Ο αγαπημένος ήρωας και πρώην, πλέον, αστυνομικός Χάρης Νικολόπουλος επιστρέφει στην Αθήνα με αφορμή τη διάγνωση της μητέρας του με Αλτσχάιμερ. Ξαφνικά, βρίσκεται στη θέση του βασικού υπόπτου για τη στυγερή δολοφονία μίας ψυχολόγου που είχε αφιερωθεί στη βοήθεια κακοποιημένων γυναικών και θυμάτων τράφικινγκ. Στην προσπάθειά του να βρει τον πραγματικό δολοφόνο, ο Χάρης θα καταβυθισθεί σε ύποπτους κόσμους. Το τελευταίο μυθιστόρημα της Χίλντας Παπαδημητρίου είναι ένα αστυνομικό βιβλίο γεμάτο ανατροπές, το οποίο συνάμα αποκαλύπτει σοκαριστικές αλήθειες για τα κυκλώματα που αντιμετωπίζουν αβοήθητες γυναίκες και μικρά παιδιά ως “αναλώσιμα”.
– Το τελευταίο σας βιβλίο «Ένοχος μέχρι αποδείξεως του εναντίου» εντάσσεται σε μια κατηγορία αστυνομικών μυθιστορημάτων που όχι μόνο δεν αδιαφορούν για το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο αλλά αντιθέτως προσπαθούν να ρίξουν φως σε αυτό. Εν προκειμένω, σας απασχόλησε έντονα το σεξουαλικό τράφικινγκ, και μάλιστα στο τέλος του βιβλίου παραθέσατε τη βιβλιογραφία που αξιοποιήσατε κατά τη συγγραφή του συγκεκριμένου έργου. Ποια ήταν η αφορμή να καταπιαστείτε με αυτό το θέμα και τι ήταν αυτό που ανακαλύψατε και σας συγκλόνισε περισσότερο κατά τη διάρκεια της έρευνάς σας;
Τα αγαπημένα μου αστυνομικά μυθιστορήματα είναι τα hardboiled και τα neopolar, δύο είδη κατεξοχήν πολιτικά. Όταν ολοκλήρωσα τη μουσική τριλογία με ήρωα τον αστυνόμο Χαρίδημο Νικολόπουλο, ένιωσα την ανάγκη να μιλήσω για τα πάθη και τις εμπειρίες της τελευταίας δεκαετίας. Αγανακτισμένη από τα αστεία για «Βουλγάρες χορεύτριες» και «Ρωσιδάκια», θυμωμένη με φίλους που γιόρταζαν τα μπάτσελορ σε στριπτιζάδικα, άρχισα να ψάχνω πληροφορίες για τη διακίνηση νεαρών αλλοδαπών που κατέληγαν σε οίκους ανοχής και βρομερά μπαρ. Πιο πολύ με ενοχλούσε η αδιαφορία της «κοινής γνώμης», του μέσου άντρα που θεωρεί αυτές τις κοπέλες αναλώσιμες και θέμα σεξιστικών αστείων κι ανεκδότων. Όσο περισσότερα στοιχεία ανακάλυπτα τόσο περισσότερο τρόμαζα με την έκταση αυτής της μάστιγας που κάποτε ονομαζόταν εμπόριο λευκής σαρκός, ενώ τώρα εμπορεύεται γυναίκες και κοριτσάκια κάθε χρώματος και φυλής. Και επαναλαμβάνω ότι πιο πολύ με συγκλόνισε η παντελής αδιαφορία της ελληνικής κοινωνίας, η έκταση του σεξουαλικού τράφικινγκ που αυξάνεται λόγω της πολεμικών συρράξεων, των περιβαλλοντικών κρίσεων, της απίστευτης φτώχειας που εξαναγκάζει απελπισμένες γυναίκες (και άντρες, φυσικά) να ζητούν καταφύγιο στο άγνωστο, στις δήθεν πολιτισμένες δυτικές κοινωνίες.
