Η δυναμική της αναμετράται και αντιστοιχίζεται με την τέχνη της λογοτεχνίας, όταν τα πρώτα γραπτά ψήγματα ανανέωσης και αμφισβήτησης, φύτρωσαν γερά και μπόρεσαν να διαμορφώσουν ένα νέο πολιτισμικό τοπίο. Ευχόμαστε το ίδιο και στην Τέχνη!
Απόφοιτοι 2020 Β’ Ομάδα/ Δαμάζοντας τον Φόβο/ Ανακαλύπτοντας Μυστήρια
Ξεκινάμε την περιήγηση μέσα από τη σιωπή και την υπαρξιακή συλλογιστική του νοήματος της ζωής. Τα λαξευμένα στο μάρμαρο, μέσα από τη μαθηματική γραφή Braille, χαικού του Ανδρέα Βερναρδάκη του γ’ εργαστηρίου γλυπτικής, λειτουργούν, μέσα στο ημίφως, σαν υποδόριες αρτηρίες που ενώνουν κουλτούρες, γλώσσες, αισθήσεις, προσφέροντας ‘βωμούς’ στάσης και σκέψης επάνω στο κοινό για όλους μας, έδαφος. Ο Χρήστος Κατσίνης από το στ’ εργαστήριο ζωγραφικής, δημιουργεί λαβυρινθώδη κολλάζ από παιδικές αναμνήσεις που ακροβατούν μεταξύ ονείρου και εφιάλτη.
Τους αδήριτους φόβους που ελλοχεύουν στο σκοτάδι της λογικής και τρυπούν σαν καρφιά το ασυνείδητο, εγκιβωτίζει μέσα σε πλεξιγκλάς διαφάνειες ο Σταύρος Κανελλέας του α’ εργαστηρίου γλυπτικής. Τους καθημερινούς φόβους της μοναξιάς και της απομόνωσης ξορκίζει μέσα από τη ζωγραφική του ο Πάνος Κόλλιας, από το στ’ εργαστήριο ζωγραφικής, όταν σχεδόν πάντα, την ανθρώπινη επαφή τέμνει μία οδυνηρά διαχωριστική καθετότητα. Η Κυριακή Μαυρουδή από τη χαρακτική, μας ξαναθυμίζει το γοτθικό μυστήριο των μοιραίων γυναικών του Aubrey Bearsdley μαζί με κοντινά πλάνα νυχτερινών εντόμων μέσα σε πλούσια βλάστηση.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Τα ζωγραφικά έργα του Πρόδρομου Χαραλαμπίδη, γ’ εργαστήριο ζωγραφικής, είναι μικροί ιεροί κήποι-μπορείς να μείνεις μέσα τους για ώρες. Η λαμπερή σκληρότητα της ανέμελης ζωής στις πισίνες των επαύλεων του David Hockney, εδώ σκουραίνει, βαθαίνει και γίνεται ένας πυκνός, βιριδιανός, σμαραγδένιος τόπος ονείρου που φέρει την απορροφητικότητα ενός παραστατικού Rothko.
Αγαπήσαμε τα μικρά σχέδια της Μυρσίνης Παλαιολόγου, δ’ εργαστήριο ζωγραφικής, γιατί έλεγαν πολλά για την ανθρώπινη κατάσταση με πολύ λίγα, και περιηγηθήκαμε στα αναπτύγματα πόλεων και στα μυστηριακά μαύρα αρχιτεκτονήματα του Χρήστου Πέππα, γ’ εργαστήριο ζωγραφικής. Ένας ενθουσιασμός γλυκά πνιγηρός μας περιτύλιξε σαν τις τύψεις του προπατορικού αμαρτήματος στην εγκατάσταση “JG” του Βασίλη Νιώτη, θ’ εργαστήριο, ένα εξαίρετα δομημένο hommage στον εικονοκλάστη Γάλλο θεατρικό συγγραφέα και σκηνοθέτη του Θεάτρου του Παραλόγου Jean Genet.
Εκεί βρίσκονται αυστηρά ξύλινα προσευχητάρια/εξομολογητήρια, ειλητάρια χρυσοκεντημένα με υποδόρια ανατρεπτικές φράσεις αφιερωμένα στους εραστές του Genet, στρατιωτικά κρεβάτια από απαλά ρολά τουαλέτας, λάβαρα με εραλδικά σύμβολα ισχύος και μαζί εξευτελισμού, ένα κρυστάλλινο βαζάκι με βαζελίνη και χρυσά κουταλάκια θείας κοινωνίας, οπτικοποιώντας κείμενα από το “Ημερολόγιο ενός κλέφτη”.
