Ο Χρήστος Θεοδωρίδης, μετά το επιτυχημένο «Ως το τέλος» παρουσιάζει τη δεύτερη σκηνοθεσία του στο έργο του Στέλιου Χατζηαδαμίδη «έσπασε» το οποίο κέρδισε το β΄ βραβείο
συγγραφής του Εθνικού Θεάτρου το 2010. Η παράσταση ανεβαίνει σε συμπαραγωγή με το Θέατρο Σημείο όπου και θα παρουσιάζεται από τις 12 Μαΐου. Με αφορμή τη συγκεκριμένη παράσταση ο Χρήστος Θεοδωρίδης μιλά στο Culturenow.gr και απαντά με σαφή και τεκμηριωμένο λόγο για την παράσταση αλλά και τη μορφωμένη γενιά των 30 που στέκεται στη μέση μιας χώρας σε κρίση προσπαθώντας να αξιοποιήσει τη δική της … κρίση, όχι για να μεγαλουργήσει – όπως θα έπρεπε – αλλά για να επιβιώσει.
Συνέντευξη: Μαριάννα Παπάκη
Culturenow.gr: Από τις 12/5 έως τις 5/6 θα παρουσιαστεί σε δική σας σκηνοθεσία το έργο του Στέλιου Χατζηαδαμίδη «έσπασε» το οποίο κέρδισε το β΄ βραβείο συγγραφής του Εθνικού Θεάτρου το 2010. Πείτε μας δυο λόγια για το έργο αλλά και για το πώς προέκυψε η ιδέα για την παράσταση του συγκεκριμένου έργου;
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Χρήστος Θεοδωρίδης: Το έσπασε είναι γραμμένο σαν ένας μεγάλος μονόλογος. Μπορεί να ειπωθεί από έναν άνθρωπο αλλά και από 20 ας πούμε. Ο λόγος του είναι ελλειπτικός, δεν υπάρχουν πρόσωπα, δεν υπάρχει χώρος, χρόνος, δράση. Αυτό με την πρώτη ματιά σε τρομάζει αλλά σου δίνει και μια τεράστια ελευθερία να χτίσεις ένα δικό σου σύμπαν επάνω στη σκηνή. Ουσιαστικά μιλάει για μια ολόκληρη γενιά, το τί έχει ζήσει, που βρίσκεται σήμερα και τί πρέπει να κάνει από δω και πέρα. Οι ήρωες αυτοί βρίσκονται σε αυτό ακριβώς το ερωτηματικό. Πώς συνεχίζω; Και για κάποιο λόγο νομίζω ότι αυτό ακριβώς το ερώτημα βρίσκεται στα αυτιά μου καθημερινά. Νομίζω ότι είναι ένα βασικό πια θέμα.
Η ιδέα ήταν του Στέλιου και της Μαρίνας Μανδαλά. Μου το προτείνανε και είπα αμέσως το ναι. Κατέληξε να είναι και δουλειά της Ορχήστρας των Μικρών Πραγμάτων λόγω κάποιων μόνιμων συνεργατών που έχω. Αλλά ουσιαστικά είναι μια πρωτοβουλία κάποιων ανθρώπων που θελήσαν απλά να δουλέψουν μαζί.
Στο έργο οι ήρωες είναι τέσσερις νέοι γύρω στα 30. Ποια θεωρείτε πως είναι τα βασικά μειονεκτήματα αυτής της γενιάς; Πολλοί τη χαρακτηρίζουν ως μια μορφωμένη αλλά άτυχη γενιά. Εσείς τι πιστεύετε;
Η συγκεκριμένη γενιά στην οποία τυχαίνει να ανήκω, βιώνει σε όλο του το εύρος αυτό που αποκαλούμε σημερινή ελληνική πραγματικότητα. Είναι η πιο προβληματισμένη γιατί αλλιώς μεγάλωσε, αλλιώς πίστευε ότι θα γίνουν τα πράγματα και αλλιώς τα βλέπει να γίνονται. Πραγματικά νομίζω ότι ποτέ άλλοτε δεν έχω ξαναδεί τόσους “χαμένους” ανθρώπους γύρω μου.
Δεν είσαι ακριβώς πια 20 χρονών που ακόμα πιστεύεις ότι μπορείς να κάνεις τα πάντα αλλά ούτε και 40 που έχεις δει τελικά πως είναι τα πράγματα. Η λεγόμενη κρίση των 30 συμπίπτει με την συνολική κρίση που ζούμε σήμερα και αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να έχουμε τρελαθεί όλοι. Μεγαλώσαμε με λεφτά και με όνειρα, και εκεί που πιστεύαμε ότι θα γίνουμε σαν τους γονείς μας, θα αγοράσουμε ένα σπίτι, θα έχουμε μια μόνιμη δουλειά, θα είμαστε μόνο απασχολημένοι με το πώς θα μεγαλώσουν τα παιδιά μας, βλέπουμε ότι τίποτα από αυτά δεν γίνεται , κι αν γίνεται σίγουρα δεν γίνεται εύκολα. Είμαστε νομίζω η πρώτη γενιά που μπορούμε να πούμε δυνατά στις επόμενες «Καλωσορίσατε στο μέλλον».