– Η περιγραφή των γυναικών από τους διακινητές τους σαν να είναι ένα ανανεώσιμο εμπόρευμα ήταν σοκαριστική. Δεδομένου ότι η κυκλοφορία του βιβλίου συνέπεσε με το ελληνικό #metoo, ποιες ήταν οι σκέψεις σας όταν δόθηκε το βήμα σε κακοποιημένες γυναίκες;
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Αρχικά είχα σκεφτεί να αναφερθώ σε κακοποιημένες γυναίκες, θύματα ενδοοικογενειακής βίας, αλλά συνειδητοποίησα ότι στο τελευταίο σκαλί της κακοποίησης βρίσκονται οι αλλοδαπές που πέφτουν θύματα του σεξουαλικού τράφικινγκ. Είναι μεγάλο βήμα ότι άνοιξε το απόστημα, ότι δόθηκε βήμα στις κακοποιημένες γυναίκες– αλλά το πρόβλημα είναι τόσο σοβαρό και κρυμμένο κάτω από το χαλί, που νομίζω ότι ελάχιστα πράγματα θα αλλάξουν επί της ουσίας. Ένα βήμα τη φορά, πάντως, όπως μου απάντησε η σπουδαία ακτιβίστρια Άντζελα Ντέιβις, όταν ήρθε και μίλησε στην Αθήνα. Παλεύουμε σήμερα για τις αλλαγές που θα χαρούν τα παιδιά, τα εγγόνια και τα δισέγγονά μας.
– Ο γνώριμος πλέον ήρωάς σας Χάρης Νικολόπουλος βιώνει μια σειρά από ανατροπές: από αστυνομικός είναι πλέον βασικός ύποπτος για φόνο, από τη γαλήνη της ζωής στη Ναύπακτο βρίσκεται ξανά στην Αθήνα, ενώ έρχεται αντιμέτωπος και με την απώλεια της μητέρας του, όχι λόγω θανάτου αλλά λόγω των νοητικών ικανοτήτων της που σιγά σιγά φθίνουν. Με ποιο τρόπο πιστεύετε ότι η απώλεια ενός γονιού, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, μπορεί να επιδράσει στην εξέλιξη του χαρακτήρα μας;
Η σοβαρή ασθένεια και η απώλεια των γονιών μάς αφήνουν χωρίς άλλες δικαιολογίες: αν δεν έχουμε ενηλικιωθεί ήδη, θα πρέπει να το κάνουμε πια. Και για μένα ενηλικίωση σημαίνει να παίρνεις τη ζωή σου στα χέρια σου, να αναλαμβάνεις την ευθύνη των δικών σου αποφάσεων, των λαθών και των πισωγυρισμάτων σου. Και είναι χρήσιμο για την ψυχική μας υγεία να έχουμε ήδη συγχωρήσει τους γονείς μας για τα όποια λάθη τους, αλλιώς η απώλειά τους μπορεί να μας συντρίψει.
– Ο Χάρης τηρεί έναν κώδικα αξιών που σε ορισμένα σημεία αποκλίνει από το κοινώς αποδεκτό. Ποιες είναι οι βασικές του αρχές που συμμερίζεστε κι εσείς η ίδια;
Ο Χάρης έχει έντονη την ανάγκη απονομής αληθινής δικαιοσύνης, κάτι που μοιράζεται μαζί μου. Πιστεύω, κι ο Χάρης μαζί μου, στην ανθρωπιά, τον ουμανισμό εννοώ, την αλληλεγγύη, την ανεκτικότητα σε κάθε διαφορετικότητα, και τη βαθιά αγάπη στα ζώα και στη φύση. Χωρίς να είμαι οργανωμένη οικολόγος, φοβάμαι ότι ο homo sapiens αυτοανακηρύχτηκε βασιλιάς του πλανήτη μας, καταστρέφοντας ζώα, πουλιά, δάση, ποτάμια, θάλασσες προς ιδίαν απόλαυση. Και θα το πληρώσει, αργά ή γρήγορα.