Όλα τα ανομολόγητα πάθη στέκονται εκεί ακίνητα, μέσα στο ημίφως, με θρησκευτική προσήλωση και πολυτελή υλικά, αναπαριστώντας την ατμόσφαιρα συγγραφής των έργων ενός αληθινού πλάνητα της ζωής/ vagabond, καθώς οραματιζόμαστε εκείνον να ατενίζει το χάος μειδιώντας στις παρυφές μιας κοινωνίας που αλυσσοδένει τους πόθους της, σκουπίζει τη διαφορετικότητα και απολυμαίνει τα λάθη της.
Μεταπτυχιακά 2020/ Οργανική τέχνη/ Επιστροφή στο Ελάχιστο
Βυθιστήκαμε στο απαλό απορροφητικό χρώμα των καμβάδων της Κατερίνας Σάρρα. Μία πρώτη σύγκριση με τον Rothko είναι εύκολη, όμως εδώ σχηματοποιείται κάτι διαφορετικό. Οι μεγάλες αυτές επιφάνειες φωτεινών χρωμάτων γίνονται περισσότερο ανακλαστικές μιας προς τα έξω ανάσας, μιας ισορροπίας σε ένα κομμάτι ουρανού. Το ότι τα δάκρυα δημιουργούν τέχνη το γνωρίζαμε αλλά φοβόμασταν να το παραδεχθούμε! Ιδού λοιπόν οι αφαιρετικές συνθέσεις της Βούλας Κούκου που μας το επιβεβαιώνουν με τον πιο δαντελένιο τρόπο-μία πανδαισία υφών και διαδρομών που δημιουργεί το φορτισμένο με συναίσθημα νερό κι αλάτι πάνω στο χαρτί-χάρτη της μνήμης.
Εύγευστη και η εγκατάσταση της Χριστίνας Σπανού, ένα οπτικό σχεδίασμα της σύνθεσης των οργανικών υλικών που μεγαλώνει στο χώμα και μαγειρεύει η ίδια και που αποτελούν κυριολεκτική τροφή για σκέψη και φυσικά συναισθησία! Χειροποίητος και ο πηλός στα αλλόκοτα εργαλεία της Ναταλίας Μαντά στην εγκατάσταση “Ουρανός”. Εργαλεία που εξαιθερώνουν την ύλη, μικρά λατρευτικά τοτεμικά αντικείμενα, για την ανακατασκευή ενός κόσμου με θεμέλια στο όνειρο και πανωσήκωμα στη φαντασία! Στα δίχτυα του ονείρου εγκλωβίζει τη ματιά του θεατή η εγκατάσταση της Ξένιας Παπαδοπούλου, και μετά όνειρο και φυλακή γίνεται ένα ενταφιαστικό οπτικό άσμα του επέκεινα…
Smoke on the Water / Fire in the Sky
Το ν ̓ ανάβεις φωτιές στις συνειδήσεις, το να φλογίζεις τον ουρανό, το να πυρπολείς θέσφατα και δεδομένα και κοινωνικές ιεραρχίες μέσα από τις σελίδες, μέσα από ένα τόσο ευάλωτο και εύφλεκτο υλικό όπως το χαρτί, είναι μια παμπάλαια, δυστυχώς μισολησμονημένη πια τέχνη. Κι όμως, δεν πέρασε και τόσος πολύς καιρός από τότε που τα βιβλία ήταν επικίνδυνα δημιουργικά, από τότε που ήταν φορείς και διακινητές εμπρηστικών ιδεών.
Όλες οι μεγάλες ανατροπές, τόσο στη ζωή όσο και στην τέχνη, συντελέστηκαν όταν κάποια βιβλία, κάποια κείμενα, έγιναν κτήμα κοινόν. Τα δύο μείζονα ανατρεπτικά ρεύματα που έκαναν γερή δουλειά στο δεύτερο ήμισυ του 20ού αιώνα, όχι μόνο είχαν βιβλία για πυροκροτητές αλλά, κατά εκπληκτικό τρόπο, επρόκειτο για βιβλία/ ντεμπούτα, για πρώτες εμφανίσεις.
