι με το Ινστιτούτο Μουσικοθεραπείας της Ναντ στη Γαλλία όπου έχουμε ξεκινήσει μια πρωτοποριακή εκπαίδευση στην Ευρώπη πάνω στη μέθοδό μου, το Αναλυτικό μουσικόδραμα. Από το Μάρτιο θα ξεκινήσει ανάλογη εκπαίδευση και στις Βρυξέλλες, στο Ινστιτούτο Benenzon. Είμαι ευγνώμων γι’ αυτές τις συνεργασίες!
-Πως φαντάζεστε τη συνέχεια της πορείας σας σε απώτερο χρόνο;
Όσον αφορά στο δίσκο «Lamenta», θα ήθελα να μοιραστούμε ζωντανά τη μουσική μας με το ευρύ κοινό και να παίξουμε την παράσταση σε όλη την Ελλάδα και στην Ευρώπη!
Ακόμα, μέσα στα δικά μου καλλιτεχνικά σχέδια είναι να δισκογραφήσω το έργο μου «Ασμα Ασμάτων – Βυζαντινό ορατόριο», το οποίο εμπνέεται από τη βυζαντινή φωνητική παράδοση και τις μουσικές παραδόσεις του ευρύτερου ελλαδικού χώρου. Σκέφτομαι γι’ αυτό μια ενορχήστρωση που να παίζει μεταξύ μεσαιωνικής Ευρώπης και Ανατολής. Άλλα projects που δουλεύουμε αυτό τον καιρό είναι το «Thalassa, de la mer à la mère» με μουσικές από όλη τη Μεσόγειο και τους Σόλη Μπαρκή, Ταξιάρχη Βασιλάκο και Κλέωνα Αντωνίου καθώς και την παραλογή «Της Λυγερής και του Χάρου» σε χορογραφία Ταξιάρχη Βασιλάκου. Εγκαινιάσαμε με τον Ταξιάρχη πρόσφατα το «Πολύτροπον», έναν νέο, δικό μας καλλιτεχνικό χώρο στη Μάνδρα Αττικής, που είναι η γενέτειρά του και σκοπεύουμε να γεννήσουμε εκεί πολλά όμορφα projects!
Όσον αφορά στα μουσικοθεραπευτικά μου σχέδια, έχει ξεκινήσει στο Ινστιτούτο Μουσικοθεραπείας της Ναντ Γαλλίας και στο Ινστιτούτο Benenzon στις Βρυξέλλες διετής εκπαίδευση στο Αναλυτικό μουσικόδραμα, που είναι ένα ιδιαίτερο θεραπευτικό πρωτόκολλο που έχω εισάγει στο χώρο της μουσικοθεραπείας και της ψυχανάλυσης. Θα ήθελα να μπορέσουμε άμεσα να κάνουμε την εκπαίδευση και στα ελληνικά, στην Αθήνα!
Διαβάστε επίσης:
Lamenta: Η Ξανθούλα Ντακοβάνου στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης