Χοσέ Κάρλος Σομόθα – Η γυναίκα με το νούμερο 13 (Εκδόσεις Πατάκη)

Πόσες φορές έχετε αρχίσει ένα σταυρόλεξο και νιώθετε πως λύση δεν βρίσκεται, πως το τέλμα που συναντάτε στην διαδικασία …

Του Γιάννη Αντωνιάδη

επίλυσης του σας αφήνει με μία αίσθηση απόγνωσης μήπως η δουλειά μείνει μισοτελειωμένη και ανολοκλήρωτη; Παρόλη την αρχική αγωνία για μη επιτυχή έκβαση της υπόθεσης, γνωρίζετε πως στο τέλος εσείς θα βγείτε νικητές και θα στεφθεί με πλήρη επιτυχία το εγχείρημα διασταύρωσης των στοιχείων. Αυτό το συναίσθημα θέλω να σας περάσω μέσα από την παρουσίασή μου αυτή. Το βιβλίο που σε λίγο θα κρατάτε στα χέρια σας έχει όλες τις προδιαγραφές για να σας αφήσει όμορφα μπλεγμένους σε μία οροσειρά γεγονότων, την οποία καλείστε να ανεβείτε για να βρείτε στο τέλος τον χαμένο θησαυρό: την διαλεύκανση της ταυτότητας της γυναίκας με το νούμερο 13!

Ξεκινώντας την ανάγνωση αυτού του βιβλίου θα αισθανθείτε πως βρίσκεστε ενώπιον ενός ανυπέρβλητου εμποδίου, πως έχετε εισέλθει ακάλεστοι και ξαφνιασμένοι σε μία κατακόμβη που δεν έχει ούτε διέξοδο ούτε καν έξοδο κινδύνου, είστε μόνοι σας με την ευρηματικότητά σας και δοκιμάζετε το γρήγορο της αντίληψης σας, στόχος σας να καταφέρετε να λύσετε τον γόρδιο δεσμό που σας έχει κλειδώσει. Ο συγγραφέας με ρυθμό αλλοπρόσαλλο και με μία ροή πληροφοριών σαν να μην υπάρχει αύριο, μας καλεί να ανακαλύψουμε αυτό που κρατά επτασφράγιστα καλά κρυμμένο. Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα παράξενο που ανατρέχει σε παρελθόντα χρόνο κατακλύζοντας μας με ψήγματα μυσταγωγίας που επαναπροσδιορίζονται στο παρόν. Τα κομμάτια του ψηφιδωτού δεν είναι διόλου εύκολο να βρεθούν για να συμπληρωθεί το παζλ της αφήγησης αφού πρέπει πρόσωπα και πράγματα να συγκολληθούν για να αποκτήσει νόημα το κυνήγι της ιστορίας.

Κατά τον Φρόιντ, το υποσυνείδητο καταγράφει όλες τις ανησυχίες, τις αγωνίες και τις ενδόμυχες σκέψεις του ανθρώπου και τις μεταφέρει ως άυλες στιγμές στα όνειρα και τους εφιάλτες του. Ο Σάλομον Ρούλφο, ένας ιδιάζων ποιητής και κυρίαρχη μορφή του βιβλίου αγωνίζεται να διακρίνει και να βοηθήσει τον εαυτό του μέσα στην ίδια του την πλάνη. Ο εφιάλτης που του αποκαλύπτεται γίνεται συνειρμός της πραγματικότητας του και μετατρέπεται σε εφιάλτη πλέον της αληθινής του ζωής καθώς το έγκλημα που του φανερώνεται στον ύπνο του γίνεται ρεαλιστικό, παίρνει σάρκα και οστά σε πραγματικό χρόνο. Το αίνιγμα που καλείται να ξεδιαλύνει παραμένει δυσεπίλυτο και ιδιαίτερα χρονοβόρο, αφού η αποσαφήνισή του καθίσταται  επώδυνη και ψυχοφθόρα για τον ίδιο.

