Η έκθεση Arcadia, που διοργανώνει ο Οργανισμός Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων, περιλαμβάνει μια επιλογή από λάδια μεγάλων διαστάσεων (1985-1995), μια σειρά μεγάλα σχέδια (1984-1991), καθώς και πολλά μικρά σχέδια-σπουδές σε προθήκες, που καλύπτουν την περίοδο 1978-1987.
Ο τίτλος της έκθεσης είναι «Αρκαδία». Εκτός από γενέθλιος τόπος του καλλιτέχνη, η Αρκαδία είναι ένας τόπος ονειρικός, ειδυλλιακός, ουτοπικός. Ποιητικός όρος που υποδηλώνει ευδαιμονία και γαλήνη, αλλά και πηγή έμπνευσης για πολλούς καλλιτέχνες ανά τους αιώνες, η Αρκαδία φαντάζει ως ο πλέον κατάλληλος τίτλος για να αποδώσει το έργο ενός χαρισματικού ζωγράφου ο οποίος αναζητούσε στη ζωγραφική του την έννοια της χαράς.
Παρότι εν πολλοίς άγνωστος, ο πρόωρα χαμένος καλλιτέχνης – πέθανε νεότατος, μόλις 38 ετών – κατάφερε να αφήσει ισχυρό αποτύπωμα στην ελληνική τέχνη. Αφομοίωσε όσο λίγοι την αισθητική της εποχής του και τη μεταβόλισε δημιουργικά στο έργο του. Αν χρησιμοποιούσαμε μουσικούς όρους, θα λέγαμε ότι η ζωγραφική του είναι post-punk ή ethereal darkwave. Είναι μια ζωγραφική ρευστή, αέρινη, ρομαντική, σκοτεινή, μελαγχολική και ερωτική. Η νεοεξπρεσιονιστική ζωγραφική του Γαβρήλου εμπεριέχει συγκαλυμμένες αναφορές στα Φαγιούμ και σε πρωτοπόρους καλλιτέχνες διαφορετικών εποχών, όπως ο Θεοφάνης ο Έλληνας, ο El Greco και ο Φώτης Κόντογλου.
Η ζωγραφική του Χάρη Γαβρήλου είναι «post» με την έννοια ότι διαδέχεται ή αντιμάχεται τη ζωγραφική των δασκάλων του στη Σχολή Καλών Τεχνών. Σε αντίθεση με τους καλλιτέχνες των δεκαετιών του ’60 και του ’70, δεν τον ενδιαφέρει τόσο ο χώρος (μέσα στον χώρο) όσο ο χρόνος και οι έννοιές του. Η συμφιλίωση με την πολλαπλότητα και τις αναδιπλώσεις του χρόνου έχει άμεσο αντίκτυπο στο σχέδιο του Γαβρήλου, το οποίο χαρακτηρίζεται από αβίαστες γραμμές, όπως στα αγγεία της αρχαιότητας. Ο καλλιτέχνης δεν ξεκινά από μια συγκεκριμένη ιδέα ή εικόνα, δεν τον ενδιαφέρει η αναπαράσταση καθαυτή. Οι μορφές που σχεδιάζει είναι φασματικές, εμβρυακές, ανάερες, εκτοπλασματικές, εξαϋλωμένες όπως εκείνες των αγίων στη Βυζαντινή ζωγραφική. Αν στα έργα της δεκαετίας του ’80 οι φιγούρες του μοιάζουν με σκιές, παραπέμποντας σε σχηματικές μορφές της αρχαίας γλυπτικής, στους τελευταίους πίνακες είναι εμφανώς πιο σχηματοποιημένες, άρα και πιο ανθρώπινες: τώρα πια έχουν πρόσωπο και ευδιάκριτα χαρακτηριστικά, αγκαλιάζονται ασφυκτικά και ονειρεύονται αδιάκοπα, και μάλιστα σε διαφορετικούς χρόνους.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Την επιμέλεια της έκθεσης υπογράφει ο Χριστόφορος Μαρίνος, ιστορικός τέχνης, επιμελητής εκθέσεων και δράσεων του ΟΠΑΝΔΑ.
Χάρης Γαβρήλος
Ο Χάρης Γαβρήλος γεννήθηκε στην Τρίπολη Αρκαδίας το 1957 και πέθανε στην Αθήνα το 1995. Σπούδασε ζωγραφική και σχέδιο στην ΑΣΚΤ (1978-1983, Εργαστήριο Δημήτρη Μυταρά και Δημοσθένη Κοκκινίδη) και παρακολούθησε μαθήματα σκηνογραφίας στην ίδια σχολή (1982-83, Εργαστήριο Βασίλη Βασιλειάδη). Κατά τη διάρκεια της ζωής του πραγματοποίησε τρεις ατομικές εκθέσεις: Αίθουσα Τέχνης Ψυχικού (1985), Αίθουσα Τέχνης Μέδουσα (1992) και Gallery Όλγα Γεωργαντέα (1993). Το 2003 η γκαλερί gazonrouge διοργάνωσε ατομική του έκθεση. Συμμετείχε στις εξής ομαδικές εκθέσεις: Νέοι Έλληνες καλλιτέχνες: Μια επιλογή από το Μουσείο Βορρέ, περιοδεύουσα έκθεση στο πλαίσιο του «Αθήνα – Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης» (1985), Νεότερες αναζητήσεις – Η περιπέτεια της εικόνας και η αναίρεσή της, Πινακοθήκη Πιερίδη(1985), Παράδοση και πρωτοπορία στην ελληνική τέχνη, Πινακοθήκη Πιερίδη, Πάτρα (1986), Πρώτο Ντοκουμέντο, Περιοδικό τέχνης «Διπλή Εικόνα», Αθήνα (1986), Παράδοση και πρωτοπορία στην ελληνική τέχνη, Πινακοθήκη Πιερίδη, Θεσσαλονίκη (1987), Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Ιλεάνα Τούντα, Αθήνα (1989), Σύγχρονη Ελληνική Ζωγραφική: Συλλογή Βλάση Φρυσίρα, Πινακοθήκη Πιερίδη, Γλυφάδα και Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων, Αθήνα (1991). Έργα του βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές (Ιόλα, Βορρέ, Πιερίδη, Αντωνίου, Φρυσίρα) και στην Πινακοθήκη Ρόδου.
Κεντρική φωτογραφία θέματος: Χάρης Γαβρήλος, Άτιτλο, λάδι σε καμβά, λεπτομέρεια