– Από τις σελίδες του βιβλίου σας περνούν χαρακτήρες που ζουν στις παρυφές της κοινωνίας και τους περιγράφετε με προσοχή και αγάπη. Η παρατήρηση και η επαφή με αυτούς τους ανθρώπους είναι κάτι που επιδιώκετε και στην πραγματική σας ζωή; Και αν ναι, τι νιώθετε πως αποκομίζετε από αυτή την επαφή και, αντίστροφα, με ποιους τρόπους πιστεύετε ότι μπορεί κάποιος να σταθεί στο πλευρό τους;
Μου αρέσει να παρατηρώ τους ανθρώπους, όλους τους ανθρώπους: πλούσιους και φτωχούς, μορφωμένους και αναλφάβητους, άστεγους, εξαρτημένους, ψυχασθενείς. Όχι όπως παρατηρούμε τα ζώα στον ζωολογικό κήπο (άλλο έγκλημα αυτό), αλλά σαν συγκατοίκους της πόλης μου. Αυτό δεν σημαίνει ότι έχω αυταπάτες για το πόσο μπορώ να βοηθήσω. Βοηθώ όσο γίνεται τις οργανωμένες μορφές αλληλεγγύης, όπως είναι το περιοδικό δρόμου Σχεδία, τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα, τα κοινωνικά ιατρεία. Και ακούω προσεκτικά τους ανθρώπους, τις ιστορίες τους, τις αφηγήσεις και τα τραγούδια τους.
– Τον τελευταίο καιρό συγκλονίζει η συχνότητα των ειδήσεων για μαφιόζικα χτυπήματα και συμβόλαια θανάτου. Ποια είναι τα σημεία στα οποία θεωρείτε ότι πάσχουν η πρόληψη και η καταστολή του οργανωμένου εγκλήματος;
Τεράστιο ζήτημα αυτό, αλλά θα μου επιτρέψετε να μην το θίξω. Δεν νιώθω ότι γνωρίζω αρκετά για να στρέψω το δάκτυλο ή να βγάλω λόγους καταγγελτικούς. Ωστόσο, όσο διαιωνίζεται η κοινωνική αδικία, η οργανωμένη βία θα πολλαπλασιάζεται. Και η λύση φυσικά δεν είναι η αυστηροποίηση των νόμων και των ποινών. Κοιτάξτε τις Ηνωμένες Πολιτείες: ιδιωτικές φυλακές, σαρωτικές ποινές στους πιο φτωχούς, στους νεαρούς Αφροαμερικανούς, στους μετανάστες, και πλήρης ασυδοσία στο white collar crime.
– Πώς βιώσατε ως συγγραφέας την παρατεταμένη περίοδο εγκλεισμού λόγω της πανδημίας; Έχουμε να περιμένουμε κι άλλους λογοτεχνικούς καρπούς αυτής της ακούσιας απομόνωσης;
Η πανδημία δεν άλλαξε ιδιαίτερα την καθημερινότητά μου. Παρέμεινα κλεισμένη στο σπίτι μου, μπροστά σ’ έναν υπολογιστή, μεταφράζοντας, γράφοντας, ακούγοντας μουσική. Μου έλειψαν οι συναυλίες και οι κινηματογράφοι που με βοηθούν να γεμίζω τις μπαταρίες μου, και οι φίλοι μου φυσικά. Όσο για τους λογοτεχνικούς καρπούς, δεν είμαι από τους συγγραφείς που γράφουν εύκολα και γρήγορα. Χρειάζομαι χρόνο για να επεξεργαστώ το κοινωνικό γίγνεσθαι, τις ουσιώδεις αλλαγές της κοινωνίας, ποτέ δεν γράφω εν θερμώ. Όταν θα φτάσει η κατάλληλη στιγμή, ανεξαρτήτως πανδημίας, ο Χάρης Νικολόπουλος θα μου χτυπήσει ξανά την πόρτα, θα μου πει τα νέα του – και θα σας ενημερώσω για τις εξελίξεις στη ζωή του.