Καταστασιακοί & Beat Generation
Δυσκολευόμαστε να το πιστέψουμε, ακόμα κι εμείς που γαλουχηθήκαμε με τις ιδέες και τις δράσεις της Καταστασιακής Διεθνούς (Internationale Situationniste) και με την πυρακτωμένη λογοτεχνία, και ζωή βεβαίως, των πρωτοσύγκελων της Γενιάς των Μπητ (Beat Generation), ότι τα καθοριστικά βιβλία τους ήταν τα πρώτα τους. Κι όμως, τα βιβλία του Γκι Ντεμπόρ (Guy Debord, 1931-1994), του Ραούλ Βανεγκέμ (Raoul Vaneigem, 1934), και του Άλεν Γκίνσμπεργκ (Allen Ginsberg, 1926-1997) ήταν ντεμπούτα. Και υβρίδια.
Υπερέβαιναν τα όρια του είδους τους, ίσως και κάθε είδους. Προκάλεσαν κοινωνικές αναταραχές. Άσκησαν δριμύτατη κριτική σε μια κοινωνική οργάνωση του υπάρχειν που είχε καταντήσει ασφυκτική. Διαλάλησαν νέες συμπεριφορές. Προπαγάνδισαν νέους τρόπους σκέψης και πράξης. Ενέπνευσαν και, ευτυχώς!, εξακολουθούν να εμπνέουν τα πιο ανήσυχα και εμπνευσμένα μυαλά κάθε γενιάς εδώ και έξι, εφτά δεκαετίες! Δεν είναι λίγο! Απεναντίας!
Νήματα/Νοήματα
Σήμερα, σε συνθήκες γενικευμένου ζόφου, η εκ νέου συζήτηση των όσων ήδη συζήτησαν οι καταστασιακοί και οι μπητ, μαζί και η επανανακάλυψη ενός παλλόμενου ρομαντισμού, πάνε αγκαζέ με την αναζήτηση νέων σημασιών, με την ιχνηλασία στο Υψηλό προκειμένου να βρεθούν νήματα/νοήματα ζωής. Τόσο οι καταστασιακοί όσο και οι μπητ ήταν απόγονοι των ρομαντικών. Με τον τρόπο τους, επιχείρησαν την εισβολή του ρομαντισμού στο κοινωνικό πεδίο, στην επικράτεια της καθημερινής ζωής. Οι καταστασιακοί προχώρησαν στο πείραμα αυτό συστηματικά, μεθοδικά, συγκροτημένα. Οι μπητ ήταν μάλλον αυθόρμητοι, ενίοτε χαοτικοί, άναρχοι, ακόμα και δημιουργικώς σπασμωδικοί. Σήμερα, μέσα στην κατακερματισμένη πραγματικότητα, επανερχόμαστε σε εκείνα τα ρηξικέλευθα ντεμπούτα.
Πρώτες Φράσεις Πρώτων Τόμων
Ας θυμηθούμε: ̔Ὅλη η ζωή των κοινωνιών στις οποίες επικρατούν οι σύγχρονες συνθήκες παραγωγής εμφανίζεται ως ένας τεράστιος σωρός θεαμάτων. Όλα όσα έχουν άμεσα βιωθεί απομακρύνονται σε μιαν αναπαράσταση ̓ ̓ (Γκυ Ντεμπόρ, Η Κοινωνία του Θεάματος, μτφρ. ΓΙΜ, εκδ. Μεταίχμιο).
Ας θυμηθούμε: ̔Ἡ σύγχρονη κοινωνία θυμίζει κάτι πρόσωπα από κινούμενα σχέδια που, τρέχοντας σαν παλαβά, φτάνουν ξαφνικά πάνω απ ̓ το κενό, χωρίς να το ̓χουν πάρει χαμπάρι, λες κι η δύναμη της φαντασίας τους τα κάνει να πετάν σε τέτοιο ύψος~ μόλις, όμως, το συνειδητοποιήσουν, αμέσως πέφτουν ̓ ̓ (Ραούλ Βανεγκέμ, Η Επανάσταση της Καθημερινής Ζωής, μτφρ. Σεραφείμ Βελέντζας, εκδ. Άκμων).
Ας θυμηθούμε: ̔Ἐίδα τα καλύτερα μυαλά της γενιάς μου χαλασμένα απ ̓ την τρέλα, λιμασμένα υστερικά γυμνά,/ να σέρνονται μέσ ̓ απ ̓ τους νέγρικου; δρόμους την αυγή γυρεύοντας μια φλογισμένη δόση ̓ ̓ (Άλεν Γκίνσμπεργκ, Ουρλιαχτό, μτφρ. Άρης Μπερλής, εκδ. Άγρα).