Κύρια πρωταγωνίστρια σε αυτήν την πορεία είναι η περίφημη γυναίκα με το νούμερο 13. Το αν αποτελεί εμπόδιο ή αρωγό του εναπόκειται σε μας να το καθορίσουμε και να το ερμηνεύσουμε. Ο Σομόθα συμπεριλαμβάνει στο μυθιστόρημα μία αρχέγονη αλήθεια, έναν μύθο και μία έμφυτη αναζήτηση του ανθρώπου για το άγνωστο που προσωποποιείται γύρω από τις μοίρες. Τους δίνει το προσωνύμιο κυράδες και ορίζονται, κατά τον συγγραφέα και επινοητή τους, ως οι ρυθμίστριες της ανθρώπινης ύπαρξης και υπόστασης που καθοδηγούν τις τύχες μας σε κάθε στιγμή της ζωής μας και ανατρέπουν ή ενθαρρύνουν τα ανθρώπινα πλάνα. Έχουν ως αναφορά τους μεγάλους ποιητές και λογοτέχνες όπως τον Μίλτον, τον Πόε, τον Σαίξπηρ και άλλα ονόματα τα οποία αναμειγνύονται επιδέξια και περίτεχνα. Ο ποιητικός λόγος λειτουργεί άλλοτε καταδικαστικά για τον ήρωα και καταποντίζει την ταραγμένη, έτσι και αλλιώς, αυτοπεποίθηση του στον δρόμο για την σωτηρία και την απαλλαγή του από τις μορφές αυτές και άλλοτε του δείχνουν την σωστή κατεύθυνση λειτουργώντας ως το δεξί και γιατί όχι και το αριστερό του χέρι, συνδράμοντας τον στην οριστική απελευθέρωση της έγνοιας που τον έχει καταλάβει. Κάθε μία από αυτές, όπως οι μούσες στην αρχαιότητα υφαίνουν τον προσωπικό τους μύθο και εμπνέουν και εμμέσως παγιδεύουν τους δημιουργούς και τα συγγράμματά τους. Μοιάζει δηλαδή ο Ρούλφο να αναζητά την αλήθεια του σε ένα δικό του μαντείο Δελφών, την δική του Πυθία για να ξετυλίξει το κουβάρι του μυστηρίου. Αν θα το καταφέρει είναι ένας γρίφος για επιδέξιους λύτες, είστε;

Ο Ρούλφο λειτουργεί ο ίδιος ως ντετέκτιβ του εαυτού του. Αναζητεί τα κομμάτια που είναι διασκορπισμένα σε διάφορα σημεία και καλείται να τα εντοπίσει για να σπάσει τα δεσμά της συνείδησής του που τον καταπνίγουν. Η ποίηση είναι διφορούμενη και διπρόσωπη στο έργο του αυτό, οι λέξεις και οι στροφές καθίστανται ενίοτε όπλα καταστροφής και πιθανής εξόντωσής του παρά προσωπικής ειρήνης και απαγκύλωσης του είναι του. Εμείς ως αναγνώστες – αυτό το βίωσα έντονα μέσα από την ανάγνωση – προβληματιζόμαστε έντονα και όλο και περισσότερο από τα διάφορα επεισόδια που λαμβάνουν χώρα και τείνουν να εκτροχιάσουν τον συρμό της σκέψης μας και ταυτιζόμαστε με την κραυγή αγωνίας του Ρούλφο καθώς αγγίζουμε τον φόβο του και την πολιορκία στην οποία έχει περιέλθει από τα φαντάσματα που τον καταδιώκουν σαν ένας άλλος Γκόγια που αδυνατεί να βάλει σε τάξη την αντίληψη του.

Γινόμαστε λοιπόν μάρτυρες μιας καταγραφής γεγονότων με μπερδεμένες διαστάσεις που για να τις επανατοποθετήσουμε και να τις ξεκαθαρίσουμε οφείλουμε να έχουμε την δέουσα προσοχή και προσήλωση. Είναι, δίχως αμφιβολία, μία σπαζοκεφαλιά που χρειάζεται ευέλικτους χειρισμούς διότι τα σκαλοπάτια του μυστηρίου κρύβουν παγίδες και το να χαθούμε και να γίνουμε εύκολη λεία της απόγνωσης του ίδιου του Ρούλφο είναι εύκολη αποστολή για τον συγγραφέα που θέλει για να πετύχει το εγχείρημα της γραφής του να νιώσουμε βαθιά τον κυκεώνα του ήρωά του. Το θέμα είναι να πάρουμε κουπί και να πλεύσουμε προς το φως του τούνελ. Ετοιμαστείτε λοιπόν για δράση!