Cul.N.: Το «Έσπασε» είναι η δεύτερη σκηνοθετική σας δουλειά. Ποιες διαφορές παρατηρείτε στον τρόπο δουλειάς σας; Ποιες εμπειρίες αποκομίσατε από την πρώτη σκηνοθεσία σας, την παράσταση «Ως το Τέλος»;
Χρ.Θ.: Είναι λίγο νωρίς για να μπορέσω να κάνω μια κριτική στον τρόπο δουλειάς μου…άλλωστε αυτός διαμορφώνεται μέρα με τη μέρα. Δουλεύεις πάνω στις εμμονές σου και παλεύεις με τις εικόνες σου και σιγά σιγά φτάνεις να πεις «Α, τελικά ΕΤΣΙ δουλεύω». Το σίγουρο είναι ότι δεν με ενδιαφέρει η θεατρική “κατασκευή”( με την έννοια του κάτι άλλου, του ψεύτικου). Πιστεύω πολύ σε ένα ζωντανό σύμπαν που ενώ είναι πολύ καθαρό και συγκεκριμένο, είναι ευέλικτο να μεταλλάσσεται σύμφωνα με τον κόσμο που έρχεται να το παρατηρήσει.
Στην πρόβα φέρνω στο τραπέζι τροφή και περιμένω να δω πως μπορεί να μεταλλαχτεί. Αν δεν μεταλλαχτεί σε κάτι άλλο πιστεύω πια ότι είναι μόνο κατασκεύασμα του μυαλού μου και αυτό δεν με ενδιαφέρει. Γι’ αυτό άλλωστε ακούω τους συνεργάτες μου και πιστεύω στην πράξη ότι είμαστε συνδημιουργοί. Θέλω να αποκτήσει μια δική του αυθύπαρκτη οντότητα αυτό που φτιάχνω. Θέλω ο κόσμος να μαγευτεί από το σύμπαν που θα δει και όχι από τις ιδέες μου.
Cul.N.: Το αποτέλεσμα της πρώτης αυτής σκηνοθεσίας ανταποκρινόταν κατά τη γνώμη σας στις φιλοδοξίες σας πριν καταπιαστείτε στην πράξη με τη σκηνοθεσία;
Χρ.Θ.: Το «Ως το Τέλος» ήταν μια εξαιρετικά ευτυχής συγκυρία. Μαζευτήκαμε άνθρωποι από διαφορετικές πλευρές με έναν κοινό στόχο και φτιάξαμε κάτι που νομίζω όλοι μας θα το κουβαλάμε από δω και πέρα. Ήταν νομίζω πέρα από τις φιλοδοξίες μου όσον αφορά την πρακτική της σκηνοθεσίας. Είναι χαρακτηριστικός ο τρόπος νομίζω που δεχόμουν τα σχόλια μετά από αυτό. Άκουγα με πολλή προσοχή και τα θετικά και τα αρνητικά αλλά ήμουν τόσο γεμάτος από αυτό που έγινε που αντιμετώπιζα τα σχόλια με μια ηρεμία που ακόμα και εμένα με εξέπληξε. Είναι σα να έχεις περάσει ένα βράδυ πολύ καλά πίνοντας και χορεύοντας και το επόμενο πρωί έρχονται και σου λένε «τί ωραία που ήπιες» ή «γιατί χόρεψες έτσι;»… Απλά κουνάς το κεφάλι..
Cul.N.: Ποιός δρόμος σας οδήγησε στη σκηνοθεσία; Ήταν ένα όνειρο χρόνων;
Χρ.Θ.: Πάντα μέσα μου έβλεπα ότι κοιτάζω τα πράγματα συνολικά. Μια λεπτομέρεια, μια μουσική, μια κίνηση, μια λέξη…Και πώς αυτά συντίθενται. Η σκηνοθεσία-παρόλο που ακόμα τρομάζω στην λέξη- ήταν κάτι που μεγάλωνε μέσα μου και είχε μια παράλληλη πορεία με την υποκριτική. Δεν ήταν ακριβώς όνειρο αλλά ήξερα βαθιά μέσα μου ότι κάποια στιγμή θα κάνω κάτι δικό μου. Και όταν έφτασε εκείνη η στιγμή, ήρθε γλυκά, σα να μεγάλωσε τόσο μέσα μου που δεν μπορούσα πια να μην του δίνω σημασία!
Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε μια άνθιση νέων καλλιτεχνών σε πολλούς χώρους (συγγραφή θεατρικών έργων, ταινίες νέων δημιουργών κ.α. ). Πιστεύετε πως ήρθε επιτέλους η στιγμή οι νέοι άνθρωποι να εκφραστούν και να αποδείξουν τις ικανότητές τους;
Αυτή η στιγμή των νέων για μένα κρατάει χρόνια απλά στην Ελλάδα τώρα αρχίζουμε να το αφουγκραζόμαστε. Μιλάτε για κάτι που αποτελεί πραγματικότητα στην Ευρώπη πολύ καιρό. Ο κόσμος είναι μαθημένος να παίρνει τροφή από τους νέους σε όλα τα επίπεδα, και βέβαια στην τέχνη. Στην Ελλάδα νομίζω ότι τώρα σιγά σιγά κάπως πειθόμαστε για την αξία αυτού του εγχειρήματος «Εμπιστευτείτε τους νέους»!
Είναι παράλογο αν το καλοσκεφτείς. Αυτοί που ζουν το εκάστοτε σήμερα στην ολότητά του είναι πάντα οι νέοι και αυτοί λοιπόν πρέπει πρώτοι να μιλήσουν για αυτό, ακόμα κι αν το πούνε άτσαλα. Αυτό στην χώρα μας δεν υπάρχει. Όταν η Σαουμπίνε κάνει τον Οστερμάγιερ καλλιτεχνικό της διευθυντή αρκετά πριν κλείσει τα 30 του χρόνια, είναι αστείο να αναφέρεσαι στην Ελλάδα σε 33χρονο ανερχόμενο σκηνοθέτη…!
Cul.N.: Θεωρείτε πως η περιβόητη οικονομική κρίση αυτής της χρονικής περιόδου είναι βοηθητικός ή ανασταλτικός παράγοντας για τη δημιουργία;
Χρ.Θ.: Με την έκρηξη της κρίσης πέρσι στην Ελλάδα είχαμε τις περισσότερες παραστάσεις των τελευταίων χρόνων. Δεν ξέρω τι σημαίνει αυτό αλλά κάτι θα σημαίνει. Πιστεύω βαθιά ότι κάτι καλό θα βγει από όλο αυτό. Η οικονομική κρίση θα μπορούσε να είναι ανασταλτικός παράγοντας αν μέχρι τώρα υπήρχαν λεφτά για την δημιουργία και ξαφνικά εξαφανίζονταν. Αυτό στην Ελλάδα δεν συμβαίνει γιατί ούτως ή άλλως είμαστε μαθημένοι να δουλεύουμε χωρίς να παίρνουμε λεφτά. Σκληραγωγηθήκαμε τόσα χρόνια πια! Νομίζω ότι τώρα είναι η ώρα να δείξουμε τα αποτελέσματα της προπόνησής μας!
Cul.N.: Εσείς ως νέος άνθρωπος έχετε σκεφτεί το εξωτερικό; Πολλοί νέοι δημιουργοί αφήνουν την Ελλάδα θεωρώντας πως εδώ δεν υπάρχει ο χώρος αλλά και οι ευκαιρίες που παρέχονται σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις. Συμμερίζεστε αυτή την άποψη;
Χρ.Θ.: Σαφώς οι ευκαιρίες στην τέχνη είναι μεγαλύτερες στις ευρωπαϊκές πόλεις. Το έχω σκεφτεί πολλές φορές. Έλεγα κάποια περίοδο ότι όλοι οι νέοι άνθρωποι που κάτι έχουν να πουν θα έπρεπε να μαζευτούν στο αεροδρόμιο και με τηλεοπτική κάλυψη και πανηγυρικό τρόπο να αποχαιρετήσουν για πάντα την Ελλάδα. Αισθάνομαι θλίψη που μπορεί να σκέφτομαι κάτι τέτοιο αλλά η πραγματικότητα σε οδηγεί σε τέτοιες σκέψεις. Γεννιούνται από την ανάγκη. Ωστόσο πιστεύω ότι τώρα είναι η ώρα όσο ποτέ άλλοτε να μείνεις στην Ελλάδα και στην Ελλάδα να μιλήσεις για την Ελλάδα.
Αλλά ΠΡΕΠΕΙ να μιλήσεις για το σήμερα. Για αυτό και πια τσαντίζομαι όταν βλέπω παραστάσεις που δεν αφήνουν ούτε τον παραμικρό υπαινιγμό για την ελληνική πραγματικότητα. Δεν γίνεται έξω να γίνεται αυτός ο χαμός και εσύ να μιλάς απλά για τις δικές σου εμμονές. Δεν ενδιαφέρει κανένα. Δεν γίνεται να κάνεις μια ώρα να πας στην πρόβα επειδή στο Σύνταγμα έχει πορεία και μετά να κλειστείς σε ένα μαύρο κουτί και να χαθείς σε έναν ψεύτικο κόσμο παρέα με κάτι ψεύτικα δέντρα! Και δεν μιλάω για “πολιτικό” θέατρο με την αρνητική χροιά. Δούλεψε πάνω σε ό, τι θες, Σαίξπηρ, Τσέχωφ, Γκριμπ, Αναγνωστάκη αλλά μίλα για το τώρα!
Cul.N.: Μετά το «Έσπασε» τι να περιμένουμε; Μελλοντικά σχέδια;
Χρ.Θ.: Μετά το “Έσπασε” θα αρχίσω να δουλεύω με την Ορχήστρα των Μικρών Πραγμάτων πάνω σε μια ιδέα που έχουμε – για την οποία είναι νωρίς ακόμα να πούμε οτιδήποτε – Ευελπιστούμε να τα καταφέρουμε και την επόμενη χρονιά να την παρουσιάσουμε.